عالیه عزیزی ناپدید است. او چهار سال مدیر زندان زنانه هرات بود. بیش از سه ماه میشود که خانواده عالیه نه از زنده بودن و نه هم از مردن آن ریزترین اطلاعی در دست ندارند. بستگانش ادعا دارند که وی در حین وظیفه در زندان زنانه هرات پس از یک تماس تلفنی ناپدید شده و طالبان پاسخ روشنی مبنی بر وضعیت آن ارائه نمیکنند.
به گمان نذیر عارفی، خواهرش عالیه در زندان پلچرخی کابل منتقل شده است، اما هیچ ارتباطی با خواهر خود ندارند. کاسه صبر آقای عارفی لبریز شده. او در حساب کاربری خود در فیسبوک از مردم خواسته است که برای عالیه دادخواهی کنند.
بستگان عالیه عزیزی همراه برخی از علما و متنفذان قومی شهرک جبرئیل با مقامهای محلی، نظامی و استخباراتی طالبان برای هرات دیدار کردهاند، اما در این دیدارها هیچ معلوماتی در مورد چگونگی ناپدیدشدن عالیه عزیزی ارائه نشده است.
نذیر عارفی خطاب به طالبان میگوید که هر نوع مسئولیت در مورد سرنوشت خواهرش به دوش طالبان است و باید طالبان بیدرنگ خواهرش را آزاد کنند: «از تاریخ ده برج میزان خواهر من در عین انجام وظیفه مفقود شده و تا هنوز اطلاعی در این مورد وجود ندارد. بهرغم مراجعه به مسئولان طالبان در هرات و کابل، جواب درستی دریافت نکردیم.»
۲۱ ماه اسد طالبان برقآسا هرات را تصرف کردند و با سقوط هرات تمام زندانیان زندان رها شدند. عالیه عزیزی، مدیر زندان زنانه هرات نیز خانهنشین شد. پس از چند روز خانهنشینی، به عالیه عزیزی از سوی مقامهای محلی طالبان تماس برقرار میشود تا بر سر کارش برگردد.
خانواده عالیه با برگشت دوبارهاش به سر کار در دوران حاکمیت طالبان سخت مخالف بودند. نذیر نظری، میگوید که خواهرش برای نظمدهی به امور زندان زنان هرات حاضر شده بود. «طالبان برای خواهرم تضمین داده بودند که جان شما در امان است و ما به پرسونل اناث نیاز داریم و باید به سر کار خود حاضر شوید. خواهرم به قول طالبان اعتماد کرد و ناپدید شد.»
درد دوری
عالیه عزیزی، دو فرزند دارد. محمدحسین ده سال دارد و ناپدید شدن مادر برایش گران تمام شده و وضعیت روانیاش مساعد نیست. مامایش میگوید که محمدحسین بیشترین آسیب را از ناپدیدشدن مادرش در خانواده دیده است: «یک فرزند خواهر من حدود ۳۰ سال دارد و ازدواج کرده و یک فرزند ده ساله دارد که از نظر روحی بسیار آسیب دیده و روانش در شرایط نامطلوبی قرار دارد.»
محمدحسین برای برگشت مادرش به کانون خانواده لحظهشماری میکند. اما هیچ افق روشنی برای دیدار مجدد مادرش ندارد.
مادر عالیه نیز تکلیف قلبی دارد و برای دیدار دوباره فرزندش بیقرار است.
برادر عالیه عزیزی، یکی از دلایل بینتیجه ماندن تلاششان برای پیدا کردن سرنخ در مورد وضعیت خواهرش را دسترسینداشتن به منابع قدرت میداند که نه در میان قوم و نه هم در بدنه طالبان دوست و آشنایی یا نفوذی ندارد.
برادرش معتقد است در صورتیکه حامی قوی میداشتند تا حالا در سردرگمی مبنی بر ناپدیدشدن عالیه بهسر نمیبردند.
عالیه عزیزی را آزاد کنید
کارزاری در شبکههای اجتماعی مبنی بر رهایی عالیه عزیزی راهاندازی شده است. برخی از کاربران شبکههای اجتماعی از طالبان میخواهند که هر چه سریعتر مدیر زندان زنانه هرات را رها کنند. اما پاسخ طالبان تاکنون به این کارزار سکوت بوده است.
