ولایت‌های غربی افغانستان این روزها گواه جنگ‌های گسترده است. گروه طالبان سطح تهدیدهای امنیتی را در بخش‌های وسیعی از این ولایت‌ها بلند برده‌اند. طالبان با حملات چریکی و استفاده از موتربمب و ماین‌های کنارجاده‌ای، در صدد وارد کردن تلفات به نیروهای دولتی هستند. برخی از نمایندگان ولایت‌های غربی در شورای ولایتی و پارلمان، از سقوط بخش‌های از ولسوالی‌ها به دست طالبان هشدار می‌دهند.
اما مقام‌ها در وزارت دفاع ملی می‌گویند که طالبان در اجرای عملیات‌های‌شان در غرب کشور شکست خورده‌اند و عملیات نیروهای دولتی برای مقابله با طالبان جریان دارد.
هرات دیگر امن نیست
ولایت هرات بیشتر از هر زمانی طی سال جاری گواه حملات سنگین گروه طالبان بوده است. در تازه‌ترین مورد گروه طالبان در ولسوالی فرسی، دو موتربمب منفجر کردهاند. شدت این انفجارها یک‌شنبه (۱۲ ماه ثور) به حدی بوده است که بخش‌های از ساختمان فرماندهی پولیس و همچنین چندین خانه و دکان را تخریب کرده است. سید عبدالوحید قتالی، والی هرات به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که در نتیجه‌ی این حملات طالبان، پنج نیروی دولتی کشته و سه تن دیگر زخمی شده‌اند.
مقامهای محلی هرات، ادعای سقوط ولسوالی فرسی را رد می‌کنند.
طی یک هفته گذشته طالبان در ولسوالی شیندند نیز به دامنه‌ی حملات‌شان افزوده‌اند. ساکنان شیندند به روزنامه اطلاعات روز می‌گویند که بیشتر شب و روزها، درگیری میان نیروهای دولتی و طالبان جریان دارد. آنان می‌افزایند که جنگ یک‌هفته‌ای در شیندند، خساره هنگفت مالی به غیرنظامیان وارد کرده است.
قول اردوی ۲۰۷ ظفر در غرب کشور دیروز (دوشنبه، ۱۳ ثور) اعلام کرد که در ولسوالی شیندند ۲۲ طالب کشته و ۱۷ تن دیگر زخمی شده‌اند.
بار دیگر والی هرات می‌گوید که در شش ولسوالی هر شب جنگ میان نیروهای دولتی با طالبان جریان دارد. او مدعی است که طالبان اراده‌ای برای تأمین صلح و دست‌کشیدن از جنگ ندارند: «با ایالات متحده امریکا، طالبان موافقت‌نامه امضا کردند و این در حالی است که طی ۲۰ سال ما را به جرم سلام علیک با امریکا هدف قرار می‌دادند. طالبان مزدوران کشورهای متخاصم هستند و آنان نمی‌خواهند که ثبات در افغانستان بیاید.»
والی هرات از مردم می‌خواهد که همچنان حامی نظام و نیروهای دولتی باشند و در مقابل حملات اخیر طالبان ایستادگی کنند: «طالبان آخرین تلاش‌های‌شان را در جنگ با حکومت انجام می‌دهند، اما آنان ناکام می‌شوند و ما آمادگی کامل برای سرکوب آنان داریم.»
تداوم خشونت‌ها از غیرنظامیان در هرات قربانی می‌گیرد. هم اکنون شمار زیادی از خانواده‌ها از ولسوالی‌های پشتون‌زرغون، شیندند، اوبه و دیگر ولسوالی‌ها به شهر هرات آواره شده‌اند.
رهگذر، زن ۵۰ ساله، پنج عضو خانواده‌اش را حدود سه سال پیش در ولسوالی پشتون‌زرغون هرات از دست داده است. او در صحبت با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که طالبان دو برادر و برادرزاده‌اش را به جرم همکاری با دولت تیرباران کردهاند: «طالبان همچنین پدر و مادر من را نیز کشته‌اند. جنگ و برادرکشی بس است و ما صلح از طالبان می‌خواهیم.»
