خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) از تدوین اساسنامه‌ی پیگیری حق‌آبه‌ی رودخانه‌ی هلمند خبر داده است.
عیسی بزرگ‌زاده، مدیر کل دفتر رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیروی ایران گفته است که این این اساسنامه طی دو روز با حضور دو تیم از مسئولان وزارت نیرو، وزارت خارجه، والیان شمال سیستان و بلوچستان و مسئولان حوزه‌ی مرزبانی این ولایت با همتایان افغان‌شان بررسی شده است.
او همچنان گفته است که این اساسنامه در هفت بند ترتیب شده و در آن بر مواردی از جمله نقشه‌کشی جدید در حوزه‌ی آبریز هلمند، حفظ امنیت مهندسان نقشه‌برداری و تأمین آب رودخانه‌ی مرزی دو کشور تأکید شده است.
مدیرکل دفتر رودخانه‌های مرزی و منابع آب مشترک وزارت نیروی ایران افزوده است که مهندسان نقشه‌کشی ایران و افغانستان از فردا سه‌شنبه (۱۴ دلو)در دو سوی مرز مستقر و عملیات نقشه‌برداری را آغاز خواهند کرد.
ایرنا به نقل از نعیم‌الله سالارزی، معاون کمیسار آب هلمند در افغانستان نیز نوشته است: «ما برای انجام تعهدات بین دو کشور در مورد رودخانه هیرمند توافق و پیشنهاد ایران مبنی بر تأمین امنیت نقشه‌برداران و همین‌طور کمک به حل مشکل موجود را قبول کرده‌ایم.»
عباس‌علی ارجمندی، والی ولایت زابل ایران نیز گفته است: «پیگیری مصوبات نشست و کمک به رفع دغدغه اصلی و همیشگی مردم شمال سیستان و بلوچستان یعنی تأمین حق‌آبه‌ی تالاب بین‌المللی هامون از مواردی است که در دستور کار قرار دارد.»
رودخانه‌ی هلمند از کوه بابا در مناطق مرکزی افغانستان سرچشمه می‌گیرد.
به نوشته‌ی ایرنا، این رودخانه در ورودی خود به ایران به دو قسمت تقسیم می‌شود که بخش کم‌تر آن وارد منطقه‌ی سیستان شده و پس از پخش آب از خروجی‌های مختلفی به تالاب بین‌المللی هامون می ریزد. آن‌گونه که ایرنا نوشته، بخش زیاد این رودخانه از طریق رودخانه‌ی مرزی دوباره وارد خاک افغانستان می‌شود.
ایرنا نوشته است: «متأسفانه از حدود ۲۰ سال قبل با تغییرات ایجاد شده در وضعیت جوی، ایجاد سدها و بندهای مختلف در مسیر این رودخانه، توسعه اراضی زیر کشت خشخاش در افغانستان و بستن دریچه‌های سد کجکی در حدود ۸۰۰ کیلومتری مرز ایران در ولایت هلمند، مسیر طبیعی آب مسدود و پدیده‌ی خشکسالی بر مناطق پایین‌دست این رودخانه در کشور افغانستان و ایران غالب شده است.»
این در حالی است که بحران آب و خشکسالی در ولایت‌های سیستان و بلوچستان ایران، بارها تهران و کابل را تا سرحد تنش پیش برده است. نظر به ادعای مقام‌های ایرانی، روند بندسازی در افغانستان این دو ولایت ایران را با کمبود آب روبه‌رو کرده است.