آمار رسمی شیوع ویروس کرونا در افغانستان برای سومین دور افزایش یافته است. مسئولان وزارت صحت عامه میگویند که اکنون موج سوم کرونا در افغانستان آغاز شده است. افزایش در آمار مبتلایان و مرگ بر اثر کرونا در طی چند هفتهی پیاپی رونما شده و از اینرو مسئولان وزارت صحت عامه از آن بهعنوان موج سوم کرونا یاد میکنند. دلیل عمدهی این افزایش شیوع نوع جهشیافتهی ویروس کرونا یا نوع انگلیسی آن و در کنار آن عدم رعایت شرایط بهداشتی وقایوی از سوی شهروندان گفته میشود.
مسئولان وزارت صحتعامه میگویند اکنون نوع جهشیافتهی کرونا در افغانستان عملا به گردش افتاده است. همزمان با این براساس اطلاعات وزارت صحت عامه، آمار رسمی ثبت روزانهی مبتلایان کرونا تنها در یک هفتهی گذشته از ۲.۴ درصد به ۴.۵ درصد افزایش یافته است. دستگیر نظری، سخنگوی وزارت صحت عامه میگوید که افزایش در آمار در طی چندین هفتهی پیاپی نشان میدهد که افغانستان در آغاز موج سوم کرونا قرار دارد.
نوع جهشیافتهی کرونا
مسئولان وزارت صحت عامه میگویند دلیل افزایش آمار رسمی شیوع ویروس کرونا در افغانستان، عدم رعایت تدابیر وقایوی و شیوع نوع جهشیافتهی ویروس کرونا است. اکنون نوع دوم ویروس کرونا یا نوع جهشیافتهی آن که به نوع انگلیسی نیز یاد میشود عملا در افغانستان به گردش افتاده است. این نوع ویروس برای نخستین بار در انگلستان ثبت شد، سپس به کشورهای منطقه و از طریق پاکستان و ایران به افغانستان شیوع کرد.
وزارت صحت عامه آمار مشخصی از تعداد مبتلایان به نوع دوم ویروس کرونا ارائه نمیکند. مسئولان این وزارت میگویند مبتلایان این ویروس همراه مبتلایان نوع ویروس کرونای ووهان چین یکجا تحت مراقبت قرار میگیرند. واکسین آن نیز بهگونهی مشترک تطبیق میشود و تفاوتی ندارد.
آقای نظری میگوید که گرچند آمار کرونای نوع دوم با نوع اول یکجا ثبت میشود اما در یک تخمین کلی دیده شده است که تا سه-چهار روز پیش، بیش از ۱۰۰ نفر از مبتلایان کرونای انگلیسی ثبت آمار رسمی بوده است. نوع انگلیسی ویروس کرونا نخست در ننگرهار، لوگر و سپس در کابل و سایر ولایتها شیوع کرده و اکنون به گفتهی آقای نظری در تمام کشور به گردش اجتماعی افتاده و شیوع آن جریان دارد. تاکنون موردی از مرگ در میان مبتلایان نوع انگلیسی کرونا رسما ثبت نشده است.
براساس اطلاعات وزارت صحت عامه، وخامت در بیماران نوع دوم ویروس کرونا کمتر از نوع اول دیده شده اما سرعت انتشار و انتقال آن نسبت به نوع اول آن زیادتر است. از اینرو میزان مبتلایان به نوع ویروس کرونای نوع دوم به مراتب بیشتر از آمار ثبتشدهی آن است. از اینکه بیشتر مبتلایان علایم خفیف دارند و یا هیچ علایمی نشان نمیدهند اما میتوانند عامل انتقال و انتشار ویروس باشند. مسئولان وزارت صحت عامه توصیه میکنند که شهروندان از ماسک استفاده کنند، شرایط بهداشتی وقایوی را رعایت و از شرکت در تجمعات زیاد و غیرضروری جلوگیری کنند. توصیه مهم دیگر این است که شهروندانی که در گروههای اولویتبندیشدهی واکسین قرار دارند به مراکز تعیینشدهی صحی در کابل مراجعه کرده و واکسین بزنند تا در جلوگیری از شیوع ویروس کمک کنند.
در موج سوم اوضاع وخیم نخواهد شد؟
ترس و نگرانی از کرونا در میان بیشتر شهروندان افغانستان وجود ندارد. کمتر کسی بهدلیل شیوع ویروس کرونا از ماسک استفاده میکنند و از شرکت در تجمعات خودداری میکنند. وزارت صحت عامه شیوع نوع جهشیافته و افزایش در آمار کلی ویروس کرونا را «خطر جدی» نمیداند. مسئولان این وزارت میگویند که آمادگی کامل برای مقابله با این دور از شیوع ویروس کرونا را دارد. پیشبینی وزارت صحت این است که در موج سوم میزان شیوع و وخامت اوضاع مبتلایان بیشتر از ظرفیت بخش صحت نخواهد بود. با وجود آن مسئولان این وزارت میگویند که اگر تعداد مریضان کرونای فعال بیشتر از ۱۰ هزار نفر برسد، بخش صحت افغانستان شکننده است، ظرفیت ندارد و نمیتواند به آن رسیدگی کند.
براساس آمار رسمی، اکنون تعداد مریضان کرونای فعال حدود دوهزار و ۵۵۰ نفر است. از این میان تنها هشت تا چهار درصد آن و حداکثر بیش از ۲۰۰ نفر در شفاخانههای ویژه مریضان کرونا بستریاند. باقی مریضان در قرنطین خانگی بهسر میبرند. میزان مریضان فعال در آغاز موج دوم به بیشتر از هفتهزار و ۴۰۰ نفر بود. از این میان ۳۸۹ مریض نیازمند مراقبت جدی و در شفاخانه بستری بود. در موج اول شیوع ویروس کرونا در افغانستان، تعداد مریضان فعال و نیازمند مراقبت جدی تا بیشتر از نُههزار اعلام شده بود.
