امروز ۱۴ فبروری روز ولنتاین است که عاشقان گل رُز، شکلات، پیامک و یاداشتهای عاشقانه در بیشتر کشورها ردوبدل میکنند، اما در افغانستان زیر سلطهی طالبان، ولنتاین ممنوع است و با مخالفت شدید آنان مواجه شده است. هرچند طالبان بهگونهی رسمی در مورد ممنوعیت ولنتاین موضعگیری نکردهاند.
همزمان نیروهای امنیتی طالبان با حضور در شهر کابل بهویژه در «پلسرخ» و «شهرنو» بادکنکها را ترکاندند و یا به آسمان رها کردند. در کنار ممانعت از فروش گل رُز، طالبان باعث مسدودشدن مکانهای تجلیل از روز ولنتاین نیز شدند.
شاهدان عینی در کابل به روزنامه اطلاعات روز گفتهاند که جنگجویان طالبان با نگاهی پر از نفرت به سمت دختران و پسران که برای تجلیل از روز عشاق از خانه بیرون شدند، مینگریستند.
حتی یک جنگجوی وابسته به استخبارات طالبان در «شهرنو» کابل در واکنش به حضور دختران و پسران برای تجلیل از روز ولنتاین، با صدای بلند داخل پیادهرو گفته است: «دغه مُردار موقعیت دي/ این موقعیت پاکی نیست.»
حضور سنگین طالبان در نزدیکی مکانهای تجلیل از روز عشاق به شایعهی دامن زده بود که طالبان دختران و پسرانی که از ولنتاین تجلیل میکنند را به بازداشتگاه منتقل میکنند و این از تجمع دختران و پسران در شهر کابل کاست.
طالبان بعد از ظهر امروز (دوشنبه، ۲۵ دلو) به «پارک مال» یکی از مراکز تجارتی در شهرنو کابل هجوم بردهاند و مانع برگزاری روز عشاق شدهاند و حتی این مرکز را مسدود کردند.
نقیبالله ۲۵ سال دارد و یکی از ساکنان کابل است. او به روزنامه اطلاعات روز میگوید که تجمع کابلنشینان در «پارک مال» بهدلیل تجلیل از روز «ولنتاین» زیاد بوده است و این باعث تجمع طالبان به این مرکز تجارتی شده است: «مردم مثل روزهای عید به پارک مال آمده بودند و فکر میکنم که حوالی ساعت ۳:۰۰ پارک مال از سوی طالبان مسدود شد.»
از ترس حضور طالبان، برخی از دکانهای گلفروشی در «پلسرخ» و کوچه «گلفروشی» سراسیمه گلهایشان را از روی بازار جمعآوری کردند. فروش گل رُز در روز «ولنتاین» برای طالبان حساسیتبرانگیز شده و آنرا مخالف رسمورواجهای افغانی و اسلامی میدانند.
گلمحمد یکی از گلفروشان در کابل است و امید زیادی برای فروش گل در روز ولنتاین داشت، اما طالبان مانع کار و بارش شدهاند. او به روزنامه اطلاعات روز میگوید که با رویکار آمدن طالبان، کمتر کسی تمایل به خریداری گل دارد و حالا در حالت ورشکستگی قرار دارد: «ما خوشحال بودیم که در روز ولنتاین به مانند سالهای گذشته فروش خوبی داشته باشیم، اما از ترس طالبان خیلی گل نخریدند.»
بازداشت و محدودیت
جنگجویان طالبان برای برخی از خبرنگاران و یوتیوبرها اجازهی تهیهی گزارش از روز عشاق را در کابل ندادهاند.
چندین شاهد عینی به روزنامه اطلاعات روز گفتهاند که جنگجویان طالبان چندین یوتیوبر را از نزدیک «پارکمال» و «مجید مال» بازداشت و به وزارت امر به معمروف و نهی از منکر منتقل کردهاند. گفته میشود که طالبان پس از مدتی این یوتیوبرها را رها کردهاند.
حتی در بخشهایی از شهر کابل، طالبان مبایلهای شهروندان را هم چک کردند که عکس و ویدیو از برخوردشان با عاملان روز ولنتاین ضبط نکنند.
