هیأت طالبان با رهبری امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان افزون بر شرکت در «مجمع دیپلماسی آنتالیا» ترکیه، با مقام‌های کشورهای منطقه، تام وست، نماینده ویژه امریکا برای افغانستان و مسئولان و کارمندان سفارت افغانستان در آنکارا دیدار کرده است.
حضور طالبان در «مجمع دیپلماسی آنتالیا» با واکنش‌های گسترده در میان شهروندان افغان مواجه شد که باور دارند این نشست تلاش ترکیه برای دادن تریبون برای طالبان مبنی بر به‌رسمیت‌شناخته‌شدن این گروه است.
اما حضور هیأت طالبان در سفارت افغانستان در آنکارا با موجی از انتقادها مواجه شده است.
شماری از شهروندان کشور در مقابل سفارت افغانستان دست به تجمع اعتراضی زدند و شعارهای علیه امیرمحمد رامین، سفیر افغانستان در آنکارا و طالبان سر داده‌اند.
یک ویدیو در شبکه‌های اجتماعی از این اعتراض به نشر رسیده که نشان می‌دهد که معترضان سفیر و کارمندان این سفارت را «خائن» خطاب می‌کنند که اجازه حضور به هیأت طالبان در داخل سفارت را داده‌اند.
محمد نعیم، یکی از سخنگویان گروه طالبان در توییتر نوشت: « مولوی امیرخان متقی، وزیر امور خارجه افغانستان و ملا خیرالله خیرخواه، وزیر اطلاعات و فرهنگ از سفارت کبری افغانستان در انقره/آنکارا پایتخت ترکیه دیدن کردند و با دیپلمات‌ها، افغان‌ها و دانشجویان خويش دیدار کردند.»
اما در عکس‌های که از این دیدار به نشر رسیده، هیچ زنی دیده نمی‌شود که در این نشست شرکت کرده باشند. برخی از منابع گفته‌اند که به کارمندان زن در سفارت افغانستان اجازه شرکت در این دیدار داده نشده است و برخی از دیپلماتان مخالف با طالبان نیز از شرکت در این نشست اجتناب کرده‌اند.
عکس: شبکه‌های اجتماعی
پیش از این نیز، امیرمحمد رامین، سفیر افغانستان در آنکارا در حاشیه‌ی «مجمع دیپلماسی آنتالیا» به دیدار امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان رفته بود. یک عکس از این دیدار به نشر رسیده که نشان می‌دهد آقای رامین پس از نشستن در کنار مقام‌های طالبان خوشحال است.
برخی از منابع به روزنامه اطلاعات روز گفته‌اند که نزدیکی امیرمحمد رامین به مقام‌های طالبان، تلاشی برای دوام حضور به‌عنوان سفیر افغانستان در ترکیه است.
اما بعید به نظر می‌رسد که طالبان به این چهره نظام جمهوریت به‌عنوان سفیر در آنکارا اعتماد کنند. لااقل در اغلب تعینات طالبان در بست‌های بلند حکومتی طی هفت ماه گذشته، عضویت در گروه طالبان شرط اصلی برای احراز پست‌های حکومتی بوده است.
نه به رسمیت طالبان
دومین نشست بین‌المللی سه روزه «مجمع دیپلماسی آنتالیا» روز جمعه ۱۸ حوت آغاز شد. در این نشست شرکت‌کنندگان دیدگاه‌های خود را در مورد مسائل مهم بین‌المللی و همچنین افغانستان بیان کردند. «مجمع دیپلماسی آنتالیا» گردهمایی سطح بالا دیپلماسی رهبران سیاسی، دیپلمات‌ها، صاحب‌نظران حوزه‌های دیپلماسی، سیاست و تجارت برای تبادل نظر در مورد چالش‌های بین‌المللی است.
نخستین نشست این مجمع در سال ۲۰۲۱ برگزار شده بود.
مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه گفته است که دعوت از هیأت طالبان در نشست «مجمع دیپلماسی آنتالیا» به معنای به رسمیت شناختن حکومت طالبان نیست: «صدای حکومت موقت در افغانستان باید شنیده شود.»
امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه حکومت طالبان در مورد افغانستان در این نشست سخنرانی کرد. او از جهان خواست تا برای یک افغانستان از نظر سیاسی با ثبات و از نظر اقتصادی خودکفا تلاش کند و آنان را کمک و همکاری کنند.
با گذشت هفت ماه از تسلط طالبان بر افغانستان از طریق گزینه زور و نظامی، تاکنون هیچ کشور به‌شمول پاکستان و قطر- حامیان اصلی طالبان- آنان را به رسمیت نشناخته است.
ترکیه بارها اعلام کرده است که آماده همکاری در بخش فعال‌سازی میدان هوایی در چندین ولایت به‌شمول کابل، پایتخت است.
مولود چاووش اوغلو، وزیر خارجه ترکیه به خبرنگاران در نشست «مجمع دیپلماسی آنتالیا» گفت که مذاکرات با طالبان در مورد مدیریت و تنظیم میدان هوایی بین‌المللی کابل جریان دارد.
امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه طالبان گفته است که با ترکیه در مورد توافق‌نامه مربوط به مدیریت میدان هوایی صحبت کرده، اما این موضوع نیاز به گفت‌وگوهای بیشتری دارد.