هرات با داشتن جمعیت بیش از چهار میلیون نفر و ظرفیت بلند اقتصادی، از اهمیت زیادی برخوردار است، اما گسترش جغرافیای جنگ به داخل شهر هرات، به نگرانی جدی هراتیان مبدل شده است.
ناامنی همیشگی فراه
نمایندگان مردم در شورای ولایتی فراه مدعی‌اند که ولسوالی‌های بکوا، خاک‌سفید، گلستان و شیب‌کوه به‌گونه‌ی کامل تحت تسلط گروه طالبان قرار دارد و در شش ولسوالی دیگر نیز سطح تهدیدهای امنیتی بلند است.
شاه‌محمود نعیمی، معاون این شورا به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که باید تشکیلات نیروهای دولتی افزایش یابد و همچنین قرارگاه‌های این نیروها نیز با تجهیزات و نیرو تقویت شود: «محدوده‌ی زیر کنترل دولت در فراه بسیار کم است. کمربندهای امنیتی و قرارگاه‌ها زیر تهدید، همیشگی گروه طالبان قرار دارد.»
به گفته‌ی او، هرچند مرکز ولسوالی‌های بالابلوک، اناردره، پشت‌کوه، لاش‌وجوین و پرچمن زیر کنترل حکومت قرار دارد، اما راه‌های منتهی به این ولسوالی‌ها زیر کنترل طالبان است.
عبدالستار حسینی، نماینده‌ی مردم فراه در پارلمان در صحبت با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که گروه طالبان قوت‌شان را بر سقوط ولسوالی استراتژیک «اناردره» متمرکز کردهاند: «طالبان می‌خواهند که در اناردره قرارگاه داشته باشند و اگر بتوانند این ولسوالی را کنترل کنند، حکومت به دشواری خواهد توانست که دوباره کنترل اناردره را به‌دست بگیرد.»
این عضو پارلمان به حکومت پیشنهاد می‌کند که برای از میان‌برداشتن تهدیدهای امنیتی یا کاهش آن، باید نیروهای ارتش در این ولایت تقویت شوند.
برای چندمین بار متوالی، تلاش کردیم تا در مورد وضعیت امنیتی فراه با تاج‌محمد جاهد، والی فراه تماس بگیرم، اما وی حاضر به مصاحبه نشد.
فراه، یکی از ناامن‌ترین ولایت‌ها در غرب کشور است و در تازه‌ترین مورد یک‌شنبه شب، ۱۲ ماه ثور، در نتیجه‌ی سقوط یک پاسگاه حمایوی قرارگاه نیروهای ارتش ملی در روستای «شیوان» ولسوالی بالابلوک، بیش از ۲۰ نیروی ارتش کشته شده‌اند.
در یک رویداد دیگر، عبدالجبار شایق، رییس صحت عامه فراه به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که بر اثر انفجار بمب‌دستی روز دوشنبه در ناحیه دوم شهر فراه، ۱۸ تن به‌شمول چندین کودک زخمی شدند.
بادغیس، زیر تهدید طالبان
تا سه ماه پیش، جنگ در ولایت بادغیس، در شمال‌غرب کشور، به دروازه‌های شهر قلعه‌نو، مرکز این ولایت رسیده بود، اما حالا به ادعای مقامهای ارشد محلی بادغیس، جنگ تا کیلومترها دورتر از شهر عقب‌زده شده است.
حسام‌الدین شمس، والی بادغیس به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که در ماه رمضان در تمام ولسوالی‌های بادغیس به جزء بالامرغاب جنگ شدید میان نیروهای دولتی و طالبان جریان داشته است: «در جوند، مقر، قادس و به‌ویژه آب‌کمری جنگ در بادغیس بود. طالبان شاهراه‌ها را ناامن ساختند و مردم را مورد آزار و اذیت قرار می‌دهند. دشمن [طالبان] تلاش می‌کند که در بادغیس ناامنی ایجاد کنند، اما ما آماده دفاع از بادغیس هستیم.»
نیروهای دولتی از کندک ولسوالی بالامرغاب عقب‌نشینی کردند. این کندک برای بیش از یک سال در محاصره شدید گروه طالبان قرار داشت و نشست و برخاست چرخبال‌ها در این کندک برای اکمالات این نیروها دشوار شده بود.
