(متن مصاحبهی محمد اسماعیل خان، وزیر انرژی و آب با روزنامهی آلمانی اشپیگل)
منبع: ااشپیگل
برگردان: اطلاعات روز
او زمانی شیر هرات بود، اما اکنون وزیر دولت آقای کرزی است. وی در یک مصاحبهاش با روزنامهی ااشپیگل گفته است که قوای ناتو برای جلوگیری از جنگ داخلی بعد از سال 2014، باید ملیشههای قومی را مسلح بسازد. با وجودی که ناتو میگوید که بعد از خروج آنها از افغانستان، در ثبات داخلی افغانستان هیچتغییری رونما نخواهد شد؛ اما مجاهدین پیشین به دنبال دوباره فعالسازی ملیشههای شاناند.
مجاهدین مهمترین بخش قوای نظامی را تشکیل میدادند که علیه اشغال شوروی سابق و دولت کمونیست نجیبالله و بعدها علیه طالبان درگیر جنگ بودند. رهبران مجاهدین که از اقوام مختلف نمایندگی میکنند، آدمهای مشهوریاند. اکنون این مجاهدین به دنبال مسلح کردن نیروهای شان و آمادگی برای جنگ جدید و جنگ داخلی احتمالی هستند. آنها احساس میکنند که بعد از خروج نیروهای ناتو، نیروهای امنیتی افغانستان توانایی تأمین امنیت را نخواهند داشت.
با وجود تلاشهای زیاد نیروهای ناتو در راستای آموزش و تجهیز اردوی ملی افغانستان، در طول سه سال گذشته یک سوم این نیروها از صفوف اردوی ملی افغانستان فرار کرده و اکنون تعداد کسانی که در سه سال گذشته اردوی ملی را ترک کردهاند، به 63000 نفر میرسد.
حتا سیاسیون برجستهی افغانستان، به شمول محمد قسیم فهیم، معاون اول ریاست جمهوری، احتمال میدهند که مجاهدین بعد از سال 2014 برخواهند گشت. احمد ضیا مسعود، برادر فرمانده مجاهدین (احمد شاه مسعود)، علنا اظهار داشته است که حامیان او در حال مسلح شدناند.
اسماعیل خان، یکی از رهبران تاجیکها در افغانستان در مصاحبهاش با روزنامهی ااشپیگل آلمان هشدار داده است که اردوی ملی افغانستان که توسط غربیها آموزش داده شده و تجهیز شده است، هرگز توانایی تأمین امنیت درازمدت در افغانستان را ندارد. اسماعیل خان که زمانی یکی از جنگسالاران قدرتمند افغانستان محسوب میشد، زمانی والی هرات بود و هرات سنگرِ محکمی برای او به حساب میآمد. او تا سال 2004 والی هرات بود و فعلا وزیر آب و برق در حکومت کرزی است.
ااشپیگل: آقای وزیر، شما در صفآرایی جدیدتان در ولایت هرات، از هوادارانتان خواستید که ملیشهی جدیدی را شکل دهند، اعضای جدیدی را استخدام کنند و ساختار جنگی پیشین را برای سالهای بعد از خروج ناتو شکل دهند. شما نگران چه هستید؟ سال آینده مگر قرار است چه اتفاقی بیفتد؟
اسماعیل خان: من به برادران مسلمانم در هرات گفتم، شما و همهی مردم در روستاها، باید تمام توانتان را به کار ببرید تا از بازگشت طالبان بعد از سال 2014 جلوگیری کنید. شما باید از اردوی ملی و پولیس ملی حمایت کنید. وقتی آنها احساس ضعف میکنند، شما باید به کمک آنها بشتابید. برای من و تمام مجاهدین پیشین که شجاعانه در برابر اشغالگران شوروی، دولت نجیب و طالبان جنگیدیم، امنیت نگرانی اصلی است.
اشپیگل: به عبارت دیگر، شما قصد دارید خودتان دست به اسلحه ببرید، چون به اردوی ملی که توسط غربیها آموزش دیده است، اعتماد ندارید؟
اسماعیل خان: اردوی ملی چقدر توانا است؟ به آنها صرف تفنگ داده شده است. حملات طالبان افزایش یافتهاند و سال 2013 خونینترین سال برای افغانستان بعد از 2001 بوده است. آیا شما کنفرانس بن برای افغانستان را که چندهفته بعد از سقوط طالبان دایر شده بود، به خاطر دارید؟ در آن زمان غربیها فکر میکردند که 70000 عسکر اردوی ملی میتواند امنیت افغانستان را تأمین کند. این تعداد خیلی کم بود! چه اشتباه بزرگی! طالبان قبل از غربیها درک کرده بودند که تعداد نیروهای امنیتی، به شمول اردوی ملی، باید 350 هزار نفر باشد. طالبان به روستاهایشان در ولایتهای افغانستان برگشتهاند. آنها از اشتباهات غربیها استفاده کردهاند.