محمد محقق، رهبر حذب وحدت اسلامی مردم افغانستان از طالبان خواسته است که مدیر زندان زنانه طالبان را رها کنند. او در فیسبوک خود نوشته است: «عالیه عزیزی، یک زن است. هزاره و پولیس خدمتگذار است و مستحق زندان نیست. از طالبان میخواهم آزادش کنند.»
داوود ناجی، مشاور پیشین شورای عالی امنیت ملی افغانستان در تویتر نوشت: «عالیه عزیزی، افسر پیشین پولیس و مادر دو کودک، بیش از چهار ماه است که لادرک است. عالیه را آزاد کنید.»
ذبیح عزیزی، یکی از کاربران تویتر نوشت: «چهار ماه میشود که طالبان عالیه عزیزی مسئول زندان زندانه هرات را گرفتار کردند. طالبان ادعا دارند که کارمندان حکومت قبلی را بخشیدهاند، اما این بانو چرا رها نمیشود؟»
با تسلط طالبان بر افغانستان، ملا هبتالله آخندزاده، رهبر طالبان، فرمانی مبنی بر عفو عمومی تمام کارمندان سابق صادر کرد.
بهتازگی خبرگزاری دولتی باختر در کنترل طالبان گزارش داده است که رهبرشان در هنگام دیدار با نظامیان، قاضیان و علما، بر پایبندی بر عفو عمومی تأکید کرده است. او خطاب به مسئولان امنیتی گفته است که نباید از عفو عمومی که طالبان اعلام کردهاند، سرپیچی کنند.
در دوران حاکمیت طالبان، گزارشهای مبنی بر نادیدهگرفتن فرمان عفو عمومی از سوی برخی از نیروهای طالبان وجود دارد. ناپدیدشدن عالیه عزیزی، مأمور حکومت سابق، دلهره و ترس را در میان زنان نظامی سابق ایجاد کرده است. این زنان از روزی میترسند که به سرنوشت خانم عزیزی دچار نشوند.
کاربران فیسبوک نوشتهاند که ناپدیدشدن و یا زندانیشدن عالیه عزیزی، مصداق مد نظر نگرفتن فرمان عفو عمومی است.
مجرم نیست
شماری از زنان در کابل، پایتخت در پیوند به کشتهشدن زینب عبداللهی و ناپدیدشدن عالیه عزیزی دست به اعتراض زدهاند.
این زنان به روزنامه اطلاعات روز گفتهاند که طالبان مانع اعتراضشان در شهر کابل شدهاند و به همین دلیل در یک مکان سربسته برای دفاع از حقوق زنان اعتراض کردهاند.
یکی از این زنان به روزنامه اطلاعات روز میگوید که طالبان باید هر چه سریعتر عالیه عزیزی را از زندان رها کنند: «عالیه مجرم نیست و نباید در زندان باشد. طالبان باید به درخواست ما مبنی بر تأمین حقوق زنان رسیدگی کنند. ما برای عالیه دادخواهی خود را ادامه میدهیم.»
منیژه بهره، جامعهشناس در هرات در گفتوگو با روزنامه اطلاعات روز، خواستار وضاحت حکومت سرپرست طالبان در مورد دلایل زندانی ساختن عالیه عزیزی شده است: «در شرایطیکه هزاران مجرم از زندانها رها شدهاند، زندانی ساختن یک زن بدون ارتکاب جرم، پرسشها و نگرانیهای زیادی را در ذهن مردم خلق کرده است. به باور من این چنین عملکردهایی ضد زن، از یکسو فاصلهی بین مردم و حاکمان را بیشتر میکند و از دیگر سو، بیاعتمادی مردم بهویژه زنان نسبت به تکرویهای حاکمان بیشتر میشود.»
او اعتراضها و کارزارهای دادخواهی را آخرین گزینه در راستای دسترسی به تأمین عدالت میداند.
انعامالدین سمنگانی، معاون سخنگوی طالبان به روزنامه اطلاعات روز میگوید که عالیه عزیزی از سوی آنان بازداشت نشده و نه هم در توقیف آنان قرار دارد.
او تاکید دارد که در پیوند به قضیهی عالیه عزیزی تحقیق میکنند.