گروه طالبان در واکنش به مسدودشدن راه‌های منتهی به مناطق تحت تسلط گروه طالبان در ولسوالی جوند و تعلیق برنامه «دسترخوان ملی» از سوی اداره محلی بادغیس، در کنار شاهراه هرات – قلعه‌نو، آنتن‌های مخابراتی به استثنای شرکت دولتی «سلام» و برق وارداتی ترکمنستان را قطع کردهاند.
عبدالعزیز بیگ، رییس شورای ولایتی بادغیس به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که به دستور حسام‌الدین شمس، والی بادغیس راه‌های منتهی به ولسوالی جوند مسدود و هم چنین تطبیق برنامه «دسترخوان ملی» به حالت تعلیق در آمده است.
این در حالی است که بیش از دو سال می‌شود که گروه طالبان مرکز ولسوالی جوند را زیر تحریم اقتصادی قرار داده‌اند و اجازه‌ی انتقال مواد اولیه به این منطقه را نمی‌دهند.
والی بادغیس می‌گوید که مسدودکردن شاهراه هرات – قلعه‌نو، آنتن‌های مخابراتی و برق وارداتی ترکمنستان، تلاش گروه طالبان مبنی بر وارد کردن فشار بالای اداره محلی و مردم بادغیس است. او معتقد است که اقدامات این چنینی باعث «نفرت» بیشتر مردم نسبت به طالبان می‌شود.
مقامهای محلی بادغیس، اطمینان می‌دهند که برای بازگشایی شاهراه‌های این ولایت، برنامه‌های عملیاتی را روی دست دارند، تا هر چه زودتر بتوانند که طالبان را از کنترل این شاهراه‌ها دور کنند.
عبدالعزیز بیگ، رییس شورای ولایتی بادغیس می‌گوید که ولسوالی‌های جوند، قادس، آب‌کمری و مقر زیر تهدید بلند امنیتی قرار دارد و تنها حکومت در مرکز این ولسوالی‌ها حاکمیت دارد و در دیگر نقاط طالبان حاکم بلامنازع هستند: «حتا طالبان در یک کیلومتری ولسوالی‌ها حضور دارند و گاهی هم در مسیر راه‌ها چک‌پاینت می‌اندازند.»
او از حکومت می‌خواهد که با ایجاد قرارگاه‌ها در مسیر شاهراه هرات – قلعه‌نو و مسیرهای منتهی به ولسوالی‌ها، جلو تحرکات طالبان را بگیرد.
جنگ‌جویان ازبیکستانی و پاکستانی
یکی از دلایل افزایش ناامنی‌ها در بادغیس، حضور جنگ‌جویان پاکستانی و ازبیکستانی در این ولایت شمرده می‌شود. حسام‌الدین شمس، والی بادغیس می‌گوید که هم‌اکنون حدود ۶۰ تا ۷۰ خانواده ازبیکستانی زیر نظر «جمعه‌بای ازبیکستانی» عضو «نهضت اسلامی ازبیکستان» در بالامرغاب حضور دارند.
او از «جمعه‌بای ازبیکستانی» به‌عنوان «مغز متفکر» در راستای ساخت موتربمب‌ها و حملات انفجاری گروه طالبان یاد می‌کند که با حضور این جنگ‌جوی خارجی، طالبان به حملات‌شان افزوده‌اند: «جمعه‌بای، متخصص ساخت موتربمب و حملات انفجاری است. طالبان از این شخص و گروه آن در عملیات‌های کلان استفاده می‌کنند.»
مقامهای محلی بادغیس از حضور جنگ‌جویان پاکستانی در صفوف طالبان نیز ابراز نگرانی می‌کنند و آنان را دلیلی بر تقویت طالبان می‌دانند.
«افراطی‌ترین طالبان در غور»
حملات طالبان در غور نیز سیر صعودی به خود گرفته است و بیشتر جنگ‌ها در ولسوالی‌های تیوره، ساغر و غرب شهر فیروزکوه، مرکز این ولایت رخ داده است.
عبدالظاهر فیض‌زاده، والی غور در صحبت با روزنامه اطلاعات روز، از وزارت دفاع ملی می‌خواهد که نیرو و تجهیزات بیشتر برای درهم‌کوبیدن طالبان به این ولایت بفرستد.