اشپیگل: دیگر چه اشتباهاتی از غربیها سرزدهاند؟
اسماعیل خان: آمریکاییهای مغرور مهمترین اعضای طالبان را مجبور به عقبنشینی از کابل کردند، دیگرانشان از هوا بمباران کردند و به جنگ پایان دادند. آنها از ما (مجاهدین باتجربه) چشمپوشی کردند. آنها میخواستند که هرچه سریع به اهدافشان دست یابند، درست مانند روسها. صرف 20 روز بعد از سقوط کابل، ما (رهبران مقاومت علیه طالبان) را به قصر ریاست جمهوری خواستند و به ما گفتند که شما دیگر امیر و فرمانده نیستید، بلکه شما جنگسالارید و باید تمام اسلحههایتان را به ما تسلیم کنید. ما به شمول هواپیماها و توپخانهها، اسلحهی خوبی داشتیم. اما آنها تانکها و توپخانههای ما را جمعآوری کردند و از بین بردند. وقتی که آمریکاییها دولت ائتلافی را در کابل تشکیل دادند، ما (رهبران مردم) را فراموش کردند. با وجودی که تا چندسال قبل، غرب برای جنگ با شوروی، القاعده و طالبان به ما ضرورت داشت.
اشپیگل: آیا شما احساس میکنید که غرب از شما چشمپوشی کرده است؟
اسماعیل خان: من به آمریکاییها گفتم که «امیر» و «فرمانده» لقبهاییاند که مردم به ما دادهاند. ما 20 سال تجربهی جنگ داریم و هیچخانوادهای از ما نیست که حداقل یک عضوش را در جریان جنگ از دست نداده باشد. خیلیها مجبور به تبعید شدند. آیا شما واقعا میخواهید از ما چشمپوشی کنید؟
اشپیگل: به نظر شما، آیا بعد از خروج نیروهای ناتو، احتمال برگشت طالبان وجود دارد؟
اسماعیل خان: طالبان تا زمانی که کنترول تمام افغانستان را به دست نگیرند، آرام نمیشوند. هدف از مذاکره با طالبان چیست؟ ما در زمان جهاد ابرقدرت جهان (اتحاد جماهیر شوروی سابق) را شکست دادیم. ما همچنان میتوانیم امنیت آیندهی افغانستان را تضمین کنیم. اما برای این کار باید اسلحهی ما را برگردانند.
اشپیگل: اما قراری که خودتان گفتید، غربیها آنها را از بین بردهاند.
اسماعیل خان: پس به ما جاگزین بهتری بدهند. غرب میخواهد جنگافزارهایی را که با خود برده نمیتوانند و 7 میلیارد دالر ارزش دارند، از بین ببرد. چرا این جنگافزارها را به ما نمیدهند؟
اشپیگل: جان آلن، جنرال چهارستارهی آمریکایی که تا ماه فبروری سال جاری فرمانده نیروهای آیساف در افغانستان بود، از شما به حامد کرزی شکایت کرد. حامد کرزی اعلان کرد که بیانیهی شما در هرات با سیاستهای دولت افغانستان سازگار نیست و یک سناتور افغان هم گفت که افرادی مانند شما از همین اکنون بوی خون میدهید، و خروج غربیها از افغانستان را فرصت مناسبی برای شعلهور ساختن جنگ داخلی میدانید تا از طریق آن رقیبانتان را حذف کنید.
اسماعیل خان: یک نامه نه، بلکه دو نامه. آقای کرزی آنها را به من نشان داد و من به او گفتم، خوب است که اشخاصی مانند جان آلن درک کنند که ما چگونه مردمی هستیم.
اشپیگل: شما عضوی از دولت فعلی هستید و باید بیشتر از دیگران سخن سنجیده بگویید.
اسماعیل خان: من داوطلبانه به این کابینه نپیوستم، مرا وادار کردند.
اشپیگل: وقتی که شما به عنوان والی هرات قدرت زیادی داشتید، کرزی خواست که شما را نزدیک به خود و تحت کنترول خود نگهدارد. اگر شما به دوازده سال گذشته نگاهی بیاندازید، با حضور جامعهی جهانی در افغانستان چه کارهایی انجام شدهاند؟
اسماعیل خان: من دوست غرب هستم. ما در طول سالهای گذشته دستآوردهای خوبی داشتیم. فرقی نمیکند که آنها در افغانستان چه تعداد نیرو داشتند؛ اما آنها نتوانستند امینت واقعی را در افغانستان تأمین کنند. تاریخ افغانستان نشان میدهد که این کشور مدام درگیر جنگ بوده است و حضور خارجیها به ناآرامیها در این کشور افزوده است. افغانها باید سرنوشت خود را به دست خویش گیرند. دوستی اجباری دوام نمیآرود.