رسول پارسی، دانشآموخته علوم اسلامی و جامعهشناس در فیسبوک خود نوشته است که افراد مسلح مربوط به امر به معروف و نهی از منکر طالبان اجازهی تجلیل ولنتاین را در «پلسرخ» ندادند و حتا قصد داشتند عکسهایی که گرفته بود را پاک کنند: «ساعت ۱۲:۳۰ رفتم پلسرخ، تا چند قطعه عکس بگیرم، ولی امر به معروف مجهز به اسلحه ریخته بودند و تارومار ولنتاین را از هم پاشیدند. متوجه سربازهای مسلح نبودم و چند عکس [از آثار بهجا مانده] گرفتم. هرچند گوشی را ندادم، اما طالبان شانههایم را چهار نفری گرفتند.»
او نوشته است که طالبان از وی خواهش کردند که عکسها را پاک کند، اما وی این کار را نکرده است: «گوشی را ندادم و خودم چند تا عکس را پاک کردم؛ ولی عکس اصلی پیشم ماند. خلاصه نزدیک بود که بهخاطر عکسها به فنا بروم، اینگونه شد که یک پلسرخ عاشقانه داشتیم که دیگر نداریم.»
بر خلاف ماههای نخست حاکمیت طالبان در افغانستان، اما حالا محدودیت در بخش گرفتن عکس و ویدیو افزایش یافته است و طالبان از مردم میخواهند که از اقداماتشان که حساسیتبرانگیز است عکس و ویدیو نگیرند.
در چندین مورد گرفتن ویدیو و عکس از دادگاههای صحرایی طالبان با واکنش گسترده در شبکههای اجتماعی مواجه شده بود و تصور میشود که مقامهای طالبان پس از آن، به افرادشان تذکر دادهاند که به شهروندان اجازهی گرفتن عکس و ویدیو را ندهند.
دلهره ولنتاین
در ولایت هرات در غرب افغانستان نیز ولنتاین تجلیل شده است، اما بر خلاف کابل، در هرات بادکنکهای سرخ یکی از نمادهای روز عشاق در سطح شهر به چشم نخورده است. در چندین مرکز فروش لباس برخی از دوکانها به فروش گل سرخ، عروسک خرس و دیگر نمادها اقدام کردهاند.
حتا در دوران جمهوریت هم بهدلیل حضور افراطگرایان دینی، تجلیل از ولنتاین در نزد بسیاری از هراتیان تابو بود و به ندرت نمادهای روز عشاق در سطح شهر به فروش میرسید. دو سال پیش، مسئولان ریاست حج و اوقاف هرات، اقدام به مسدودکردن رستورانتها و کافههای تجلیل از ولنتاین کرده بودند.
اما رویکار آمدن طالبان در قدرت، ترس و هراس زیادی مبنی بر تجلیل از ولنتاین در فضای عمومی در هرات ایجاد کرده است.
علیرضا ساکن هرات سه ماه میشود که نامزد شده است. او در روز ولنتاین به نامزد خود گل سرخ و همچنین زیورآلات خریده است و از ترس طالبان نتوانسته که این روز را در رستورانتهای هرات تجلیل کند: «طالبان مخالف تجلیل از روز ولنتاین هستند و من هم بهجای تجلیل از این روز در بیرون، خواستم که در خانه تجلیل کنم. من از طالبان میخواهم که به زندگی فردی مردم مداخله نکنند، اما آنان این کار را میکنند.»
در هرات تجلیل از روز ولنتاین بیشتر در میان نامزدان رواج دارد.
خالد محمدی به یکی از کیکسرای هرات رفته و خواسته است تا با گرفتن کیک و اهدای تحفه برای نامزدش از روز ولنتاین تجلیل کند، اما بهدلیل حضور طالبان و فقر فزاینده، تجلیل از ولنتاین را به تناسب سالهای قبل کمرنگ میداند: «وضعیت اقتصادی مردم خیلی خراب است و به همین خاطر شاید شمار زیادی از کسانی که نامزد و متأهل هستند، به همسفر زندگیشان تحفه در روز ولنتاین نگیرند. من هم در حد تاوان خواستم که از روز عشاق تجلیل کنیم و این روز فرصتی برای من و نامزدم فراهم شده که خوش باشیم.»
با همهی اینها، سقوط نظام جمهوریت بهدست طالبان، شماری از عاشقان را هزاران کیلومتر از یکدیگر همچون داوود و ملیحه دور کرده است. داوود در پاریس فرانسه و ملیحه در کابل است، اما این دوری هم باعث نشده که آنان از روز ولنتاین تجلیل نکنند.
داوود با ارسال عکس از تجلیل از ولنتاینشان در سال گذشته این بیت از شعر فریدون مشیری را به ملیحه میفرستد:
«تو همه راز جهان ریخته بر چشم سیاهت.
من همه، محو تماشای نگاهت.»
«به امید پایان دوری و یکجاشدن همیشگی.»