پس از ماه‌ها تأخیر، وزارت تحصیلات عالی حکومت طالبان زمان برگزاری آزمون بزرگ کانکور را همگانی کرد.
براساس پیام دیداری منتشر شده از سوی این وزارت، قرار است آزمون سراسری کانکور در اواسط ماه میزان سال جاری برگزار شود.
تأخیر در برگزاری آزمون کانکور و بی‌سرنوشتی دختران در این آزمون نگرانی جدی‌ای را برای دانش‌آموزان فارغ شده به‌ویژه دانش‌آموزان بلخی به میان آورده است.
اما آن‌چه که سبب ایجاد نگرانی در میان مردم شده عدم اشاره طالبان به سرنوشت دخترانی است که از ماه‌ها به این‌سو در آرزوی اشترک در این آزمون روزها را با اضطراب و دلهره سپری کرده‌اند.
پس از اعلام تاریخ آزمون کانکور که قرار است در روزهای ۱۳، ۱۴ و ۱۵ ماه میزان راه‌اندازی شود، نگرانی دخترانی که در بلخ واجد شرایط اشتراک در این آزمون هستند بیشتر از هر زمانی شده است.
برخی از بانوان بلخی که آماده‌ی اشتراک در آزمون کانکور هستند می‌گویند عدم توجه‌ی حکومت با توجه به محدودیت‌های آنان بالای آموزش دختران، سبب شده آرزوهای بانوان نابود شود.
آنان از ناروشن بودن سرنوشت بانوان در امتحان ورودی به دانشگاه در سال روان انتقاد می‌کنند و می‌گویند مدت‌ها است که در حسرت سپری کردن این آزمون شب و روز شان را با دنیای از نگرانی می‌گذرانند.
ترس دختران از عدم حضور شان در کانکور
در اوج محدودیت‌های طالبان بر سر راه حضور بانوان در اجتماع، بانوان داوطلب آزمون کانکور بیشتر از پسران نگران سرنوشت شان هستند.
هرچند مسئولان در معارف بلخ آمار دقیقی از دختران که واجد شرایط آزمون کانکور در این ولایت هستند را به رسانه‌ها نمی‌دهند، اما یک منبع معتبر از ریاست معارف این ولایت میگوید که از میان ۱۲ هزار دانشآموز فارغ شده بیشتر از چهار هزار شان بانوان اند.
شماری از این بانوان در صحبت با روزنامه اطلاعات روز می‌گویند با توجه به محدودیت‌های روزافزون طالبان، عدم توجه‌ی‌شان به بانوان در تصمیم‌گیری‌های بزرگ، نبود اجازه کار و رفتن به مکاتب در اکثر ولایت‌ها، ترس و نگرانی جای خود را به ناامیدی داده است.
یلدا، یکی از دانش‌آموزانی است که از مکتب تجربوی شهر مزار شریف، مرکز ولایت بلخ فارغ شده و دو سال می‌شود برای اشتراک در آزمون کانکور لحظه‌شماری می‌کند. او میگوید که محدودیت‌های طالبان بالای زنان باعث شده تا وی احساس کند که دست‌آوردهای چند سال گذشته‌اش و مصارف مالی‌اش نابود شده است.
این بانو می‌افزاید: «این همه سال با امید رسیدن به‌جایی درس خواندم. اما تأخیر در آزمون کانکور و معلوم نبودن سرنوشت ما دخترها که آیا شرکت می‌توانیم یا خیر، تمام ریشه‌های عشق و علاقه برای پیشرفت در وجودم را خشکانده است.»
زیبا ۱۸ ساله، که از لیسه دخترانه سید هدایت‌الله نقشبندی شهر مزار شریف سند فراغت بدست آورده است، در مورد حضور دختران در کانکور امیدی ندارد و میگوید: «هیچ امید ندارم که دخترها در کانکور اشتراک کنند. طالبان دشمن آموزش بانوان شده‌اند و هیچ وقت اجازه نمی‌دهند ما پیشرف کنیم.»