وزارت صحت عامه اعلام میکند که پلان اساسی برای مقابله با موج سوم کرونا تهیه شده و امکانات کافی تا حد پیشبینیشدهی شیوع و امکان وخامت اوضاع مریضان وجود دارد. اکنون ۲۶ لابراتوار دولتی و ۱۷ لابراتوار خصوصی برای تشخیص ویروس کرونا در کشور فعال است.
وزارت صحت عامه مرکز ویژهی تشخیص نوع جهشیافتهی ویروس کرونا را هفتههای پیش افتتاح کرده و اکنون کیتهای تشخیصیهی آن را در سایر لابراتوارها نیز فرستاده است.
واکسین
تطبیق واکسین کرونا در افغانستان آغاز شده است. تا کنون ۹۶۸ هزار دوز واکسین کرونا در اختیار وزارت صحت عامه قرار گرفته است که برای ۵۰۰ هزار نفر تطبیق میشود. از این میان تاکنون بر نزدیک به ۱۳۳ هزار نفر تطبیق شده است. در گام اول کارمندان صحی که شمار آن به ۱۱۰ هزار نفر میرسد واکسین میشوند. تاکنون نزدیک ۷۶ هزار نفر از کارمندان صحی واکسین شدهاند. پس از آن این روند بر کسانی تطبیق میشود که شامل گروههای اولویتبندیشدهی وزارت صحت قرار دارند. خبرنگاران، نیروهای امنیتی، افراد مسن، افراد دارای امراض مزمن، مهاجران و بیجاشدگان، زندانیان، افراد مناطق فقیرنشین، آموزگاران، استادان دانشگاه کوچیها، کارمندان اداراتی دولتی و خصوصی مزدحم از گروههایی است که در اولویت قرار دارند.
بنابر آمار وزارت صحت عامه تاکنون بیش از ۲۵ هزار و ۴۰۰ نفر از آموزگاران، نزدیک به چهارهزار و ۷۰۰ نفر از کارمندان دولتی پنجهزار و ۷۲۱ نفر از زندانیان، دو هزار و ۱۱۱ نفر از خبرنگاران، ۲۳۹ نفر از عودتکنندگان، سههزار و ۶۸۷ نفر از افراد مناطق فقیرنشین، هشتهزار و ۶۸۹ نفر از افراد با سن بالاتر از ۵۰ سال، ۷۷۷ نفر از بیجاشدگان و هزاران نفر دیگر از سایر بخشها واکسین شدهاند.
روند تطبیق واکسین در افغانستان در یکسالگی شیوع ویروس کرونا در افغانستان در پنجم حوت آغاز شد. اکنون بیش از یکونیم ماه از آغاز آن میگذرد. آمار واکسینشدگان نشان میدهد که این روند به کندی پیش میرود. تاکنون تمام کارمندان صحی واکسین نشدهاند. گرچند که مسئولان وزارت صحت عامه میگویند که دوزهای واکسین کرونا را نخست تنها برای کارمندان صحی باز کردهاند و سپس سایر گروهها.
از عوامل کندی روند تطبیق واکسین این است که از یک سو عملا ترس و نگرانی از شیوع کرونا در افغانستان میان شهروندان کم شده است. بیشتر شهروندان نسبت به کرونا بیتفاوت شدهاند. گرچند که این ویروس تاکنون جان افراد را میگیرد و افزایش آمار رسمی آن برای دور سوم تجربه میشود. ثبت رسمی آمار مبتلایان کرونا در شبانهروزهای گذشته براساس آخرین آمار، از ۸۰ تا ۱۲۲ نفر میرسد. آمار مرگ نیز از روزهای گذشته، هشتنفر در یک شبانهروز را نشان میدهد.
نوعی از ترس از واکسین نیز میان برخی از گروهها و افراد وجود دارد. ترس از واکسین از این ناشی میشود که در برخی از کشورهای اروپایی تطبیق واکسین تولید برخی از شرکتها در مواردی منجر به مرگ شده، عوارض جانبی داشته و روند تطبیق آن متوقف شده است.
واکسین کرونای که در افغانستان تطبیق میشود تولیدشدهی یک شرکت داخلی هندی است. این واکسین تأیید سازمان بهداشت جهانی را دارد. مسئولان وزارت صحت عامه از نداشتن عوارض جانبی آن برای شهروندان اطمینان میدهند. سخنگوی این وزارت میگوید که تاکنون در میان ۱۳۲ هزار نفری که واکسین شدهاند، هیچگونه عوارض جانبی دیده نشده است. تنها اینکه پس از تطبیق واکسین برای مدتی کوتاه جاندردی، بیاشتهایی، تب و درد در ناحیهی شکم ممکن است رخ دهد اما مشکلی ندارد و طبیعی است. به گفتهی سخنگوی وزارت صحت عامه، برنامههای آگاهیدهی در مورد واکسین را روی دست گرفته و تعداد مراجعان واکسین نیز از یک هفته به اینسو تا دوبرابر افزایش یافته است.
وزارت صحت عامه برنامه دارد که ۶۰ درصد نفوس افغانستان را واکسین کند. قرار است ۱۶ میلیون دوز واکسین برای هشت میلیون نفر با کمک مالی اتحادیهی جهانی واکسین برای افغانستان تهیه شود. همچنان برای ۱۶ میلیون نفر دیگر وزارت صحت عامه افغانستان برنامه دارد که در جریان سال جاری و سالهای آینده واکسین تهیه کند.