روز جمعه، ۸ ماه اسد، منطقه‌ی «پشتون‌پل» و «پل مالان» دو نقطه‌ی نزدیک به شهر هرات گواه درگیری سنگین میان نیروهای دولتی و طالبان بود. عکس‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی به نشر رسیده، نشان می‌دهد که شماری از جنگ‌جویان طالبان در مکان موترفر‌وش‌ها در ولسوالی گذره حضور دارند. صدای شلیک گلوله نیز برای چندین ساعت از این منطقه به گوش رسیده است.
از ترس پیشروی طالبان به شهر هرات، نیروهای دولتی برای مدتی مسیر سرک منتهی به میدان هوایی هرات در منطقه «شفاخانه نور» هرات را به روی وسایط نقلیه مسدود کردند.
حملات طالبان به یکی از کمربندهای امنیتی هرات در «پل مالان»، شهر هرات چهارشنبه‌شب، ۶ ماه اسد آغاز شد. طالبان با نشر یک ویدیو مدعی شدند که پاسگاه نیروهای دولتی در این منطقه را سقوط داده‌اند و پس از آن درگیری در گذره شدت گرفت.
هراتیان در سراسیمگی مبنی بر سقوط احتمالی شهر هرات به‌دست طالبان به‌سر می‌برند. تبلیغات وسیع طالبان در شبکه‌های اجتماعی، نگرانی از پیشروی طالبان را بیشتر از هر زمانی کرده بود. شهر هرات از ترس هجوم احتمالی طالبان روز جمعه خلوت‌تر از هر روز دیگر بود و هراتیان در شوک سقوط احتمالی شهر به‌سر می‌بردند.
اما عبدالصبور قانع، والی هرات به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که نیروهای دولتی با همکاری نیروهای مقاومت مردمی طالبان را در ولسوالی گذره سرکوب می‌کنند و عملیات نیروهای دولتی علیه طالبان جریان دارد.
فواد امان، معاون سخن‌گوی وزارت دفاع ملی نیز از دفع حمله طالبان به هرات خبر داد: «حمله طالبان در حومه‌های شهر هرات شکست خورد. نیروهای دفاعی و امنیتی و بسیج مردمی بخش‌های از شهر و جاده‌ی ولسوالی «انجیل» تا «پشتون‌پل» را از وجود طالبان پاک‌سازی کردند. به گفته‌ی او عملیات پاک‌سازی در هرات ادامه دارد.
از سویی هم، ذبیح‌الله مجاهد، سخن‌گوی گروه طالبان به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که حمله به هرات در تلافی پیشروی نیروهای افغان و افراد محمد اسماعیلخان صورت گرفته است. او هشدار می‌دهد که در صورت پیشروی نیروهای دولتی، حملات دیگر به شهر هرات هم به‌دور از امکان نیست.
عارف جلالی، سرطبیب شفاخانه هرات به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که در جریان درگیری روز جمعه با طالبان پنج‌تن کشته و ۲۱ تن دیگر زخمی شده‌اند. او می‌افزاید که در جریان جنگ بالای دفتر یوناما در هرات، یک نگهبان کشته و یک تن دیگر زخمی شده است.
حمله بر دفتر سازمان ملل در هرات
هیئت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) اعلام کرده است که محوطه‌ی دفتر این سازمان در هرات هدف حمله قرار گرفته است.
در اعلامیه‌ی یوناما آمده است که در نتیجه‌ی این حمله یک پولیس نگهبان افغان کشته و شماری زخمی شده‌اند. به نقل از اعلامیه، محل ورودی دفتر با فیر هاوان و شلیک گلوله هدف قرار گرفته است، اما به کارمندان سازمان ملل آسیب نرسیده است.
یوناما گفته است: بخش ورودی محوطه سازمان ملل متحد که به‌گونه واضح به نام مکان سازمان ملل متحد علامه‌گذاری شده بود، توسط عناصر ضد دولت مورد هدف قرار گرفت.
در اعلامیه آمده است که سازمان ملل در تلاش ایجاد یک تصویر کامل از این حمله است و به همین منظور با طرف‌های درگیر در تماس است.
دیبرا لاینز، نماینده خاص دبیرکل سازمان ملل متحد در افغانستان گفته است: این حمله علیه سازمان ملل متحد اسفناک است و ما آن‌را به شدت محکوم می‌کنیم.
خانم لاینز به شناسایی و پاسخگو ساختن عاملان این حمله تاکید کرده و گفته است که حملات علیه کارمندان غیرنظامی سازمان ملل براساس قوانین بین‌المللی ممنوع است و ممکن است جنایت جنگی پنداشته شود.
گروه طالبان گفته است که هیچ مشکلی متوجه دفتر سازمان ملل در هرات نیست. این گروه گفته است که دفتر سازمان ملل در ساحه‌ی جنگی قرار داشت و ممکن است در جریان درگیری به محافظان آن آسیب رسیده باشد.
«آوارگی مردم»
با شدت گرفتن جنگ در ولسوالی گذره، شمار زیادی از خانواده‌ها از ترس نجات‌دادن جان‌شان به شهر هرات آواره شده‌اند.
این آوارگان به روزنامه اطلاعات روز می‌گویند که طالبان برای‌شان تذکر داده بودند که خانه‌های‌شان را ترک کنند، اما دروازه‌ها را قفل نکنند.
