منبع: دویچه ویله
نویسنده: مسعود سیف الله
برگردان: حمید مهدوی
با وخیم شدن اوضاع امنیتی در افغانستان، افغان‌های بیشتر و بیشتری به دنبال یک زندگی بهتر به آلمان می‌رسند. اما آن‌ها با چه شرایطی مواجه می‌شوند و زندگی شان چگونه تغییر می‌کند؟
پس از آن که پدر و کاکاهای نظیفه حسینی، که در آن زمان یازده سال داشت، کشته شدند، او با دو برادر و مادرش در سال 1985 به ایران پناهنده شد. خانواده نظیفه، مانند میلیون‌ها افغان دیگری که در این کشور یا در کشور همسایه پاکستان پناه گزیدند، فراری آزار و اذیت رژیم افغانستان بودند، رژیمی که توسط شوروی پشتیبانی می‌شد.
در ایران، نظیفه با شوهرش ملاقات کرد که نیز مهاجر افغان بود و با او صاحب دو کودک شد و انتظار داشت که روزی آن‌ها قادر خواهند بود به کشور خودشان برگردند. حسینی 41 ساله با اشاره به این که مهاجران اجازه کار را نداشتند و کودکان شان به‌خاطر وضعیت شان خدمات آموزش و پرورش خوبی دریافت نمی‌کردند، گفت که زندگی برای مهاجران افغانی در جمهوری اسلامی به شدت دشوار بود.
این خانواده سرانجام در سال 2010 تصمیم گرفت به افغانستان برگردد. اما پس از مشاهده خشونت فزاینده در کابل، شوهرش فهمید که او در کشوری که در جمله خطرناک‌ترین کشورها برای زنان و کودکان قرار گرفته است، خانواده‌اش را در معرض خطر قرار داده است. او به دویچه ویله گفت: «ما پنج و نیم ماه در راه بودیم. این کار برای کودکان بسیار سخت بود». نظیفه گفت پس از آن که سرانجام به ترکیه رسیدند، سفر شان خطرناک‌تر شد چون آن‌ها باید در یک قایق کوچک شلوغ از آب‌های بین المللی می‌گذشتند. حسینی گفت: «قاچاق‌بران به ما قایق را دادند و صرف به ما ستاره‌ای را نشان دادند که می‌گفتند اگر دنبال کنیم به یونان می‌رسیم». این خانواده سرانجام به یونان و سپس در ماه سپتامبر سال گذشته به آلمان رسیدند. حسینی گفت: «افراد زیادی در راه رسیدن به یونان مردند؛ اما ما خوش شانس بودیم».
حسینی و خانواده‌اش یک مورد مجزا نیستند. تعداد فزاینده‌ای از افغان‌ها تلاش می‌کنند از فقر و ناامنی در کشور شان فرار کنند و به دنبال یک زندگی بهتر راهی اروپا هستند. از آن‌جایی که آمار رسمی وجود ندارد، سخت است تعیین کنیم که دقیقا چه تعداد از افراد سالانه افغانستان را به مقصد اروپا ترک می‌کنند. اما نظر به آمار سازمان بین المللی مهاجرت، صرف در نیمه‌ی اول سال جاری، بیش از 2340 تن مهاجر غیر قانونی در حالی که تلاش می‌کردند از طریق دریا به اروپا بروند، جان شان را از دست داده اند.
انتظار طولانی
حسینی و خانواده‌اش در شهر کلن آلمان زندگی می‌کنند؛ جایی که سرانجام کودکانش می‌توانند در همان مکتبی بروند که کودکان محل می‌روند. اما از آن‌جایی که درخواست پناهندگی آن‌ها هنوز از طرف حکومت آلمان تایید نشده است، دشواری‌های آن‌ها نیز پایان نیافته است. نادیه صابری، وکیل مدافع مهاجران در شهر کلن میگوید از آن‌جایی که اروپا در سال جاری با تعداد بی سابقه‌ای از ورود مهاجران مواجه شده است، مشخص نیست که رسیدگی به درخواست‌های پناهندگی توسط مقام‌های آلمان چقدر وقت خواهد گرفت. وی گفت: «تا سال گذشته، به طور میانگین یک تا دوسال زمان می‌گرفت تا یک پناه‌جو از اداره مهاجرت در مورد این که درخواست‌اش قبول یا رد شده است، پاسخ دریافت کند». اما تعداد غیرمعمول مهاجرانی که در سال جاری به آلمان می‌رسند، روند رسیدگی به درخواست‌ها را طولانی‌تر ساخته است.
انتظار طولانی بسیاری از پناه‌جویان افغانستان را خسته کرده است. اکمل آخندزاده، شانزده ساله، که در ماه اگست سال جاری به آلمان رسید، به دویچه ویله گفت که به دلیل انتظار طولانی مدت یک تعداد از پناه‌جویان به «کارهای غلط روآورده اند». وی گفت: «تعدادی از افرادی را می‌شناسم که به‌خاطری که سال‌ها انتظار کشیده اند و هنوز نمی‌دانند درخواست پناهندگی آن‌ها چگونه خواهد شد، مواد مخدر مصرف می‌کنند».
صابری گفت باوجود وضعیت امنیتی خطرناک در این کشور آسیای جنوبی، حکومت آلمان افغانستان را به عنوان یک کشور «در حالت جنگ» نمی‌شناسد. این کارشناس افزود که از این‌رو پناه‌جویان باید «تهدید فردی مستقیم» از سوی شورشیان به خودشان را ثابت کنند تا در این کشور اروپایی درخواست پناهندگی شان پذیرفته شود. با این حال، صابری اشاره کرد که آلمان پناه‌جویان افغانستان را اخراج نمی‌کند حتا اگر درخواست پناهندگی آن‌ها رد شود. در چنین موارد، اداره پناهندگی اسناد موقتی صادر می‌کنند که به آن‌ها اجازه می‌دهد در این کشور بمانند.
این وکیل مدافع با اشاره به شرایط دشواری که این افراد پس از رسیدن به آلمان دارند، گفت «قوانین مهاجرت آلمان به نفع پناه‌جویان تغییر کرده است؛ اما حتا اکنون آن‌ها نمی‌توانند آزادانه کار یا تحصیل کنند مگر این که درخواست پناهندگی آن‌ها از طرف حکومت تایید شود».
جنگ بی پایان
با این حال، بعید است بتوانیم افغان‌های بیشتری را از ترک کشورشان بازداریم. زیگفرید ولف، مدیر تحقیقات انجمن دموکراتیک آسیای جنوبی در بروکسیل گفت: «افغان‌ها صرف عمیقا نگران نیستند بلکه نسبت به چشم انداز اجتماعی-سیاسی و اقتصادی کشورشان بسیار ناامید هستند». نظر به آمار یوناما، صرف در نیمه نخست سال 2015، نزدیک به 5000 ملکی در نیتجه‌ی جنگ میان نیروهای امنیتی افغانستان و شورشیان کشته شده اند. زیگفرد ولف میگوید که در کنار ناامنی؛ حکومت داری ضعیف، ظهور بنیادگرایی اسلامی و بی کاری عوامل کلیدی مهاجرت از افغانستان هستند. اما این کارشناس باور دارد که حد اقل در کوتاه مدت، حکومت افغانستان در جلوگیری از مهاجرت افغان‌ها کار زیادی انجام داده نمی‌تواند.