هادی خوشنویس
دو سال پیش (14 قوس 1397) کابینه حکومت افغانستان طی حکمی جواز فعالیت رشته‌های طب معالجوی، فارمسی، ستوماتولوژی و تکنالوژی طبی شش مؤسسه تحصیلات عالی خصوصی را لغو کرد. مؤسسات تحصیلات عالی خصوصی «ترکستان» در بلخ، «اراکوزیا» در هلمند، «کابورا» در کابل، «عاطفی» در هرات، «اساس» در کابل و «شفا» در کابل براساس ارزیابی وزارت تحصیلات عالی و وزارت صحت عامه و کابینه افغانستان فعالیت‌شان ممنوع اعلام شده است.
شماری از دانشجویان این شش مؤسسه‌ی تحصیلی خصوصی شکایت دارند و می‌گویند که از آن زمان تاکنون وزارت تحصیلات عالی و مؤسسات خصوصی مشکل آن‌ها را حل نکرده است. به گفته‌ی این دانشجویان با گذشت هر روز هم «وقت» آن‌ها تلف می‌شود و هم «فیس» می‌دهند و آن‌ها میان در راه تحصیلات عالی و دانشگاه سرگردان‌اند.
وزارت تحصیلات عالی در پاسخ به انتقاد این دانشجویان می‌گوید نهادهای که جواز فعالیت‌شان لغو شده، معیارهای این وزارت و وزارت صحت عامه را نداشتند. به گفته‌ی مسئولان وزارت تحصیلات عالی، آن‌ها برای دانشجویان که در سمسترهای سه و چهار در این مؤسسات مشغول تحصیل‌اند زمینه «تبدیلی» را فراهم کرده و از طریق رسانه‌ها اعلام کرده است که از ثبت‌نام در این شش مؤسسه خصوصی دانشگاهی پرهیز کنند.
«اسنادتان را پاره می‌کنم و خودم به ترکیه می‌روم»
حشمت‌الله کاظمی دانشجوی مؤسسه تحصیلات عالی اساس می‌گوید وقتی در فضای مجازی از لغوشدن «دانشگاه»ش با خبر می‌شود تصیم می‌گیرد خودش را تبدیل کند، اما مؤسسه‌ای که او در آن درس می‌خواند با درخواستش موافق نمی‌کند: «زیاد تلاش کردیم رییس خود را ببینیم. اما نمی‌شد. بلاخره به خانه‌اش رفتیم. او احساساتی شد و گفت، اسنادتان را پاره می‌کنم و خودم ترکیه می‌روم. او در ترکیه خانه و جای‌داد دارد.»
حشمت‌الله می‌افزاید که پارسال خبر شد که رشته‌های طبی شش مؤسسه تحصیلی که مؤسسه‌ی آن‌ها هم شامل آن است لغو شده و از آن‌زمان تا حالا برای حل مشکلش چندین‌بار به وزارت تحصیلات عالی و ریاست مؤسسهشان رفته است. در هفته گذشته وقتی آن‌ها و شماری دیگر از دانشجویان دست به تظاهرات در جلوی دروازه‌ی مؤسسهشان زدند، از طرف مؤسسه به آن‌ها گفته شد: «اسنادتان را پاره می‌کنیم. دست‌تان خلاص. در تظاهرات از دست‌تان چه می‌آید؟» او می‌گوید که شکایت‌شان را نه وزارت تحصیلات عالی می‌شنود و نه مؤسسه‌ی تحصیلی که در آن چندین سمستر درس خوانده است.
این دانشجو به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید در آخرین جلسه به‌جای رییس مؤسسهشان، پسرش آمده و گفت که امر ارزیابی و بررسی مجدد مؤسسهشان را از ریاست‌جمهوری گرفته است: «از وزارت تحصیلات عالی معلومات خواستیم که این ادعا درست است یا نه؟ اما وزارت برای ما جواب نداد. این‌ها با سرنوشت ما بازی می‌کنند.»
او در ادامه صحبت‌هایش افزود وقتی وزارت تحصیلات عالی جواز فعالیت رشته‌های طبی این شش مؤسسه را لغو کرده، باید دروازه‌های‌شان را مسدود می‌کرد، درحالی‌که رشته‌های لغوشده این شش مؤسسه‌ی تحصیلی همچنان فعال است.
شاهد یکی دیگر از دانشجویان مؤسسه تحصیلات عالی اساس نسبت به وعده‌های رییس مؤسسهشان با شک و تردید می‌نگرد. او می‌گوید که چندین‌بار تصمیم گرفته بود که خودش را «تبدیل» کند اما مؤسسه‌ی تحصیلی‌شان مکتوب تبدیلی او را نمی‌دهد و می‌گویند که مشکل را حل می‌کند: «در آخرین مورد معین امور محصلان وزارت برای ما گفت که آخرین مکتوبی که دو هفته پیش آمده، جور نمی‌شود. دانشجویان رشته‌های طبی این شش مؤسسه باید خودشان را تبدیل کنند.»
به گفته‌ی شاهد، درحالی‌که بیش‌تر از دو هفته از شروع درس‌شان می‌گذرد، اما هنوز مسئولان درباره‌ی وضعیت و جواز مؤسسه روشنی نداده است.
