علی شیر شهیر
جام جهانی فیفا که هم‌چنین به نام جام جهانی فوتبال یا به‌طور خلاصه، جام جهانی شناخته می‌شود، مسابقه‌ی حرفه‌ای فوتبال است که در رده‌ی مردان و بین عضوهای فدراسیون بین‌المللی فوتبال (فیفا) برگزار می‌شود.
این مسابقه‌ها از سال 1930 به‌طور مرتب و هر چهارسال یک‌بار برگزار می‌شود و تنها در سال‌های 1942 و 1946 به علت جنگ جهانی دوم برگزار نشده است. قهرمان فعلی این مسابقات، کشور اسپانیاست که در مسابقات سال ۲۰۱۰ قهرمان شد.
تاکنون ۱۹ جام جهانی برگزار شده است و تنها ۸ کشور موفق به فتح این مسابقات شده‌اند که کشور برازیل با ۵ قهرمانی، پرافتخارترین تیم این رقابت‌هاست. هم‌چنین برازیل تنها تیمی است که در تمام ۱۹ دور رقابت‌ها حضور داشته است. ایتالیا با چهار قهرمانی، دومین تیم پرافتخار دنیاست و آلمان با ۳ قهرمانی، اروگوئه و آرجانتین با ۲ قهرمانی و کشورهای انگلستان، فرانسه و اسپانیا شش کشور دیگری اند که تجربه‌ی کسب عنوان قهرمانی را دارند.
جام جهانی، پربیننده‌ترین رویداد ورزشی در جهان است؛ چنان‌که بازی نهایی جام جهانی سال ۲۰۰۶ را که در کشور آلمان برگزار شد، ۷۱۵٫۱ میلیون نفر در سرتاسر دنیا به‌صورت زنده تماشا کردند.
اقشار مختلف مردم، از بالاترین سطوح فکری، شغلی، اجتماعی و اقتصادی تا فرودست‌ترین افراد، درگیر مسابقات، تحولات و نتایج این پدیده‌ی فراگیر می‌شوند. این بازی جهانی در افغانستان نیز از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار است. در میان قشر جوان افغانستان اما انگیزه‌ی تماشای این بازی، داغ‌تر از دیگر قشرها‌ست. جوانان، از دختر و پسر، تا ناوقت‌های شب برای تماشای این بازی پای تلویزیون‌های‌شان می‌نشینند.
جمعه علی جوهری، دانشجوی دانشگاه کابل دیدگاهش را در مورد انگیزه‌ی تماشای این بازی به روزنامه‌ی اطلاعات روز چنین بیان داشت:
«تعدادی از مردم در جامعه طرف‌دار ورزش به‌صورت فیزیکی اند و تعدادی می‌خواهند عقربه‌ی زمانی را طوری به‌نفع خودشان به گردش بیاورند که لحظه‌ها برای‌شان خوشی‌هایی ایجاد کنند، یعنی تماشای بازی، چه به‌طور مستقیم یا غیر‌مستقیم، گزینه‌ی اصلی برای سپری کردن لحظه‌ها همراه خوشی‌هاست. وقتی من به یاد می‌آورم که امشب بازی فوتبال است، چهره‌ام باز و در درون خود خوشی را حس می‌کنم. اتاق ما در خواب‌گاه دانشگاه کابل است و شب‌هایی که بازی فوتبال است، در اتاق ما به خاطری که تلویزیون داریم، تماشاگران به حدی زیاد می‌شوند که حتا به شکل ایستاده این بازی را تماشا می‌کنند و در شب‌هایی که بازی است، کسی در اتاق ما تا پایان بازی خواب کرده نمی‌تواند؛ چون با هربار گول زدن، هواداران هرتیم خوشی‌شان را با بلندترین صدا فریاد می‌کشند».
