دو مقام ارشد دولت ترمپ در گفتوگو با نشریه Axios پرده از ارائه اطلاعات محرمانه و در عینحال تأییدنشدهای که اخیرا به رییسجمهور ترمپ ارائه شده، برمیدارند. این اطلاعات نشان میدهد که چین، پیشنهاد پرداخت پول به گروههای تروریستی و غیردولتی افغانستان برای حمله به سربازان امریکایی داده است.
افشای این اطلاعات تأییدنشده در حالی صورت میگیرد که چند روزی تا پایان دوره ریاستجمهوری ترمپ پس از آنکه قول داده بود فشار خود را بر روی چین افزایش میدهد، نمانده است. ماهها پس از انتشار گزارشهای مشابهی، مبنی بر اینکه روسها بهطور مخفیانه به شبهنظامیان طالبان برای کشتن نیروهای امریکایی در افغانستان پول پیشنهاد میدادهاند، میگذرد. سفارت چین در واشنگتن تاکنون به این اظهار نظرها واکنشی نشان نداده است. همچنین اعتقاد بر این است که ترمپ موضوع را با رییسجمهور شیجین پینگ در میان نگذاشته باشد.
از طرفی هم مشخص نیست که آیا اعضای کنگره یا رییسجمهور منتخب، جو بایدن درحالیکه به بخشی از اطلاعات جلسات توجیهی روزانه ترمپ، دسترسی دارد نیز از جزئیات این اطلاعات مطلع شده باشند یا خیر؟
مقامات گفتهاند که این اطلاعات در جلسات توجیهی رییسجمهور در ۱۷ دسامبر ۲۰۲۰ توسط رابرت اوبراین، مشاور امنیت ملی بهصورت شفاهی به ترمپ گزارش داده شده است. در حال حاضر مقامات اداری در چندین بخش مختلف برای تأیید و صحت گزارشهای اطلاعاتی اولیه کار میکنند. Axios قادر به دستیافتن به جزئیات عینی و مکتوب این اطلاعات نبوده، اما خلاصهای از این گزارش توسط مسئولان مربوطه از طریق تماسهای تلفنی به این خبرگزاری شرح داده شده است.
اگر این اطلاعات تأیید شود، این رویه، تغییر استراتژیک چشمگیری برای چین محسوب میشود و با اینکه چین امیدوار است با رویکارآمدن جو بایدن، بیشتر پلهای خرابشده روابط بیجینگ و واشنگتن که در سالهای ریاستجمهوری ترمپ و محدودیتهای سیاسی و اقتصادی که توسط او بر چین اعمال شد ترمیم شود، بهشدت تنش میان چین و امریکا را افزایش خواهد داد. اگر صحت این اطلاعات ثابت نشود، سوال اصلی این خواهد بود که انگیزه منابع پشت آن از نشر دروغین چنین اطلاعاتی و غیر محرمانهکردن آن چه خواهد بود؟
چین مدتهاست که نقشی کاملا دیپلماتیک در افغانستان بازی کرده است. بهعنوان مثال مقامات طالبان را به بیجینگ دعوت کرده تا در مورد برنامههای صلح به توافقهایی دست یابند. اگرچه طبق گزارشها در بعضی مواقع سلاحهای ساخت چین به درگیریهای میان طالبان و دولت افغانستان سرازیر شده است، با همه آن هم، چین قصد دارد از برایند دیدارهای خود با طالبان، راهحلهایی به رهبری دولت افغانستان پیشنهاد کند.
اندرو اسمال، یکی از اعضای ارشد صندوق پولی مارشال آلمان، متخصص در امور چین و افغانستان به Axios گفت: «غیرمنطقی است که چین بخواهد چنین اقدام تحریکآمیزی را در افغانستان انجام دهد. پیگیری و برقراری صلح در افغانستان یکی از مناطق بسیار نادری که ایالات متحده و چین هنوز مشترکا، تمایل به همکاری با یکدیگر در زمینههای مختلف در این کشور را دارند از موضوعات مهم و حیاتی برای هر دو کشور است. آنها میدانند كه خروج نظامیان امریکا در حال انجام است و ما در شرایطی نیستیم كه کشتار دیگری برای سربازان امریكایی در افغانستان اتفاق بیفتد. و هیچ دلیل منطقی برای ایجاد فشار بیشتر بر نیروهای امریكایی وجود ندارد.»
