در تاریخ ۲۳ جدی فرماندهان پولیس چند ولسوالی از جمله ولسوالیهای حصه اول بهسود و بهسود مرکزی ولایت میدان وردک معرفی و آنان به کار آغاز میکنند. این فرماندهان جدید ولسوالیها از سوی اللهداد فدایی، فرمانده پولیس میدان وردک و با حضور دهها نیروی امنیتی معرفی میشوند. پس از مراسم معرفی، این نیروها همچنان در ساحه میمانند و این امر «نگرانیها و پرسشها»یی را نزد مردم این ولسوالیها خلق میکند. روز جمعه مردم محل در نشستی با نیروهای امنیتی میخواستند دلیل حضور این تعداد نیروهای امنیتی در ولسوالی امن بهسود را بپرسند که پس از ختم جلسه تنش میان دو طرف بالا میگیرد و منجر به درگیری میشود.
سخنگوی نیروهای خیزش مردمی و یکی از معترضان در صحبت با اطلاعات روز میگویند که مردم میخواستند دلیل حضور این تعداد نیروی امنیتی «تا به دندان مسلح» را در ولسوالی امن بهسود بدانند، اما از سوی نیروهای امنیتی هدف گلوله قرار گرفتند.
آنچه بهنظر میرسد مردمان معترض و حامیان جنبش مقاومت به فرماندهی عبدالغنی علیپور نگران بودهاند که حضور این تعداد نیروهای امنیتی برای بازداشت علیپور نباشد. چون حکومت پیش از این چند بار اقدام به بازداشت علیپور کرده بود. صدها تن که روز جمعه تظاهرات کرده بودند با حضور نیروهای امنیتی در ولسوالیهای بهسود موافق نبودهاند و میخواستهاند که این نیروها منطقه را ترک کنند. اما در جریان گفتوگو و تظاهرات تنشها بالا گرفته و منجر به درگیری میشود.
مهدی راسخ، نماینده میدان وردک در مجلس نمایندگان روز شنبه، ۱۱ دلو در گردهمایی در کابل گفت که نیروهای امنیتی در ولسوالیهای حصه اول بهسود و بهسود مرکزی اقدامات تحریکآمیز داشته و در نشستهای با مردم گفتهاند که با علیپور «حساب و کتاب» دارند. آقای راسخ افزود که مردم با تجربه از دو اقدام پیشین حکومت علیه علیپور، نگران بودند و روز جمعه در مقابل ولسوالی حصه اول بهسود جمع شدند.
در قطعنامهی گردهمایی برخی از باشندگان کابل و نمایندگان مناطق مرکزی در مجلس آمده است: «قومندان امنیه ولایت میدان وردک با شماری زیادی از نیروهای مسلح از روزهای پیش بدینسو به این ساحه رفته و هدفشان را به مردم معرفی قومندانان امنیه ولسوالیهای بهسود گفته است. باوجودیکه این کار صورت گرفته، اما حضور نیروهای مسلح دولتی به هدف نا معلوم در آن ساحه همچنان ادامه دارد. مردم بهخاطر رفع نگرانیهایشان روز جمعه در یک تجمع اعتراضی مسالمتآمیز خواهان وضاحت در مورد حضور نیروهای امنیتی در ساحه شده بودند، که متأسفانه با شلیک گلوله پاسخ داده شد.»
در جریان ۲۰ روز گذشته نشستهای متعدد میان مردم و نیروهای امنیتی برگزار شده بود تا به یک نتیجه برسند، اما این نشستها نتیجه نداد و در نهایت منجر به درگیری روز جمعه شد. هفتهی گذشته یک هیأت از مجلس نمایندگان به بهسود رفته بود تا میان دو طرف میانجیگری کند، اما این هیأت نیز مشکل را حل نتوانست. مهدی راسخ که در جمع چهار نماینده اعزامی به بهسود بوده، میگوید که این هیأت با مردم، نیروهای امنیتی و علیپور صحبت کرد. به گفتهی او، نیروهای امنیتی به هیأت گفته که از طرف شورای امنیت دستور دارد که در ساحه بمانند: «گفتیم که اگر موضوعی با جبهه مقاومت و علیپور دارید، برای ما طرح کنید که حل کنیم. به ما گفت که با شورای امنیت گپ بزنید. چند روز بعد با وزیر داخله جلسه گرفتیم و او نیز گفت که با شورای امنیت صحبت کنید.»
