از نظارت بی‌نتیجه تا دخالت حکومت؛ کارکرد یک ساله‌ی مجلس نمایندگان افغانستان چگونه است؟

نمایندگان مجلس پیش از تصویب بودجه‌ی سال مالی ۱۴۰۰ به رخصتی رفته نمی‌توانند

میررحمان رحمانی:

میررحمان رحمانی، رییس مجلس نمایندگان می‌گوید که براساس قانون اساسی افغانستان، اعضای این مجلس تا تصویب طرح بودجه‌ی سال مالی ۱۴۰۰ نمی‌توانند به رخصتی بروند.

آقای رحمانی که در نشست عمومی امروز (دوشنبه، ۲۹ جدی) مجلس نمایندگان صحبت می‌کرد، گفت: «تا که بودجه (طرح بودجه‌ی سال مالی ۱۴۰۰) تصویب نشود، کسی حق ندارد به رخصتی برود. بنا به تعطیلات رفته نمی‌توانیم.»

او همچنان گفت که براساس مواد قانون اساسی، تمامی کمیسیون‌های این مجلس سر از روز شنبه‌ی هفته‌ی آینده، روی طرح بودجه‌ی سال مالی ۱۴۰۰ کار می‌کنند.

رخصتی زمستانی مجلس نمایندگان از اول ماده دلو آغاز می‌شود. مدت این رخصتی نیز ۴۵ روز است. اما در ماده‌ی ۹۹ قانون اساسی کشور آمده است در صورتی که در اجلاس شورای ملی، بودجه‌ی سالانه یا پروگرام انکشافی و یا هم موضوع مربوط به امنیت عامه، تمامیت ارضی و استقلال کشور مطرح باشد، مدت اجلاس شورا، قبل از تصویب آن خاتمه نمی‌یابد.

مجلس نمایندگان دو روز پیش (شنبه، ۲۷ جدی) طرح بودجه‌ی سال مالی ۱۴۰۰ را برای دومین بار رد کرد. میررحمان رحمانی در آن هنگام اعلام کرد که در پیش‌نویس دوم سند بودجه ۱۹ مورد تخطی وجود دارد. او همچنان گفت که به موضوع یکسان‌سازی معاشات نیز در پیش‌نویس بودجه هیچ توجهی صورت نگرفته است. مجلس نمایندگان در این مورد طرحی را هم در تاریخ ۱۷ جدی به تصویب رساند.

در پیش‌نویس دوم سند بودجه برای سال مالی ۱۴۰۰ خورشیدی بیش از ۴۷۳ میلیارد افغانی در نظر گرفته شده است که از این میان، بیش از ۳۱۱ میلیارد افغانی بودجه‌ی عادی و ۱۶۱.۸۴۲ میلیارد افغانی بودجه‌ی انکشافی پیش‌بینی شده است.

پیش‌نویس نخست آن نیز در تاریخ ۱۰ جدی از سوی مجلس نمایندگان رد شد. در این طرح، بیش از ۴۵۲ میلیارد افغانی پیش‌بینی شده بود. کمیسیون مالی و بودجه‌ی مجلس نمایندگان در آن زمان اعلام کرد که طرح بودجه‌ی سال ۱۴۰۰ مالی ۱۷ مشکل جدی داشته است.

رد طرح بودجه‌ی سال مالی ۱۴۰۰ توسط مجلس نمایندگان سبب بروز تنش میان حکومت و این مجلس شد. رییس‌جمهور غنی در ۱۷ جدی در نشست کابینه در واکنش به رد طرح بودجه‌ی سال مالی ۱۴۰۰ گفت که براساس قانون اساسی، تهیه و ارایه‌ی بودجه کار قوه‌ی اجرائیه است و پارلمان تنها می‌تواند آن را رد و یا قبول کند.

او افزود که پارلمان جای دولت را از نگاه قانون اساسی گرفته نمی‌تواند.

این گفته‌های رییس‌جمهور با واکنش تند مجلس نمایندگان مواجه شد. میررحمان رحمانی در ۲۲ جدی گفت که مجلس نمایندگان به هیچ کسی اجازه نمی‌دهد تا با توجیه «سلیقه‌ای» و «تفسیر شخصی» از قانون، دارایی عامه را حیف‌ومیل کند.

آقای رحمانی افزود که اظهارات رییس‌جمهور مبنی بر صلاحیت این مجلس در مورد تصویب بودجه نشان‌دهنده‌ی «دیدگاه تاریک» و «بی‌خبری» او از مواد قانون اساسی کشور است. او تأکید کرد که برمنبای این قانون، تعدیل بودجه وظیفه‌ی حکومت می‌باشد، اما تصمیم‌گیری و تأیید آن از صلاحیت‌های مجلس نمایندگان است.