مروه سلطانی، یکی دیگر از فارغان صنف دوازدهم در شهر مزار شریف در پاسخ به پرسش خبرنگار روزنامه اطلاعات روز دیدگاه تندتر از دیگر بانوان دارد.
بانو سلطانی طالبان را متهم به تبعیض جنسیتی می‌کند و بر تغییر فکر طالبان در مورد حقوق پسران و دختران تأکید می‌ورزد و میگوید طالبان نباید نگاه جنسیتی در روند آموزش داشته باشند.
وی می‌افزاید: «طالبان باید حقوق پسران و دختران را مساوی بدهند. یک دختر هم حق دارد مثل پسر تحصیل کند. من تقاضا می‌کنم که باید برای دخترها هم اجازه شرکت در امتحان کانکور داده شود.»
ترسِ خانواده‌ها
در همین حال شماری از خانواده‌ها بیشتر از دختران فارغ‌شده‌ی‌شان نگران سرنوشت نامعلوم بانوان فارغ‌شده هستند.
یک مرد که برای برآورده کردن مصارف دوره آمادگی کانکور دختر جوانش در گوشه‌ی از شهر مزار شریف زیر آفتاب سوزان بوت‌رنگی می‌کند، میگوید محدودیت طالبان بالای آموزش دختران خواب از چشمان وی برده است.
این مرد اکبر نام دارد و مسئولیت خانواده‌ی شش‌نفری‌اش را به عهده دارد. اکبر میگوید بیشتر درآمد خود را به آموزش کودکان به‌ویژه دختر بزرگ‌اش که دو سال قبل فارغ شده، کرده است.
وی میگوید نبود یک طرح و دیدگاه روشن در مورد دختران در آزمون کانکور خودش و دخترش را ناامید کرده است.
اکبر می‌افزاید: «دختر من اول‌نمره مکتب بود. دو سال است که آمادگی گرفته اما گفته می‌شود که امتحان پسرها را می‌گیرند و از دخترها را نه. بیخی دخترم را روانی ساخته است.»
نگرانی از عدم حضور دختران تنها با اکبر خلاصه نمیشود، هستند خانواده‌های زیادی که ترسِ اجازه ندادن به دختران در کانکور در جان شان رخنه کرده است.
زیب، یکی از زنان بلخی میگوید: «به بسیار سختی مصارف آموزش تنها دختر خود را پوره می‌کنیم اما فعلا که سرنوشت دخترهای فارغ‌شده معلوم نیست، دخترم مأسوس شده و هیچ امیدی به فرادی روشن ندارد.»
کاهش دانش‌آموزان در آموزشگا‌های آمادگی کانکور
همزمان با عقب افتادن زمان آزمون کانکور پس از به قدرت رسیدن طالبان، میزان علاقه‌ی دانش‌آموزان برای حضور در آموزشگاه‌ها جهت فراگیری دوره آمادگی کانکور نیز کاهش پیدا کرده است.
برای اثبات این مورد به یکی از آموزشگاه‌های آمادگی کانکور در شهر مزار شریف رفتیم. جایی که شماری استادان به منظور موفقیت دانش‌آموزان در آزمون کانکور کمک می‌کنند.
دقیق‌الرحمان هوتک، مسئول یکی از آموزشگاه‌های خصوصی در بلخ میگوید امسال انگیزه دانش‌آموزان برای شرکت در صنف‌های آمادگی کانکور کم‌رنگ شده است. آقای هوتک میگوید بیشتر از جوانانی که دست از آموزش کشیده‌اند بانوان هستند.
دقیق‌الرحمان هوتک می‌افزاید: «هر سال ما دو الی چهار صنف ۶۰ الی ۸۰ نفری شروع می‌کردیم اما اکنون تنها دو صنف ۳۰ نفری شروع کرده‌ایم. بیشتر دختران برای این‌که طالبان اجازه آموزش را به دیگر ولایت‌ها نداده‌اند، درس‌های آمادگی را نیمه‌تمام رها کرده‌اند.»
