ائتلاف جهانی برای حفاظت از تحصیل در برابر حمله (GCPEA) در گزارشی که امروز منتشر کرد، اعلام کرد که در شش ماهه اول سال ۲۰۲۱، پس از تسلط طالبان بر مناطق کلیدی، از سلاح‌های جنگی برای حمله به ۴۰ مکتب در افغانستان استفاده شده است. بیشتر ۱۸۵ محصل و معلمی که در این حملات کشته یا زخمی شدند، دختران و زنان بوده‌اند. این گزارش دو روز پیش از دومین سالگرد روز بین‌المللی سازمان ملل متحد برای حفاظت از محصلان در برابر حمله، در ۹ سپتمبر ۲۰۲۱ منتشر شد.
در گزارش ۱۵ صفحه‌ای «تأثیرات سلاح‌های جنگی بر تحصیل: مطالعه موردی افغانستان»، بیش از ۲۰۰ مورد از این حملات به محصلان، معلمان، مکاتب و دانشگاه‌های افغانستان بین سال‌های ۲۰۱۸ تا اواسط ۲۰۲۱ شناسایی شده است. این حملات شامل حملات هوایی، گلوله باران و استفاده از بمب‌های دست‌ساز بوده است. گفته می‌شود بیش از ۶۰۰ معلم و محصل در این حملات زخمی یا کشته شده‌اند و بیش از ۷۰ مکتب نیز آسیب دیده است. سلاح‌های جنگی به نسبت فزاینده‌ای در تمام حملات به مکاتب از سال ۲۰۱۸ به بعد استفاده شده است. حملات دیگر شامل آتش‌سوزی، یورش و حملات مسلحانه‌ی در ابعاد کوچک بوده است.
دیا نژهاون، مدیر اجرایی GCPEA گفت: «تحولات هشداردهنده در افغانستان نشان می‌دهد که ایمن نگه‌داشتن مکاتب و فعالیت آن‌ها یک نیاز مبرم است.» نیروهای مسلح و گروه‌های مسلح غیردولتی باید از استفاده از سلاح‌های جنگی با اثرات وسیع در مناطق پرجمعیت، از جمله در نزدیکی مکاتب یا دانشگاه‌ها یا در مسیرهای رفت و آمد به آن‌ها خودداری کنند. کاهش استفاده از مواد منفجره نه تنها باعث حفاظت بیشتر از محصلان، معلمان و امکانات آموزشی می‌شود بلکه جان تمام غیرنظامیان نیز در امان می‌ماند.»
گروه‌های مسلح غیردولتی از سلاح‌های جنگی برای حمله به مکاتب دخترانه در افغانستان حداقل دو بار در سال‌های بین ۲۰۱۸ تا اواسط ۲۰۲۱ استفاده کردند و بر اساس گزارش‌ها دست کم ۱۶۰ محصل دختر و پرسنل آموزشی کشته یا زخمی شده و دست کم پنج مکتب دخترانه آسیب دیده و یا تخریب شده است.
آن دسته از سلاح‌های جنگی که اثرات وسیعی دارند، در صورت استفاده در مناطق پرجمعیت بسیار خطرناک هستند. این سلاح‌ها انفجاری بزرگ ایجاد می‌کنند، که باعث پرتاب شدن قطعات در شعاع وسیع می‌شوند. بسیاری از این سلاح‌ها دقت کمی دارند و نمی‌توانند هدف را مورد اصابت قرار داده و در نتیجه ممکن است به صورت غیرمستقیم به شهروندان آسیب برسانند.
حملات به مکاتب با استفاده از سلاح‌های جنگی، همانند حملات از نوع دیگر، تأثیرات غیرمستقیمی فراتر از تلفات و ویرانی‌ها دارد. محصلان هفته‌ها یا ماه‌ها از کلاس درس غیبت می‌کنند و ترس و ضربه‌ی روحی هنگام بازگشت مانع یادگیری می‌شود. GCPEA گزارش‌هایی مبنی بر حمله به مراکز تحصیلی، از جمله با استفاده از سلاح‌های جنگی را در حداقل ۲۰ کشور در سال ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ ثبت کرده است.