محمدعلی، ساکن گذره به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که طالبان شب‌ها را با نیروهای دولتی می‌جنگند و روزها را در خانه‌های‌شان استراحت می‌کنند: «ولسوالی گذره به‌دست طالبان است. هر شب جنگ شدید در این ولسوالی جریان داشت و ما از ترس جنگ به هرات فرار کردیم.»
با افزایش تسلط طالبان بر ولسوالی گذره، میزان آوارگی نیز افزایش یافته است. باشندگان ولسوالی گذره مدعی‌اند که در صفوف طالبان، جنگ‌جویان پاکستانی نیز حضور دارند و شمار کمی از طالبان از ساکنان بومی این ولسوالی هستند.
چرا گذره مهم است؟
گروه طالبان مدعی است که کنترل ولسوالی‌های گذره و کرخ هرات را به‌دست گرفته است، اما وزارت‌های داخله و دفاع این ادعا را رد کرده‌اند.
وزارت دفاع گفته است که بخش‌هایی از شهر و جاده میان ولسوالی «انجیل» و «پشتون‌پل» را نیز تصفیه کرده است.
این در حالی است که نخستین گروه نیروهای مقاومت مردمی علیه طالبان، در این ولسوالی شکل گرفت، اما در وقت حمله طالبان، شمار نیروهای مقاومت به کم‌ترین حد بوده است.
گذره یکی از مهم‌ترین ولسوالی‌های هرات است. در این ولسوالی شهرک صنعتی هرات با بیش از ۳۰۰ کارخانه تولیدی، میدان هوایی هرات و قول‌اردوی ۲۰۷ ظفر در غرب کشور موقعیت دارد.
پیش‌تر صنعت‌گران هرات در صحبت به روزنامه اطلاعات روز از افرایش ناامنی‌ها در شهرک صنعتی هشدار داده بودند. به‌خاطر رسیدن جنگ به نزدیکی‌های میدان هوایی هرات، برای دومین روز متوالی پروازها از طریق میدان هوایی هرات صورت نگرفت.
«والی برکنار شود»
با گماشته‌شدن عبدالصبور قانع، به‌عنوان والی هرات، تمام ولسوالی‌های هرات به استثنای انجیل و گمرک‌های تورغندی و اسلام‌قلعه به‌دست طالبان سقوط کرد.
با رسیدن طالبان به دروازه‌های شهر هرات، برخی از هراتیان کمپینی را مبنی بر برکناری آقای قانع راه‌اندازی کرده‌اند. آنان والی هرات را مسئول درجه‌یک وضعیت آشفته امنیتی می‌دانند.
سید عابد سادات، کاربر فیسبوک نوشته است: «والی بی‌کفایت هرات برکنار شود و در این مورد دادخواهی می‌کنم.»
مسعود مسلم، یکی از فعالان مدنی نوشته است: «وقتی شش هفته قبل، پیش از آمدن عبدالصبور قانع به‌عنوان والی هرات صدا بلند کردم، برخی از افراد من را توهین کردند. هنوزهم دیر نیست، این آدم را از هرات بیرون کنید.»
تقابل نیروهای مردمی با طالبان
پس از سقوط پی‌هم ولسوالی‌های هرات به‌دست طالبان، حرکت مقاومت مردمی به رهبری محمد اسماعیلخان، یکی از فرماندهان پیشین جهادی در هرات شکل گرفت.
نیروهای وفادار به محمد اسماعیلخان پس از هجوم طالبان به «پل مالان» به خط نخست جنگ رفته‌اند. این فرمانده پیشین جهادی نیز روز پنج‌شنبه و جمعه بخشی از جنگ با طالبان را در ولسوالی گذره رهبری کرد.
در جریان جنگ با طالبان، دو تن از افراد نزدیک به محمد اسماعیلخان کشته شدند.
عبدالرزاق احمدی، مسئول مطبوعاتی نیروهای مقاومت مردمی به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که نیروهای تحت امر محمد اسماعیلخان در چندین جبهه به‌شمول ولسوالی گذره با طالبان درگیر جنگ شدید هستند. او اما از کمبود تجهیزات جنگی به نیروهای مقاومت مردمی ابراز نگرانی می‌کند و از حکومت می‌خواهد که در بخش اکمال تجهیزات این نیروها را در جنگ با طالبان همکاری کند. به گفته‌ی او، نیروهای مقاومت مردمی با وجود کمبود امکانات جنگی، برای دفاع از شهر هرات بسیج شده‌اند و این نیروها بیشتر از دوران مقاومت علیه شوروی پیشین تجهیزات در اختیار دارند.
هرات در محاصره شدید گروه طالبان قرار دارد. تنها مرکز ولسوالی انجیل در کنترل حکومت قرار دارد و طالبان ۱۸ ولسوالی هرات را کنترل می‌کنند.
هرچند حمله گسترده طالبان به حومه‌های شهر هرات با شکست مواجه شد، اما خطر تکرار این حملات بسیار زیاد است.
به باور آگاهان نظامی، حمله هرات از آسیب‌پذیری شدید کمربندهای امنیتی نیز به مقیاس کلان پرده برداشت و باید کمربندهای امنیتی شهر مستحکم شود.