یکی از دانشجویان مؤسسه تحصیلات عالی خصوصی «اساس» که نخواست از وی نام گرفته شود به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید رییس‌شان تهدید کرده که اگر دانشجویی بخواهد خودش را تبدیل کند، اسنادش را آتش می‌زند: «ما محصلین بیچاره‌ایم. رییس ما گفت اسنادتان را آتش می‌زنم. ما آن‌قدر زور نداریم که خود را با وزارت تحصیلات یا رییس خود بند کنیم.»
به گفته این دانشجو، وقتی جواز فعالیت مؤسسه تحصیلات عالی «اساس» لغو شد او به دوستانش و سایر دانشجویان پیشنهاد کرد تا زمانی که مشکل‌شان حل نشود فیس سمستر جدید را ندهند: «اما ختم سمستر هفت و شروع سمستر هشت پول را از ما گرفتند.»
نجیب‌الله ضمیری دانشجوی سمستر هشتم رشته طب دندان مؤسسه تحصیلات عالی شفا می‌گوید که جواز فعالیت «مؤسسه تحصیلات عالی شفا» بار دوم است که لغو می‌شود. او بعد از قرنطین در ماه سرطان از لغوشدن مؤسسه‌ای که در آن درس می‌خواند باخبر شد: «همین که گفته شد بعد از قرنطین درس شروع می‌شود ما آمدیم. بعد خبر شدیم که دانشگاه ما لغو شده است. رییس ما می‌گفت که نباید تبدیل کنیم. خودش مشکل را حل می‌کند.»
محمدرضا دانشجوی سمستر هشتم رشته ستوماتولوژی مؤسسه تحصیلات عالی شفا می‌گوید که لغو جواز مؤسسه‌ی تحصیلی شفا سکتگی شدیدی را در درس‌ها و برنامه‌های روزمره آن‌ها به‌وجود آورده و اوضاعِ جاری آن‌ها را پا در هوا نگه‌داشته است: «یکی از نگرانی‌های عمده‌ی من و دیگر دانشجویان اعلامیه دو سال پیش وزارت تحصیلات عالی است که گفته است دانشجویان که تبدیل نکرده باشند، نمرات‌شان از سال 97 به بعد اعتبار ندارد ما می‌خواستیم تبدیل کنیم. اما دانشگاه ممانعت کرده و گفت مشکل را حل می‌کند.»
مسئولان چه می‌گویند؟
مسئولان مؤسسه تحصیلات عالی اساس در پاسخ به انتقاد دانشجویان، هرگونه تهدید را رد کرده می‌گویند که هیچ فرد و نهادی حق ندارد خلاف میل کسی، چیزی را به او تحمیل کند. عبدالمصور رییس اجرایی مؤسسه تحصیلات عالی اساس در صحبت با روزنامه اطلاعات روز، فیصله کابینه در رابطه به لغو رشته‌های طبی شش مؤسسه تحصیلات عالی خصوصی را از نگاه قانونی غیرقابل قبول دانسته و ادعای دانشجویان مبنی بر تهدیدکردن آن‌ها را رد کرد: «ما به‌دلیل فیصله وزارت در سردرگمی هستیم. وزارت وعده کرده مشکل را حل کند. در ارزیابی وزارت تحصیلات عالی، ما حتا خبر نداریم به ما چند نمره داده و وزارت آن را در اختیار ما قرار نداده است. دانشجویانی که می‌گویند تهدید شده است باید بگویم ما هیچ‌کسی را به زور نگه نمی‌داریم.»
وزارت تحصیلات عالی به فیصله 14 قوس 1397 کابینه استناد کرده می‌گویند که تصمیم لغو رشته‌های طبی شش مؤسسه تحصیلات عالی خصوصی در نتیجه ارزیابی این وزارت و وزارت صحت عامه و حکم کابینه جمهوری اسلامی افغانستان بوده و تصمیم وزارت تحصیلات عالی نیست.
حنیف فرزان معاون سخن‌گوی وزارت تحصیلات عالی در گفت‌وگوی با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که ریاست‌جمهوری به آن‌ها دستور داده بود در همکاری با وزارت صحت عامه، 45 مؤسسه تحصیلات عالی خصوصی را ارزیابی کنند: «براساس ارزیابی ما، از 45 مؤسسه تحصیلی طبی خصوصی، کابینه تصمیم گرفت که دروازه شش مؤسسه تحصیلات عالی خصوصی که بسیار ضعیف‌اند بسته شود و جوازشان را لغو کردند.»
حنیف فرزان در ادامه افزود دانشجویانی که از زمان نشر اعلامیه (14 قوس 1397) در پیوند به لغو رشته‌های طبی شش مؤسسه تحصیلات عالی خصوصی، خودشان را از این مؤسسات تبدیل نکرده‌اند، نمرات‌شان از سال 1397 به بعد اعتبار ندارد: «ما آن زمان از طریق رسانه‌ها و شبکه‌های مجازی و همچنین به اداره‌ی این مؤسسه‌ها مکتوب فرستادیم که در آن گفته شده بود که «حق جذب محصل را ندارند و به فارغان صنف 12 هم اعلان کردیم که در این مؤسسات ثبت نام نکنند.»