پس از تیرباران چهار مسافر در مسیر شاهراه کابل – غور به تاریخ اول ماه ثور، والی غور می‌گوید که دو قرارگاه در مسیر این شاهراه ایجاد خواهد شد، تا جلو حملات این چنینی گرفته شود.
والی غور به تلاش طالبان، مبنی بر مبدل کردن این ولایت به دهلیز ارتباطی میان ولایت‌های شمالی و جنوبی اشاره می‌کند و در توصیف جنگ‌طلبی طالبان می‌گوید: «متأسفانه افراطی‌ترین طالبان در غور حضور دارند و در گذشته توجه کمتری برای سرکوب طالبان در این ولایت صورت گرفته است.»
ساکنان غور از شدت حملات طالبان به ستوه آمده‌اند. عبدالرحمان ۲۴ سال سن دارد و باشنده ولسوالی ساغر است. او به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که سال گذشته مامای خود را که عضو نیروهای پولیس بوده در جنگ با طالبان و هم چنین بچه عمه خود را که عضو طالبان بوده در جنگ با نیروهای دولتی از دست داده است.
«طالبان شکست خورده‌اند»
پس از امضای موافقت‌نامه صلح میان ایالات متحده امریکا و گروه طالبان در ماه فبروری سال ۲۰۲۰ میلادی، سطح خشونت‌ها به میزان چشم‌گیری در کشور افزایش یافته است.
وزارت دفاع ملی، گروه طالبان را مسئول افزایش خشونت‌ها می‌داند. فواد امان، معاون سخن‌گوی وزارت دفاع در صحبت با روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که بیشتر حملات طالبان در ولایت‌های جنوبی و به‌تازگی در ولایت‌های غربی متمرکز شده است.
او ادعا می‌کند که برنامه‌های کلان و عملیات‌های بزرگ گروه طالبان از سوی نیروهای دولتی شکست و یا عقب زده شده است: «افرادی کلیدی طالبان در عملیات‌های نیروهای دولتی در غرب کشور کشته شده‌اند. هم اکنون تمام قوت طالبان متمرکز بر استفاده از موتربمب‌ها علیه مردم افغانستان و مخصوصا ولایت‌های غربی است.»
وزارت دفاع ملی می‌گوید که طی هفته‌های اخیر از انفجار چندین موتربمب گروه طالبان بالای پاسگاه‌ها، خانه‌های مسکونی و شهرها در ولایت‌های غربی جلوگیری شده است.
احتیاط در حملات هوایی
مقامهای محلی و نمایندگان مردم در شورای ولایتی و پارلمان ولایت‌های غربی از حکومت می‌خواهند که حمایت هوایی از نیروهای زمینی را افزایش دهد، تا میزان تلفات این نیروها کاهش پیدا کند.
این مقام‌ها تأکید دارند که طالبان از غیرنظامیان به‌عنوان سپر انسانی در عملیات‌های هوایی استفاده می‌کنند.
سید عبدالوحید قتالی، والی هرات می‌گوید که طالبان به‌دلیل درامان‌ماندن از حملات هوایی به خانه‌های مسکونی پناه می‌برند: «برای ما در اجرای عملیات‌هایی هوایی حفظ جان غیرنظامیان مهم است و تا زمانی‌که اطمینان پیدا نکنیم که به جان و مال غیرنظامیان صدمه وارد نمی‌شود، دست به راه‌اندازی عملیات‌های هوایی نمی‌زنیم.»
وزارت دفاع ملی کشور می‌گوید که حملات هوایی بر مواضع طالبان در غرب کشور جریان دارد، اما آنان بر حفظ جان و مال غیرنظامیان در اجرای عملیات‌های هوایی توجه می‌کنند.
فواد امان، معاون سخن‌گوی وزارت دفاع ملی می‌گوید که نیروهای هوایی با پیشرفته‌ترین تجهیزات برای آماج قراردادن طالبان در ولایت‌های غربی کشور مجهز هستند: «ما در اجرای عملیات‌های هوایی بسیار دقت می‌کنیم که از یک طرف بتوانیم دشمن را از بین ببریم و از طرف دیگر به خانه‌های مردم و به جان و مال مردم آسیب نرسد. نیروهای هوایی ما ظرفیت بالا دارند.»