سازش با تروریسم؟

تبادله‌ی «بویی برگدال»، سرباز اسیر امریکایی با پنج تن از رهبران طالبان از زندان گوانتانامو با واکنش‌های منفی گسترده‌ای در داخل و خارج از امریکا مواجه شده است. دو روز پیش ایالات متحده‌ی امریکا اعلان کرد که «بویی برگدال»، سرباز اسیر امریکایی را در بدل رهایی پنج تن از اعضای گروه طالبان از زندان گوانتانامو آزاد کرده‌ است. گفته می‌شود این پنج تن، از مهم‌ترین رهبران و فرماندهان طالبان می‌باشند که در زندان گوانتانامو نگه‌داری می‌شدند. ملا عمر، رهبر گروه طالبان این تبادله را موفقیت بزرگی خوانده است. وزارت دفاع امریکا آن را یک تبادله‌ی معمولی جنگی دانسته است. آن‌ها گفته‌اند که برای نجات سرباز‌شان، حاضر به این مبادله شده‌اند؛ اما در سوی دیگر، دولت افغانستان، رسانه‌ها و احزاب سیاسی در امریکا به‌شدت با این تبادله مخالفت کرده‌اند: وزارت خارجه‌ی افغانستان در بیانیه‌ای، از رهایی فرماندهان طالبان انتقاد کرده و گفته است که باید این افراد به دولت افغانستان تحویل داده می‌شدند؛ حزب جمهوری‌خواه امریکا نیز گفته است که امریکا با این کارش سنت غلطی را در مبارزه با تروریسم به‌جا گذاشته و این کار جان شهروندان امریکا را بیش‌تر به خطر می‌اندازد؛ این‌ها انتقادهای اصلی از رهایی فرماندهان مهم طالبان از زندان اند. افرادی که در بدل این سرباز از زندان گوانتانامو رها شده‌اند، از خطرناک‌ترین فرماندهان طالبان اند و ‌می‌توانند بار دیگر تهدیدات جدی‌ای را علیه امنیت منطقه، افغانستان و امریکا خلق کنند.

رهایی این افراد از چند‌منظر قابل نقد است. اول این‌که هریک از پنج فرمانده طالبان که از زندان رها شده‌اند، شهروندان افغانستان می‌باشند. این افراد باید به دولت افغانستان تحویل داده می‌شدند و تمامی مراحل این مبادله با مشورت و تحت نظر دولت افغانستان انجام می‌شد. در حالی که فعلا این مبادله با پا‌در‌میانی دولت قطر انجام شده و رهبران رها شده‌ی طالبان نیز به دولت قطر تحویل داده شده‌اند. دوم این‌که، هریک از این افراد می‌توانند مخاطرات امنیتی جدی‌ای را برای امنیت افغانستان، منطقه و امریکا خلق کنند و دولت امریکا می‌بایست ضمانت‌های قابل قبول و مطمئنی را مبنی بر خطر‌ساز نشدن این افراد می‌گرفت. دولت امریکا به هیچ‌ عنوان حق ندارد با مبادله‌ی تروریستان در بدل سرباز اسیر‌ش‌، امنیت منطقه را به خطر بیاندازد.

سوم این‌که هریک از این افراد به اتهام جرایم تروریستی دست‌گیر گردیده بودند. زندانیان تروریست با زندانیان عادی متفاوت بوده و هیچ‌کس و کشوری حق ندارد تروریستان را در مبادله‌های متقابل انسانی یا در بدل امتیازات مالی و سیاسی از زندان رها کند. تروریسم دشمن مشترک تمام جهانیان بوده و ترور جرم بین‌المللی است که هریک از کشورها مسئولیت دارد تا در برابر آن مبارزه کند. بنابراین، هرچند ممکن است تروریستانی از سوی یک کشور دست‌گیر و تحت قلمرو کشورهای مشخصی نگه‌داری گردند؛ اما به هیچ عنوان یک کشور حق ندارد تروریست را بدون پاک شدن جرم یا ختم دوره‌های زندانش از قید رها کند.

از سوی دیگر، این امر سنت نادرست سازش و تعامل با تروریستان را در امریکا به‌جا می‌گذارد. تروریسم خطرناک‌ترین دشمن است و سازش و مصالحه با آن خط سرخ برای تمامی کشورها‌ است. امریکا خود بزرگ‌ترین قربانی تروریسم است. تاکنون هزاران شهروند نظامی و ملکی این کشور قربانی حملات تروریستی در امریکا و دیگر کشورها شده و این کشور دو بزرگ‌ترین و طولانی‌ترین جنگ‌های تاریخ امریکا در بیرون از این کشور را علیه تروریسم به‌راه انداخته است. تروریسم مهم‌ترین دشمن ایالات متحده امریکا و شهروندانش است و این کشور صدها میلیارد دالر را صرف مبارزه با این پدیده می‌کند. از این‌رو، هرگونه سازش و تعامل با رهبران و جنگ‌جویان تروریسم تحت هر بهانه‌ای که باشد، نادرست و غیر‌قابل قبول می‌باشد. این اقدام سبب می‌شود که تعامل و تبادله با تروریسم به عرف سیاسی در این کشور تبدیل شده و روند مبارزه با تروریسم کند و تضعیف گردد. تروریستان از این امر سوء استفاده کرده و گروگان‌گیری را به ابزاری برای رهایی اعضای خود اختیار خواهد کرد. ایالات متحده‌ی امریکا در برابر تروریسم باید استراتژی ایستادگی قاطعانه و تعامل‌ناپذیر را در پیش گرفته و اجازه ندهد سازش با تروریسم به عرف سیاسی در این کشور تبدیل شود.