جوهری در پاسخ به این پرسش که تماشای این بازی برای شما دانشجویان وقت‌گیر نیست؟ چنین گفت:
«وقتی یک‌بار، دوبار این قضیه تکرار شد، درک می‌کند که به‌راستی ده‌ها هزار نفری که برای دیدن بازی فوتبال به ورزش‌گاه می‌آیند، بیهوده نیست و قابل دیدن است. این‌جاست که شخص از سبک بازی یکی از بازی‌کنان خوشش می‌آید و علاقه پیدا می‌کند که در رقابت‌های بعدی هم حرکت‌ها، خلاقیت‌ها و محبوبیت او را در بین تماشاگران مشاهده کند و کم کم تماشای بازی فوتبال را در تقسیم اوقات روزانه‌اش می‌گنجاند».
سمانه حسینی، یکی از دانشجویان دانشکده‌ی ژورنالیزم به روزنامه‌ی اطلاعات روز گفت:
«من تماشای فوتبال را به عنوان ورزشی که تمام مردم جهان را از سراسر جهان، از دور‌افتاده‌ترین نقاط با هم در یک میدان جمع می‌کند، تماشا می‌کنم. حضور زنان و مردان با شوق و اشتیاق مساوی برایم خیلی جالب است و این‌که چرا ورزش فوتبال تا حالا این قدر برابری را برای همه از لحاظ شوق و شور مهیا ساخته است، فکر می‌کنم که توانایی‌های زنان را هم به نمایش می‌گذارد. گرچه تیم‌های مختلط از زنان و مردان در میدان‌های ملی و بین‌المللی دیده نمی‌شوند، ولی می‌شود گفت که توانایی زنان هم در این عرصه کمتر از مردان نیست. از این لحاظ، تماشای فوتبال، به‌خصوص بازی‌های جام جهانی، برایم شور و اعتماد بیش‌تر می‌دهد. پس فوتبال را به عنوان اصلی که ایجاد روحیه‌ی مثبت می‌کند، دوست دارم».
هم‌چنان احمد علی حسنی که خود را عاشق فوتبال می‌داند، می‌گوید: قبل از هر‌چیز، رویارویی دو تیم ملی از دو کشور، همراه با تعصب و احترام به هم‌دیگر، برایم خیلی قابل تأمل است، این خودش پیام دوستی و هم‌دیگر‌پذیری و هم‌چنان ایجاد روحیه‌ی فعالیت و وجود داشتن را می‌دهد.
خادم حسین کریمی، کسی که به گفته‌ی خودش، حاضر نیست که تماشای فوتبال را برای هیچ‌چیزِ دیگری از دست دهد، انگیزه‌اش را برای تماشای این بازی چنین بیان کرد:
«فوتبال، ورزش مهیج و زیبایی است. اتفاقات و صحنه‌هایی که در جریان مسابقات این رشته‌ی ورزشی خلق می‌شوند، زیباترین صحنه‌های ورزشی را رقم می‌زنند. این ورزش را به دلیل جذابیت، مهیج بودن و خاصیت شورانگیزی‌اش دوست دارم. جام جهانی، بزرگ‌ترین زمینه‌ی رویارویی تیم‌های ملی سی و دو کشور جهان است که از پنج قاره‌ی مختلف، پس از بازی‌های مقدماتی به مسابقات راه می‌یابند و این جام در بلندترین سطح هیجان و تعصب و جذابیت برگزار می‌شود. از سوی دیگر، یکی از اهداف دیگر جام جهانی، ایجاد هم‌گرایی و اتحاد جهانی میان کشورهاست؛ زیرا در این فرصت، کشورها می‌توانند حس احترام و دیگرپذیری و هم‌زیستی مسالمت‌آمیز را تا حدی رونق بدهند. جام جهانی، به دلیل تنوعی که در ترکیب تیم‌های ملی نسبت به مسابقات باشگاهی دارد، جذابیت بیش‌تری خلق می‌کند و هیجان و تعصب و شورانگیزی‌ای بیش‌تری دارد. به دلیل این‌که هر چهار سال یک‌بار برگزار می‌شود، میزان علاقه‌ی بینندگان را برای تماشای آن بیش‌تر می‌کند».
در افغانستان، جوانان در کنار سایر کارهای روزمره‌ی‌شان، تماشای این بازی‌ها را به عنوان سرگرمی در تقسیم اوقات روزانه‌ی‌شان گنجانیده‌اند و شور دیدن این بازی، روزانه هزاران جوان این سرزمین را به‌پای تلویزیون‌ها می‌کشاند.