از زمان سقوط حکومت چندین مرتبه آنکارا از تلاش برای مدیریت میدان هوایی کابل سخن زده است، اما تا حالا نتوانسته که نظر طالبان را برای عملی کردن این درخواست خود جلب کند.
منتفی بودن دیدار با سیاسیون با نفوذ
با سقوط نظام جمهوریت به دست طالبان، بسیاری از مقام‌های پیشین، نمایندگان سابق پارلمان و سیاسیون افغان به ترکیه سفر کرده‌اند. از افراد مشهور ساکن ترکیه می‌توان به مارشال عبدالرشید دوستم، رهبر جنبش ملی افغانستان و شماری از رهبران جهبه شمال یاد کرد.
شماری از افغان‌ها با خریداری املاک در ترکیه به‌شمول مقام‌های سابق و سیاسیون، برای خود سند اقامت در ترکیه گرفته‌اند.
ترکیه نفوذ قابل توجه بالای مارشال دوستم دارد. گمانه‌زنی بر این بود که در زمان حضور هیأت طالبان در ترکیه، زمینه برای دیدار با آقای دوستم فراهم شود. اما افراد نزدیک به دوستم گفته‌اند که رهبر جنبش ملی افغانستان دیدار با هیأت طالبان را نپذیرفته است. این افراد افزوده‌اند که هیأت اعزامی طالبان به ترکیه، از صلاحیت لازم برای تصمیم‌گیری در مذاکرات را ندارد.
چندی پیش امیرخان متقی، وزیر خارجه طالبان در تهران، پایتخت ایران با محمد اسماعیل‌خان، یکی از فرماندهان مطرح جهادی و احمد مسعود، رهبر جهبه مقاومت و شماری دیگر از سیاسیون دیدار کرد.
اما این دیدار نتیجه لازم برای پیشبرد مذاکرات را نداشته است. یکی از شرکت‌کنندگان در این نشست به روزنامه اطلاعات روز گفته بود که سطح خواسته‌های آنان با طالبان خیلی تفاوت داشته است. او تأکید کرده بود که حکومت همه‌شمول، آزادی بیان و آزادی زنان از خواسته‌های اصلی‌شان در جریان مذاکره با طالبان بوده است.
درخواست طالبان از امریکا
سفر مقام‌های طالبان به ترکیه برای‌شان پر دست‌آورد بوده است. هیأت طالبان در حاشیه‌ی نشست دیپلماسی آنتالیا در ترکیه با تام وست، نماینده ویژه امریکا برای افغانستان در حضور شیخ محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، وزیر خارجه قطر دیدار کرده‌اند.
قطر از حامیان اصلی حکومت سرپرست طالبان است و در اغلب نشست‌های مهم طالبان در خارج از افغانستان، وزیر خارجه این کشور حضور دارد.
وزارت خارجه طالبان گفته است که در این دیدار در مورد به رسمیت شناختن حکومت‌شان بحث شده است.
وزارت خارجه‌ی طالبان جمعه، ۲۰ حوت گفته است که هیأت دو طرف توافق کرده‌اند که ۳.۵ میلیارد دالر دارایی بانک مرکزی که از سوی ایالات متحده آزاد شده، به‌عنوان کمک به مؤسسات خیریه داده نشود.
این در حالی است که دولت امریکا از هفت میلیارد دالر ذخایر بانک مرکزی افغانستان تصمیم دارد که نیمی آن را به‌عنوان غرامت برای خانواده‌های قربانیان حملات یازدهم سپتامبر و نیمی دیگر آن را به‌عنوان کمک بشردوستانه در اختیار نهادهای کمک‌رسان قرار دهد.
اما جزئیات بیشتری در در مورد دیدار طالبان با نماینده ویژه امریکا ارائه نشده است.
عکس: شبکه‌های اجتماعی
احتمالاً در این دیدار در مورد دادن مجوز سفر برای همکاران واشنگتن از افغانستان از سوی طالبان نیز بحث شده باشد. هم‌اکنون پروازهای تخلیه ایالات متحده امریکا از کابل به مقصد دوحه قطر متوقف است. طالبان گفته‌اند که به زنان بدون داشتن محرم شرعی نیز اجازه خروج از افغانستان را نمی‌دهند.
هزاران افغان همکار با جامعه جهانی در انتظار خروج از افغانستان هستند.
ترکیه در نظام جمهوریت هم تلاش زیاد برای میزبانی گفت‌وگوهای بین‌الافغانی میان حکومت سابق و تحریک طالبان کرده بود، اما هیچ‌گاهی مذاکرات صلح در این کشور میزبانی نشد.
بیش از یک قرن از آغاز روابط دیپلماتیک میان افغانستان و ترکیه می‌گذرد. برخی از آگاهان روابط بین‌الملل معتقدند که ترکیه با نفوذ در افغانستان می‌خواهد که یک دست‌آورد در سیاست خارجی دست پیدا کند و همچنین آنکارا تمایل دارد که برای متقاعد کردن طالبان مبنی بر تشکیل حکومت همه‌شمول نقش ایفا کند. دعوت طالبان برای شرکت در نشست آنتالیا هم یکی از همین تلاش‌ها به حساب می‌آید که آنکارا عملا تریبونی برای مطرح کردن دیدگاه طالبان در سطح جهانی داد.