در ماه جون ۲۰۲۰، کیلی مک انانی، دبیر مطبوعاتی قصر سفید، بهدلیل انتشار ادعاهای «تأییدنشده» در مورد اطلاعات مشابهی درباره فعالیتهای پرداخت پول به شبهنظامیان مخالف دولت افغانستان توسط روسیه در نیویورکتایمز را مورد انتقاد قرار داد. وی اظهار داشت که «افسران اطلاعاتی سرکش» با افشای غیرمسئولانه چنین اطلاعاتی امنیتی دولت ترمپ و ایالات متحده را تضعیف میکنند. وی همچنین اصرار داشت که رییسجمهور ترمپ در جریان نبوده است، زیرا اطلاعات کاملا تأییدنشده است.
یکی از مقامات ارشد درگیر در آخرین بحثهای مربوط به چین که اطلاعات غیرقابل تأییدی را برای Axios تشریح کرد، گفت: «ما نسبت به این گزارشهای ابتدایی مانند همه گزارشهای اولیه امنیتی با احتیاط برخورد میکنیم، اما با گزارشهایی که مربوط به امنیت نیروهای امریکا باشد، با جدیت برخورد خواهیم کرد.»
جزئیات این گزارش از این قرار است که یک مقام ارشد دیگر با اطلاع مستقیم از بحثهای داخلی گفت: در ۲۲ دسامبر ۲۰۲۰، مقامات کمیته هماهنگی سیاست جلسهای را برای بحث بر سر این موضوع برگزار کردند. این مقام افزود «اعضای کمیته هماهنگی سیاست بر دو هدف متمرکز شدهاند؛ گفتوگو و مشورت با نهادهای ذیربط و تلاش برای تأیید گزارشهای اولیه و ارائه مشورههایی به نهادهای اطلاعاتی و دفاعی پیرامون محافظت از نیروهای باقیمانده در افغانستان.»
مقامات، منبع یا منابع اطلاعاتی این گزارشها را فاش نکردهاند و همچنین نمیگویند چه زمانی یا در چه دورهای این فعالیت رخ داده است. یکی از منابع گفته است: «ایالات متحده شواهدی دارد مبنی بر اینکه جمهوری خلق چین با ارائه مشوقهای مالی تلاش کرده است تا از حملات شبهنظامیان غیردولتی افغان به نظامیان امریکایی حمایت مالی کند و کمیسیون امنیت ملی در همکاری با تمام نهادهای مربوطه دولتی برای کسب اطلاعات بیشتر در تلاشاند.» او مشخص نکرد که منظور از شبهنظامیان غیردولتی افغان، طالبان است یا دیگر گروههایی که در حال حاضر در افغانستان فعالیتهای تروریستی دارند.
همچنین زمان ارائه این پیشنهاد کمک مالی، مشخص نیست. منبع فقط میگوید که این اتفاق مدتی پس از اواخر فبروری سال ۲۰۲۰، درست زمانی که امریکا قرارداد صلح خود را با طالبان منعقد کرده، رخ داده است. وی همچنین خاطرنشان کرد که از آن زمان تاکنون هیچ نظامی امریکایی در افغانستان کشته نشده است، اما بنا به اطلاعات ابتدایی رسیده به دولت ترمپ، از انتقال سلاحهای ساخت چین به داخل افغانستان خبر داد. پیشتر نیز دولت های انگلیس و ایالات متحده از استفاده سلاحهای ساخت چین توسط طالبان شکایت داشتهاند.
علاقه چین به افغانستان تا حدی ناشی از تمایل پکن برای جلوگیری از استفاده گروههای جداییطلب مسلمان چینی از این کشور بهعنوان پایگاه و تجدید قوای مبارزان خود، است. از طرفی هم براساس گزارش ۲۵ دسامبر ۲۰۲۰ هندوستان تایمز، مقامات امنیتی افغانستان اخیرا یک حلقه جاسوسی چینی ادعاشده در این کشور را کشف کردهاند که ظاهرا قصد شناسایی و هدفگیری اویغورها در افغانستان را داشته است.
مسأله دیگری که نباید فراموش شود این است که ترمپ در اوایل سال ۲۰۲۰ برای در میاننگذاشتن اطلاعات تأییدنشدهای که از فعالیت حمایتی مالی روسیه از طالبان در افغانستان برای کشتن سربازان امریکایی بهدست آمده بود و خطاب قرارندادن رییسجمهور این کشور ولادمیر پوتین از سوی منتقدین خود، مورد انتقادات شدیدی قرار گرفت.
طبق گزارشی از جلسات توجیهی روزانه ترمپ که توسط نیویورکتایمز نشر شده است، جنرال فرانک مککنزی، فرمانده نیروهای امریکایی در افغانستان در ماه سپتامبر سال گذشته، گفت که «شخصا بهآن حد از اطمینان نرسیدهام که باور کنم، روسیه برای کشتن سربازان ما چنین اقدامی کرده باشد. ما همچنان به دنبال شواهد هستیم و با اینکه هنوز شواهد کافی در دست نداریم اما این مسأله برای ما خاتمه نیافته است.»