فرشته عباسی
آزادی پنج هزار و 500 زندانی طالب از زندان‌های حکومت افغانستان به‌خصوص حدود 400 زندانی خطرناک این گروه یکی از بدترین بخش‌های توافق‌نامه شتاب‌آلود و یک‌طرفه دولت ایالات متحده امریکا با گروه طالبان بود که در 29 فبروری در قطر به امضا رسید. در این توافق‌نامه که عدم استفاده از خاک افغانستان برای انجام هر گونه فعالیت‌های تروریستی علیه منافع ایالات متحده امریکا و عدم همکاری گروه طالبان با گروه القاعده مهم‌ترین مواد آن را تشکیل می‌داد، هیچ گونه محدودیت یا خط سرخ دیگری برای حفظ آزادی‌های فردی و اجتماعی مردم افغانستان وضع نشد. این توافق‌نامه که از یک سو به‌شکل بی‌رحمانه‌‌ای فقط روی منافع دولت امریکا می‌چرخید و هیچ نظرداشتی برای مردم افغانستان که 20 سال کامل را در جنگ گذاشتند نداشت، پیامدهای جدی‌تر از جمله قوی‌ترشدن موضع فعلی طالبان خصوصا برای ورود به هر گونه مذاکره بین‌الافغانی و اعلان پیروزی از طرف آن گروه را به دنبال داشت.
به ادامه امضای این توافق‌نامه حکومت افغانستان پنج هزار و 500 زندانی طالب را برای کسب اعتماد طرفین و شروع مذاکرات بین‌الافغانی آزاد کرد. بعد از رهایی زندانیان گروه طالبان، در روزهای گذشته چند رسانه از جمله مجله فارن پالیسی گزارش دادند که براساس یک تحقیق منتشرنشده دانشگاه کوین بلفاست در ایرلند شمالی، 68 درصد زندانیان رهاشدهی طالبان برخلاف توافق این گروه با دولت امریکا دوباره یا به میدان جنگ برگشته و یا در ترورهای انتقام‌جویانه و فعالیت‌های تروریستی دیگر سهم گرفته‌اند.
طالبان یک گروه افراطی اسلامی و در صدد تأسیس امارت اسلامی است و برای رسیدن به آن در 20 سال گذشته از هیچ کاری دریغ نکردند. بدون شک جنگ‌جوهای این گروه حتا به‌لحاظ روانی افراد عادی و نورمال به‌حساب نمی‌روند. ازین رو رهایی 400 زندانی خطرناک طالبان از بند، پیامدهای بسیار ناگواری خواهد داشت.
از طرف دیگر، توافق طالبان برای دور نگهداشتن این مجموعه از میدان جنگ چیزی جز یک ادعای بی‌بنیاد نیست. فارن پالیسی نوشته است که براساس گفت‌وگوهای انجام‌شده در تحقیق دانشگاه کوین بلفاست، افراد رهاشدهی گروه طالبان، توافق طالبان در این مورد را دروغی برای رهایی‌شان گفته‌اند. بدون شک، این مجموعه امروز در تقویت جبهه جنگ طالبان برای کسب امتیاز و فردا برای سرکوب مردم در صورت برگشتن به قدرت نیروی اصلی خواهد بود.
رادیو آزادی نیز به نقل از یک مقام امنیتی نوشته است که از مجموع پنج هزار و 500 تن زندانیان رهاشدهی طالبان تنها 30 درصد آنان به خانه و زندگی عادی‌شان برگشته‌اند و بقیه یا به جنگ و یا به خارج از کشور رفته‌اند.
علاوه بر این گزارش‌ها، ویدیویی از یک زندانی طالب که ظاهرا در زندان پلچرخی ثبت شده و چندی پیش در رسانه‌های اجتماعی به نشر رسید، یک عضو گروه طالبان را نشان می‌دهد که به‌صورت آشکارا به تهدید دولت افغانستان می‌پردازد، روند صلح را یک دروغ می‌خواند و طالبان را برنده جنگ. او می‌گوید همیشه برای انجام حمله انتحاری آماده بوده و بعد از رهایی از زندان نیز آماده این کار خواهد بود. از آنجایی که معمولا برای رهایی حتا زندانیان عادی دولت‌ها برنامه‌ی ادغام مجدد به جامعه را در نظر دارند، آزادی این زندانیان بدون هیچ برنامه‌ی مشخصی برای ادغام دوباره‌ی آن‌ها به جامعه خصوصا زندانیان خطرناک به خودی خود تهدیدی برای نظم و امنیت اجتماعی است.
دست‌گیری این مجموعه به قیمت قربانی‌های گزاف از سوی نیروهای امنیتی افغانستان و نیروهای بین‌المللی حامی دولت افغانستان تمام شده بود و در رهایی آنان نباید شتاب و سهل‌گیری این‌چنینی به‌کار گرفته می‌شد.
در روند صلحی که هنوز ابهام زیادی در مورد سرنوشت آن وجود دارد، علاوه بر اشتباهات دیگر، رهایی زندانیان طالب به این شکل و به‌ویژه رهایی زندانیان خطرناک این گروه، پیامدهای خطرناکی خواهد داشت. با توجه به سابقه بد طالبان در برخورد با اقلیت‌ها، زنان و دیگر گروه‌های آسیب‌پذیر جامعه، این مجموعه از زندانیان رهاشدهی طالبان تبدیل به نیروی خشن سرکوب خواهد شد. آن‌ها، جنایتکاران حرفه‌ای‌اند که از ترور و قاچاق تا گروگان‌گیری و انواع خشونت‌های دیگر را سال‌ها تمرین و تجربه کرده‌اند.
رهایی زندانیان طالبان و آنچه در ماه‌های آینده در نتیجه‌ی گفت‌وگوهای صلح و احتمال خروج نیروهای خارجی اتفاق خواهد افتاد، مایه نگرانی زیادی برای مردم افغانستان به‌خصوص زنان است. زنان افغانستان که تاریک‌ترین سال‌های زندگی‌شان را در حاکمیت طالبان تجربه کردند، بدون شک نسبت به هر گونه توافق‌نامه صلح با این گروه بدبین و بی‌اعتبارند. کسب اعتماد برای توافق با گروهی که در تجربه قبلی ثابت کردند به حذف فیزیکی زنان از تمامی صحنه‌های اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی باورمندند، نیازمند پیش‌شرط‌ها و خط سرخ‌های واضح و آشکار است. انتظار مردم افغانستان این است که دولت افغانستان در ادامه‌ی روند صلح و گفت‌وگو با طالبان به‌صورت مسئولانه نگرانی‌های مردم را در نظر بگیرد و از ارزش‌هایی که مردم افغانستان برای آن قربانی داده‌اند پاسداری کند و در امضای هرگونه توافق محتاطانه عمل کند.