یک روز پس از درگیری، حوالی ساعت ۱۰ قبلازظهر شنبه، دقایقی میان نیروهای امنیتی و نیروهای خیزش مردمی و جبهه مقاومت درگیری رخ داد که تلفاتی در پی نداشت.
تناقض در آمار تلفات و هویت کشتهشدهها
تاکنون آمارهای ضد و نقیض از تلفات درگیری میان مردم و نیروهای امنیتی و هویت کشتهشدهها ارائه شده است. وزارت داخله میگوید که افراد کشتهشده از افراد مسلح مربوط به علیپورند، اما سخنگوی جبهه مقاومت، یک معترض و شماری از نمایندگان مناطق مرکزی میگویند که معترضان همه غیرنظامی بودند و کشتهشدهها نیز غیرنظامیاند.
پس از درگیری، وزارت داخلهی کشور اعلام کرد که یک هیأت بهمنظور بررسی همهجانبهی رویداد ولسوالی بهسود ولایت میدانوردک اعزام میشود. طارق آرین، سخنگوی وزارت داخله گفت که در نتیجهی درگیری میان افراد مسلح مربوط به علیپور و نیروهای امنیتی «۹ تن از افراد مسلح علیپور کشته و ۷ تن آنها» زخمی شدند و شماری از نیروهای امنیتی و پنج تن از مردم محل نیز زخمی شدهاند.
آقای آرین افزوده بود که رهبری فرماندهی پولیس ولایت میدانوردک از چند روز به این طرف بهخاطر معرفی فرماندهان جدید پولیس برای ولسوالیهای حصه اول و دوم بهسود و تحکیم پاسگاههای پولیس به این دو ولسوالی رفته بود. به گفتهی آقای آرین «افراد مسلح غیرمسئول وابسته به علیپور با حضور در این ساحات مانع حضور و فعالیت نیروهای امنیتی و پولیس شدهاند. او افزوده بود که روز جمعه شماری از افراد علیپور در مقابل تعمیر ولسوالی بهسود تجمع کرده بودند و بالای نیروهای امنیتی و مردم انداخت مسلحانه کردند. آرین افزوده بود که پولیس بهمنظور کنترل وضعیت دست به فیرهای هوایی زده و ۶۸ تن از افراد «مسلح غیرمسئول» را بازداشت کرده است. آرین گفته است که وضعیت در حال حاضر زیر کنترل پولیس قرار دارد.
روحالله نوری، یکی از معترضان و شاهد عینی در صحبت با اطلاعات روز میگوید معترضان که تعدادشان در حد ۸۰۰ تن میرسید، همه غیرنظامی بودند و کسانیکه کشته شدند نیز غیرنظامی بودند. آقای نوری میافزاید که مردم میخواستند از نیروهای امنیتی بپرسند که پس از معرفی فرمانده پولیس، دلیل حضور آنها در این ولسوالی چیست. او ادعا میکند نیروهای امنیتی که شمارشان به دهها تن میرسد در مدت حضور ۲۰ روزهشان در ولسوالی حصه اول بهسود دست به آزار و اذیت مردم میزنند و در مسیر راهها ایستهای بازرسی ایجاد کردهاند.
مهدی راسخ میگوید که روز جمعه مردم و موسفیدان طی یک نشست با نیروهای امنیتی به فرماندهی فرمانده پولیس میدان وردک میخواستند از آنها بپرسند که دلیل حضورشان در این ولسوالی چیست. به گفتهی او، زمانی که موسفیدان از جلسه خارج شدند و در میان مردم رفتند، نیروهای امنیتی گلولهباری به مردم عام و غیرنظامی را آغاز کردند. آقای راسخ افزود که در پی شلیک نیروهای امنیتی، ۱۱ غیرنظامی بهشمول کودکان کشته، ۲۵ نفر زخمی و بیش از ۱۵۰ غیرنظامی و موسفیدان محل گروگان گرفته شدهاند: «سه ساعت زخمیها در روی سرک ماندند و اجازه ندادند که زخمیها انتقال داده شود. امبولانس را گروگان گرفتند. بیش از ۱۵۰ موسفید و متنفذ قومی گروگان گرفته شدهاند که تاکنون در گروگاناند و هیچ کدامشان مسلح نیستند.»