افزایش حملات در افغانستان همزمان با افزایش هشدار در مورد حملات به مراکز تحصیلی در سطح جهان است. این ائتلاف بیش از ۲۴۰۰ حمله به تاسیسات آموزشی، محصلان و معلمان را در سال ۲۰۲۰ ثبت کرد که ۳۳ درصد بیشتر از سال ۲۰۱۹ بوده است. حملات در سال ۲۰۲۱ به تعداد حیرت‌انگیزی ادامه یافته است. به عنوان مثال، در میانمار، بیش از ۱۰۰ حمله به مکاتب تنها در ماه می رخ داد، بسیاری از این حملات شامل حمله با سلاح‌های جنگی بوده و در کلمبیا، حملات و استفاده از سلاح‌های جنگی مانع دسترسی به مکاتب، از جمله برای کودکان بومی شده است.
بیانیه مکاتب ایمن، یک تعهد سیاسی برای حفاظت از محصلان، معلمان، مکاتب و دانشگاه‌ها در درگیری‌های مسلحانه است که تاکنون توسط ۱۱۱ کشور تأیید شده. این بیانیه نقش اساسی در جلوگیری و کاهش تأثیر حملات بر مراکز تحصیلی دارد. با تأیید این بیانیه، کشورها متعهد می‌شوند که اقدامات مشخصی را برای حفاظت از مراکز تحصیلی در درگیری‌های مسلحانه انجام دهند، از جمله، اجرای دستورالعمل‌های ممانعت از استفاده از مکاتب و دانشگاه‌ها برای اهداف نظامی در هنگام درگیری‌های مسلحانه. از سال ۲۰۱۵، بیش از دوازده کشور برای محدود کردن استفاده از مکاتب برای اهداف نظامی، سیاست‌ها و شیوه‌های ملی خود را تغییر داده‌اند.
این بیانیه همچنین شامل تعهد برای تقویت نظارت و گزارش حملات به مراکز تحصیلی است. این ائتلاف اخیرا مجموعه‌ای برای جمع‌آوری و تجزیه‌و‌تحلیل داده‌ها در مورد حملات به مراکز تحصیلی منتشر کرده است که راهنمایی‌های مشخصی را برای دولت‌ها و شرکای آن‌ها در مورد جمع‌آوری و گزارش داده‌ها در مورد حملات به مراکز تحصیلی، از جمله حملات توسط سلاح‌های جنگی، ارائه می‌دهد تا تأثیر آن‌ها بهتر درک شود. اقدامات پیش‌گیرانه و واکنش مؤثرتری نیز روی دست گرفته شده است.
نیجریه با همکاری کمیسیون اتحادیه افریقا، آرجانتین، ناروی، اسپانیا و GCPEA چهارمین کنفرانس بین‌المللی بیانیه مکاتب ایمن را در ۲۵ تا ۲۷ اکتبر میزبانی می‌کند. این کنفرانس فرصتی کلیدی برای به اشتراک گذاشتن شیوه‌های خوب در ایمن نگه داشتن مراکز تحصیلی در هنگام درگیری‌های مسلحانه و انتقال از مرحله‌ی تعهد به عمل، (موضوع کنفرانس)، فراهم می‌کند. از همه کشورها دعوت می‌شود شرکت کنند.
نژهاون گفت: «دومین سالگرد روز بین‌المللی سازمان ملل متحد برای حفاظت از تحصیل در برابر حملات، لحظه مهمی است برای یادآوری آسیب‌ها، مرگ و ویرانگری‌ها در مراکز تحصیلی، به ویژه سلاح‌های جنگی که باعث آسیب به محصلان، معلمان، مکاتب و دانشگاه‌ها در افغانستان و خارج از آن شده است. اعلامیه مکاتب ایمن یک چارچوب جامع برای حفاظت از تحصیل و حمایت هماهنگ، هدفمند و پایدار از آن است که جان افراد را نجات می‌دهد و باعث می‌شود محصلان در سطح جهان به حق خود برای تحصیل پی ببرند.»