چندین انفجار دشت برچی در غرب شهر کابل را روز سهشنبه تکان داد. انفجار نخست در مرکز آموزشی «ممتاز» در حوزه ۱۸ و انفجارهای دیگر در مکتب «عبدالرحیم شهید» در حوزه ۱۳ رخ داد.
این مکتب یکی از بزرگترین مکاتب در شهر کابل است. در این رشته از انفجارها، دهها تن کشته و زخمی شدهاند.
منابع مردمی گفتهاند که انفجار نخست در دوازه مکتب «عبدالرحیم شهید» رخ داده است و پس از آشفتگی و سراسیمگی از اثر این انفجار، دانشآموزان برای بیرون شدن از کوچه عقب این مکتب تلاش کردند، اما بیخبر از اینکه طعمهی انفجار دیگر میشوند.
عکسها و ویدیوهایی که از این انفجارها در شبکههای اجتماعی به نشر رسیده، نشان میدهد که اجساد و زخمیان در کوچهی عقبی مکتب افتاده و حتا ساکنان محل با گرفتن کراچی زخمیان و اجساد را منتقل میکنند. برخی از اجساد بهدلیل شدت انفجار قابل شناسایی نیست و متلاشی شده است.
در لحظات نخست انفجار، اجساد دانشآموزان بالای یکدیگر قرار داشت و از رسیدن فوری آمبولانس و نیروهای طالبان خبری نبود.
کاظم یکی از دانشآموزان مکتب «عبدالرحیم شهید» است. او در مصاحبه با روزنامه اطلاعات روز در شوک رویداد انفجار مکتب به سر میبرد: «ساعت ۹:۳۰ از مکتب رخصت میشدیم، از دروازه که بیرون شدیم، انفجار شد. میدیدم از برخی همصنفیهای من دستانشان نبود و چهره و لباس دیگر هم صنفیهای من نیز خونآلود بود.»
او هم حکومت سابق و هم حکومت طالبان را در راستای تأمین امنیت مناطق هزارهنشین بهویژه غرب کابل به ناتوانی متهم میکند.
شماری دیگر از بستگان زخمیان و جانباختگان با ناله و فریاد زیاد در مقابل شفاخانههای ایمرجنسی و محمدعلی جناح حضور یافتند تا اجساد بستگانشان را دریافت کنند و همچنین با زخمیان نیز دیدار کنند.
در میان کاربران شبکههای اجتماعی افغانستان، عکس یک زن به شکل گسترده نشر میشود که همسر خود را در انفجار دهمزنگ، دخترش را در انفجار آموزشگاه موعود و آخرین فرزند خود را در انفجار روز سهشنبه از دست داده است.
بسیاری از کاربران شبکههای اجتماعی با همرسانی عکس این مادر، همدردی خود را با وی ابراز داشتند و حملات سازمانیافته به «هزارهها» را محکوم کردهاند.
برخی از خبرنگاران گزارش دادهاند که در انفجار مکتب، یک پدر سه فرزندش را از دست داده است.
این انفجارها در غرب کابل با واکنشهای گسترده در داخل و خارج کشور مواجه شده است. جاوید مالکی، روزنامهنگار در فیسبوک نوشته است: «فرق نمیکند چه کسانی در قدرت باشند، نسلکشی ادامه دارد. روزه سیاه غرب کابل.»
شماری از ساکنان غرب کابل با روشن کردن شمع در کوچه عقبی مکتب «عبدالرحیم شهید» یاد جانباختگان این رویداد را گرامی داشتند. برگزارکنندگان این برنامه تأکید کردند که راه کسب دانش همچنان ادامه خواهد داشت.
در واکنش به رویدادهای خونین روز گذشته، اتحادیه مراکز آموزشی غرب کابل، تا اطلاع ثانوی دروس را تعطیل کرده است.
برخورد خشن
بر خلاف نیروهای حکومت سابق، برخورد نیروهای طالبان با برخی از بستگان زخمیان و جانباختگان خشن بوده است. در یکی از ویدیوها دیده میشود که جنگجوی طالب یک تن از وابستگان زخمیان رویداد را در مقابل شفاخانه محمدعلی جناح سیلی میزند.
یک ویدیو از یک دانشجوی دانشگاه نیز در شبکههای اجتماعی به نشر رسیده است که مدعی است که طالبان حتا به اهداکنندگان خون اجازه ندادهاند که وارد شفاخانه محمدعلی جناح در غرب شهر کابل شوند: «برادر من دانشآموز مکتب عبدالرحیم شهید بود و خوب است که آسیبی در انفجار ندیده است. من به شفاخانه آمدم تا برای زخمیان خون بدهم، اگر نیاز باشد. اما طالبان به روی یک فرد سیلی میزنند که میخواست وارد شفاخانه شود. در وقتی که نظام جمهوریت بود میتوانستیم که جیغ بکشیم، اما در دوران امارت این را هم نمیتوانیم.»
برخورد خشن نیروهای طالبان گریبانگیر خبرنگاران و تصویربرداران رسانهها نیز بوده است. گفته میشود که چندین خبرنگار در جریان پوشش این رویداد مورد خشونت لفظی و فیزیکی قرار گرفتهاند. از دید خبرنگاران، پوشش رسانهی انفجارها با محدودیت شدید از سوی طالبان مواجه شده است. با روی کار آمدن طالبان اختلال شدید در فعالیت رسانهها رونما گردیده است.
روحالله نوری، یک ویدیو در حساب کاربریاش در فیسبوک نشر کرده که نشان میدهد جنگجوی طالب با صدای خشن خواستار گرفتن میموری کارت شده است: «می خواستم از محل انفجار مکتب عبدالرحیم شهید تصویر بگیرم، طالبان متأسفانه بالای من حمله نمودند، میموری کارت کمرهام را به زور گرفتند و با خود بردند.»
واکنش طالبان
حکومت سرپرست طالبان اطمینان داده است که با عاملان انفجارها در غرب کابل برخورد جدی خواهد شد.
انعامالله سمنگانی، معاون سخنگوی طالبان گفته است که حمله بر کودکان «بسیار دردآور» و «غمانگیز» بود و طالبان متعهد به بازداشت و مجازات عاملان رویدادهای این چنینی هستند، تا از تکرار این چنین حملات جلوگیری شود.
شماری از آگاهان نظامی معتقدند که گروه طالبان ظرفیت لازم برای مهار و جلوگیری از رویدادهای انفجاری و انتحاری را ندارند و بیم شدت گرفتن این گونه حملات وجود دارد. اما شماری از شهروندان کشور طالبان را مسئول وضعیت کنونی میدانند که با جنگیدن دوامدار، زمینه را برای حضور گروههای «تروریستی» در کشور فراهم ساختهاند.
تاکنون فرد و یا گروهی مسئولیت انفجارها در غرب کابل را بر عهده نگرفته است، اما گروه داعش مسئولیت این چنین رویدادها را بارها بر هزارهها به دوش گرفته است.
حملات هدفمند بر مکاتب و مراکز آموزشی در منطقهی دشت برچی بیپیشینه نیست. در ۱۸ ثور سال گذشته در انفجاری در مکتب «سیدالشهدا» بیش از۱۰۰ دانشآموز کشته و دهها تن دیگر زخمی شدند.
قبل از این رویداد نیز مراکز آموزشی «موعود» و «کوثر دانش» در این منطقه هدف انفجارهای پیهم قرار گرفته بود.