محمدحسین توانا، سخنگوی جبهه مقاومت در صحبت با اطلاعات روز میگوید حدود ۲۰ غیرنظامی از سوی نیروهای امنیتی کشته شدهاند که هیچکدامشان نظامی نیستند و عضویت جبهه مقاومت را ندارند. آقای توانا میافزاید که بیش از صد غیرنظامی دیگر از سوی نیروهای امنیتی گروگان گرفته شده و بهحیث سپر انسانی استفاده میشوند.
تصویری که از اجساد ۹ کشته درگیری روز جمعه منتشر شده، نشان میدهد که بیشتر آنها لباسهای نظامی به تن داشتهاند. آقای توانا در این مورد میگوید که چون ساحه امن نیست و هر لحظه امکان حملهی طالبان و کوچی میرود، بنابراین برخی از مردم لباس نظامی به تن دارند و این مردم در تظاهرات نیز شرکت کرده بودند: «لباس نظامی موجب نمیشود که آنها مسلح بودهاند. هیچ سلاحی نزد آنها نبوده و هیچ نیروی از نیروهای جبهه مقاومت در میان معترضان نبودند. اگر نیروهای جبهه مقاومت میبود از نیروهای امنیتی دولتی نیز تلفات میداشت.»
«نیروهای امنیتی با تانک در میان جمعیت حمله کردند»
روحالله نوری، یکی از شاهدان عینی میگوید که معترضان میخواستند از نیروهای امنیتی بپرسند که آنان با ۳۰ تانک و تجهیزات دیگر در این ساحه امن چه میکنند. به گفتهی او، تظاهرات داشت ختم میشد که نیروهای امنیتی با تانک بر مردم حمله و گلولهباری را آغاز کردند: «تانکها را از دروازه قومندانی امنیه بیرون کردند و مردم را زیر گلوله گرفتند. از تانکها و برجهای قومندانی امنیه فیر میکردند. کسانیکه خود را کشیدند، کشیدند، کسانیکه نکشیدند، ماندند. زخمیها تا صبح روز شنبه ماندند که برخیشان جان دادند. یک نفر مسلح در میان معترضان حضور نداشتند. همه مردم ملکی بودند.»
این معترض میافزاید که نیروهای امنیتی دهها تن را در مسجد فرماندهی پولیس و هتل گروگان گرفته و شماری از آنها در سردی هوا در مسجد در وضعیتی بدی قرار دارند.
او در مورد هدف این اعتراض چنین میگوید: «خواست مردم فقط این بود که این همه نیرو که پس از طیکردن چهار ولایت برای معرفی قومندان امنیه حصه اول بهسود و بهسود مرکزی آمده و مراسم معرفی تمام شده، چرا نمیروند و برای مردم مزاحمت ایجاد میکنند. دلیل ایجاد ایستهای بازرسی در این ساحه امن چیست. این نیروها با ۳۰ تانک و تجهیزات دیگر از مردم چه میخواهند. هدف مردم این بود که نیروهای امنیتی موضع خود را مشخص کنند و بروند. پرسنل ولسوالی برای تأمین امنیت مردم کافی است و نیاز نیست که ۳۰ تانک در اینجا حضور داشته باشد.»
او همچنام نیروهای امنیتی را به اذیت و آزار مردم متهم میکند و میگوید: «این نیروها مردم را متوقف میکنند و میپرسند که چرا کرتیتان پلنگی است. این بوت را از کجا کردهاید. چه کارهاید و چه وظیفه دارید. موتری که سوار شدهای، از کجا کردهای و کی برایتان داده. کاکه منطقه کی است؟»
واکنشها
درگیری میان نیروهای امنیتی و معترضان در ولسوالی حصه اول بهسود واکنشهای گستردهای در پی داشته است. حامد کرزی، رییسجمهور پیشین کشور با نشر اعلامیهای از وقوع این رویداد ابراز تأسف کرده و ضمن تأکید بر حفظ آرامش مردم از حکومت خواسته که هر چه زودتر از راه مسالمتآمیز و در تفاهم با اهالی محل برای حل این معضل اقدام کند.
