گفت‌وگوی شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر با احمدضیا رفعت، کارشناس مسائل سیاسی
یکی از نگرانی‌های بزرگ شهروندان افغانستان، به‌ویژه زنان در مورد احتمال سهیم‌شدن طالبان در قدرت، پس از مذاکرات صلح، عدم تغییر نوع تفکر این گروه، به مسائل مربوط به زنان است. برخی آگاهان به این باورند که تفکر سخت‌گیرانه‌ی طالبان، هویت آنان است.
احمدضیا رفعت، کارشناس مسائل سیاسی، در گفت‌وگویی با شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر (از این به بعد «شبکه») میگوید نمی‌توان تصور کرد که طالبان آماده باشند در تفکرهای متحجرانه‌ی خود تغییری بیاورند: «هویت طالبان با سخت‌گیری‌های افراطی گره خورده است و اگر دست از افراطیت بردارند، به جریانی فاقد معنا و هویت تبدیل خواهند شد.»
آقای رفعت می‌افزاید، ممکن نیست طالبان بتوانند به باورهایی که سال‌ها برای آن تبلیغ کرده و توسط آن پیروان زیادی برای خود جمع کرده‌اند، ابراز شک و تردید کنند و از همین رو، به تحجر اصرار خواهند کرد.
یکی از باورهای متحجرانه‌ی طالبان که قربانیان زیادی در افغانستان گرفته است، نوع نگاه آنان به زنان و حقوق آنان است.
شبکه: با توجه به آنچه در مورد تغییرناپذیری تفکر طالبان گفتید، آیا فکر می‌کنید زنان پس از مذاکرات صلح، دوباره با حکومتی چون حکومت طالبانی روبه‌رو خواهند شد؟
رفعت: اگر به طالبان فرصت زیادی داده شود و در قدرت سهیم شوند، بدون شک مخل روند پیشرفت دموکراسی در افغانستان خواهند شد؛ یعنی حتا اگر حکومتی چون دوره‌ی طالبان به وجود نیاید و نتوانند روند پیشرفت دموکراسی را متوقف کنند، آن را به‌شدت کند خواهند کرد که این برای افغانستان یک آسیب جدی خواهد بود.
شبکه: خط سرخ دولت در مورد زنان چیست و چه موضوعاتی در رابطه با زنان باید در مذاکرات مورد بحث قرار بگیرد؟
رفعت: از قانون اساسی گرفته تا دیگر قوانینی که تضمینی حقوقی برای زنان است، خط سرخ دولت به‌شمار می‌رود و باید پذیرفته شود. وقتی حرف از حقوق زنان می‌شود، تنها به معنای حق تحصیل نیست، بلکه به این معنا است که زنان بتوانند هرکاری که مردان در جامعه می‌کنند، انجام بدهند؛ از جمله این که بتوانند در بخش‌های مختلف، از جمله هنر، کار کنند.
به باور آقای رفعت، پذیرفتن هر نوع محدودیت در مورد حقوق زنان در مذاکرات صلح، باعث می‌شود محدودیت‌ها و خواسته‌های طالبان بیش‌تر شود.
شبکه: حضور زنان در گفت‌وگوها چه کمکی به تسهیل و تسریع روند صلح می‌کند؟
رفعت: حضور زنان، جامعه جهانی را متوجه می‌کند که زنان هستند و خواست‌ها و نگرانی‌هایی دارند، در ضمن شاید مردان نتوانند به خوبی و وضاحت زنان، به موضوعات مربوط به آنان بپردازند.
به باور آقای رفعت، تیم زنان نباید از دیگر اعضای آن انتظار داشته باشند که بر سر حقوق اساسی آنان با طالبان چانه‌زنی کنند و بهتر است خودشان از نزدیک شاهد گفت‌وگوها باشند و بدانند که در آنجا چه می‌گذرد.
شبکه: زنان دیگر، از جمله فعالان جامعه مدنی، برای تقویت کارکرد هیأت چه باید کنند؟
رفعت: راه‌های زیادی هست؛ یکی از این راه‌ها، فعالیت‌های مستمر مدنی است. حتا زنان در خارج از کشور هم می‌توانند تظاهرات راه بیندازند تا از طرفی جامعه جهانی را متوجه خود بسازند و از سویی، بر کشورهایی که می‌خواهند حقوق زنان را به بازی بگیرند، فشار بیاورند، حتا می‌توانند پیش روی کاخ سفید اجتماعاتی را برگزار کنند و بگویند که نمی‌خواهند در گفت‌وگو با طالبان، به بهانه‌ی صلح، دست‌آوردهای‌شان ضایع شود.
یکی از موضوعات مهم در رابطه با گفت‌وگوهای صلح به باور آقای رفعت، توانایی اعضای تیم مذاکره‌کننده برای انجام این مسئولیت است. به باور وی، به نفع حکومت است که چهره‌هایی را با دانایی و توانایی لازم در ترکیب هیأت شامل کند. آقای رفعت به این باور است که نیازی نیست زنان تیم مذاکره‌کننده برای گفت‌وگو با طالبان الزاما دانش دینی داشته باشند، بلکه می‌توانند با تعقل مدنی وارد گفت‌وگو شوند.
نوت: این مصاحبه توسط شبکه جامعه مدنی و حقوق بشر تهیه شده و امتیاز و مسئولیت آن به این شبکه برمی‌گردد. این سلسله مطالب براساس یک تفاهم تجاری در اطلاعات روز نشر می‌شود.