چرا زمان امتحان به تأخیر روبه‌رو شد؟
پس از ماه‌ها تأخیر در روند برگزاری آزمون کانکور در کشور از سوی طالبان، این گروه متهم به ناتوانی در برگزاری این برنامه بزرگ سرنوشت‌ساز می‌شوند.
شماری از آگاهان مسایل آموزش و پرورش، دلیل برگزار نشدن آزمون ورودی به دانشگاه را به نبود یک برنامه منظم از سوی طالبان پیوند می‌دهند.
استاد محمدکاظم حیدری، استاد یک دانشگاه خصوصی در بلخ طالبان را به ناکامی در مدیریت نظام آموزشی و تحصیلی متهم می‌کند و میگوید: «طالبان به هیچ ارزشی احترام قایل نیستند و همواره تلاش می‌کنند سرچشمه‌ی تاریکی باشند و روند آموزش و تحصیل را نابود سازند.»
فرار طالبان از پاسخ‌گویی
نگرانی بانوان از بی‌سرنوشتی‌شان در مورد اشتراک آنان در آزمون کانکور در حالی مطرح می‌شود که هنوز سیاست طالبان در این مورد همگانی نشده است.
مسئولان در ریاست معارف بلخ، با آن‌که از عدم برگزاری آزمون ابراز نگرانی می‌کنند، اما در مورد برنامه‌ای در پیوند به دختران داوطلب چیزی نمی‌گویند.
جلیل شهیدخیل، رییس معارف طالبان برای ولایت بلخ می‌گویند تاکنون از سوی وزارت معارف و اداره امتحانات کانکور کشور در مورد اشتراک بانوان در آزمون کانکور برای‌شان چیزی گفته نشده است.
آقای شهیدخیل می‌افزاید: «تصمیم در مورد دختران از صلاحیت‌های ما نیست، باید وزارت معارف تصمیم بگیرد. هر هدایتی که از سوی مرکز برای ما ارسال شود ما با مردم بلخ شریک میسازیم.»
با این حال خواستیم در این مورد دیدگاه اداره ملی امتحانات کانکور کشور را نیز در این گزارش داشته باشیم، اما مسئولان این اداره به تماس‌های روزنامه اطلاعات روز پاسخ ندادند.
اما مسئولان در وزارت تحصیلات حکومت طالبان در تازه‌ترین مورد با نشر یک نوار دیداری در پیوند به زمان برگزاری آزمون کانکور، گفته‌اند که قرار است آزمون کانکور امسال در ۳۳ ولایت، به‌گونه‌ی همزمان در اواسط ماه میزان سال روان برگزار شود.
ترس بانوان از عدم حضور شان در آزمون کانکور در حالی افزایش پیدا می‌کند که طالبان هنوز اجازه بازگشایی دروازه مکاتب دخترانه‌ی بالاتر از صنف ششم را در اکثر ولایت‌های کشور نداده‌اند.
پیش از این نیز طالبان با وضع محدودیت‌های سخت پس از ماه‌ها تأخیر، برای بانوان اجازه رفتن به دانشگاه‌ها را دادند.
جداسازی صنف‌های پسرها و دخترها، تفاوت روزهای تحصیلی در دانشگاه‌ها، محدودیت بر رنگ لباس و ده‌ها مورد دیگر از شرایطی است که طالبان برای بانوان دانشجو مشخص کرده‌اند.
با این همه پیش از به قدرت رسیدن طالبان، دختران حضور گسترده در آزمون سراسری کانکور در ولایت‌های مختلف کشور داشتند. همه‌ساله دختران بی‌شماری با کسب بهترین نمرات به دانشگاه‌های کشور راه پیدا می‌کردند؛ تا جایی که چند سال دختران اول‌نمره‌های عمومی آزمون کانکور نیز شده‌اند.