برخی از باشندگان کابل و نمایندگان مناطق مرکزی روز شنبه در گرهمایی در کابل و با صدور قطعنامهای گفت که نیروهای امنیتی علیه تجمع مسالمتآمیز مردم از خشونت کار گرفته و آنان ضمن تقبیح و محکومکردن «حمله نیروهای امنیتی بالای تجمع مسالمتآمیز مردم بهسود» از حکومت میخواهد که به نیروهای امنیتی اعزامی در بهسود دستور داده شود «حمله بالای مردم ملکی» متوقف کرده و بهخاطر جلوگیری از بیشترشدن تنش، ساحه را ترک کنند.
در این قطعنامه هشدار داده شده که در صورت حلنشدن تنش پیشآمده در زودترین فرصت مردم در ولایات مختلف دست به تظاهرات گسترده خواهند زد.
سرور دانش، معاون دوم ریاستجمهوری در اعلامیهای گفت که تظاهرات گروهی از مردم ولسوالی حصه اول بهسود در ولایت میدان وردک، متأسفانه به خشونت گراییده و بر اثر آن «تعدادی از هموطنان کشته و زخمی» شدهاند. آقای دانش افزود که او از ساعات اولیه بعد از وقوع حادثه، موضوع را با مسئولان مربوطه در شورای امنیت ملی و وزارت امور داخله و مسئولان ولایتی دنبال کرده است: «کشته و زخمیشدن و ایجاد خشونت از طرف هر کسی و به هر انگیزهای که باشد به هیچ وجه قابل قبول نیست. ضمن اظهار تأسف شدید از بروز این رویداد تلخ، به مردم منطقه اطمینان میدهم که هیأت رهبری حکومت در جریان موضوع قرار دارد و بهزودی هیأت باصلاحیت برای بررسی دقیق و همهجانبه قضیه به منطقه اعزام خواهد شد.»
عبدالله عبدالله، رییس شورای عالی مصالحهی ملی از حکومت و مسئولان خواسته است که این مساله را بررسی و با عاملان آن قانونی برخورد کنند. آقای عبدالله مردم ولسوالی حصه اول بهسود را نیز به صبر و حوصله فرا خوانده و از آنها خواسته است که از طریق مذاکره و گفتوگو برای یافتن راه حل مسالمتآمیز تلاش کنند.
کریم خلیلی، رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان در اعلامیهای اقدام نیروهای دولتی را در یک ساحه امن غیرقابل توجیه دانسته و از حکومت خواست که «این نیروها را که در میان مردم نگرانی خلق کرده و علیه شهروندان از قوه نظامی و خشونت استفاده کرده، هرچه زودتر فرا بخوانند و از آنجا برگردانند.»
محمد محقق رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان که بهتازگی مشاور امنیتی و سیاسی رییسجمهور مقرر شده در اعلامیهای درگیری در ولسوالی بهسود را «تصادم میان قوای دولتی و مردم محل» خوانده و گفته باتوجه به شرايط حادّ فعلى كشور و مطرحشدن گفتوگوهاى بينالافغانى اين حادثه به نفع دولت و ملت نیست. آقای محقق از حکومت خواسته که با اعزام يك هيأت باصلاحيت به منطقه قضيه را از طريق قانونى و مسالمتآميز حل کند.
عبدالقیوم سجادی، عضو مجلس نمایندگان میگوید که حادثه ولسوالی بهسود ولایت میدان وردک و «تیراندازی بر مردم ملکی و شهروندان حامی جمهوریت» تکاندهنده و تأسفبار است و نظام جمهوری نه براساس رعب و ترس شهروندان بلکه براساس رضایت و حمایت مردم استوار است.
این عضو مجلس در صفحهی فیسبوک خود از حکومت خواسته که در مورد تعقیب و مجازات عاملان این رخداد بهصورت عاجل و مسئولانه اقدام کند.