کمک‌های بشردوستانه؛ ساکنان هرات از توزیع نا عادلانه‌ی کمک‌ها شاکی اند

پس از تحولات سیاسی و افزایش فقر در میان ساکنان کشور، روند کمک‌رسانی به شهروندان از سوی سازمان‌های امدادرسان خارجی شدت یافت؛ اما این روند با انتقادها و چالش‌های جدی روبه‌رو بود و است.

برخی از ساکنان هرات از توزیع ناعادلانه‌ی کمک‌های بشردوستانه در این ولایت شاکی اند و می‌گویند که آنان در مناطق مختلف شاهد توزیع کمک‌ها به افرادی اند که نیاز به کمک ندارند؛ اما به اساس ارتباطاتی که با وکلای گذر، طالبان یا سازمان‌های امدادرسان دارند کمک دریافت می‌کنند.

به‌گفته‌ی این شهروندان، این اقدام برخی وکلای گذر و کارمندان سازمان‌های امدادرسان باعث شده تا مستحقین واقعی از دریافت کمک محروم شوند و شب و روز سختی را سپری کنند.

گرسنگی

آدم‌شاه، یکی از ساکنان منطقه‌ی نوآباد شهر هرات است. او می‌گوید کراچی دستی دارد و از بام تا شام مصروف بارکشی می‌باشد و از این طریق با سختی گذران زندگی می‌کند.

او می‌گوید به‌دلیل بیکاری، روزهای زیادی با جیب خالی به خانه برمی‌گردد و چیزی برای خوردن در خانه ندارد. او اضافه می‌کند که شب‌های زیادی را با فرزندانش با شکم گرسنه سر بر بالین گذاشته‌اند.

او انتقاد جدی بر روند توزیع کمک‌های بشردوستانه دارد و می‌گوید در سالی که گذشت تا اکنون یک‌بار کمک دریافت کرده، در حالی‌که شاهد این بوده است که چند بار مردم منطقه‌ی‌شان کمک دریافت کرده‎اند.

او به خبرنگار روزنامه اطلاعات روز می‌گوید: «فکر نمی‌کنم از من غریب‌تر در منطقه وجود داشته باشد! اگر کمکی شود باید من هم شامل باشم. چه بگویم؛ اگر شناس و پارتی داشته باشی بدون این‌که خانه‌ات را ببیند شامل لیست کمک می‌شوی.»

محرومیت

صفیه، یکی از دیگر نیازمندان در هرات نیز از توزیع ناعادلانه‌ی کمک‌ها شاکی بوده و می‌گوید کسانی هستند که در منطقه‌ی‌شان اصلا نیازی به کمک ندارند و به لحاظ مالی وضعیت مناسبی دارند؛ اما کمک دریافت کرده‌اند.

او می‌گوید مرد کارگر ندارد و شوهرش هم که سن‌وسالی ازش گذشته در جاده‌های شهر هرات کراچی شورنخود فروشی دارد. به‌گفته‌ی صفیه، درآمد روزانه‌ی شوهرش ۱۰۰ تا ۱۵۰ افغانی است.

او می‌افزاید که تا اکنون چندین‌بار به سراغ وکیل گذر و هیأت‌های سازمان‌های امدادرسان رفته و وضعیت رقت‌بار زندگی‌اش را با آنان در میان گذاشته؛ اما تا اکنون فقط توانسته یک‌بار کمک بگیرد.

او می‌گوید: «چهار سال است که در این منطقه زندگی می‌کنم ولی تا فعلا یک‌بار است که کمک دریافت کرده‌ام. هفت نفر اعضای خانواده‌ی ما است. چهار نواسه‌ی قدونیم‌قد یتیم دارم. مرد خانه‌ی ما با کراچی دستی‌اش شورنخود می‌فروشد. شوهرم هم عایدی که بتواند مشکلات زندگی ما را حل کند بدست نمی‌آورد. مردم اگر خیرات یا چیزی دادند که گذران زندگی می‌شود، در غیر آن چیزی برای خوردن نداریم.»

در این میان، اسحاق، یکی از معلولان نیازمند است که در پل رنگینه شهر هرات زندگی می‌کند .او نیز چنین روایت دارد: «یک‌بار در منطقه‌ی ما هیأت برای ثبت نام افراد نیازمند آمده بود. به محض مشاهده من را به لیست کمک‌های‌شان درج کردند و گفتند مستحق این کمک‌ها تنها از میان این لیست تو هستی. از دو سال به این‌سو اولین‌باری است که امروز کمک دریافت کرده‌ام.»

به‌گفته‌ی او، اگر هیأت کمک وی را نمی‌دید، شامل دریافت‌کنندگان کمک نمی‌شد و وکیل گذر منطقه‌اش  نیز او را به لیست نیازمندان اضافه نمی‌کرد. اسحاق می‌افزاید: «وکیل محل ما کارت‌های کمک را به قوم‌های خود می‌دهد. بعد از تحولات میلیون‌ها کمک به کشور آمد اما تا اکنون یک‌بار کمک گرفته‌ام. کسانی را هم به شما معرفی می‌کنم که هیچ احتیاجی به کمک ندارند و از لحاظ مالی وضعیت فوق‌العاده‌ی داردند اما برای‌شان کمک توزیع می‌شود.»

عدم شفافیت

برخی از فعالان مدنی می‌گویند در گذشته نیز بحث شفافیت در توزیع کمک‌های بشردوستانه از جدی‌ترین چالش‌ها بوده‌ است. این فعالان مدنی به این باور اند که سازمان‌های بشردوستانه در تبانی با کارمندان دولت‌ها همیشه باعث شده تا مردمان نیازمند واقعی از کمک‌های بشردوستانه بی‌نصیب بمانند.

سید اشرف سادات، از فعالان مدنی هرات به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید گزارش‌های زیادی از توزیع ناعادلانه‌ی کمک‌های بشردوستانه به آنان رسیده‌ است. به‌گفته‌ی آقای سادات، در روند توزیع این کمک‌ها تبانی‌های زیادی بین کارمندان سازمان‌ها، طالبان و وکلای گذر وجود دارد و این روند باعث شده تا نیازمندان واقعی از دریافت کمک‌های بشردوستانه محروم بمانند.

آقای سادات به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید: «سازمان‌ها هم متأسفانه سلیقه‌ای کار می‌کنند. در خیلی از مناطق طالبان هم کوشش می‌کنند که کمک‌ها را به خانواده‌های متعلق به نیروهای خود شان اختصاص بدهند. حقیقتا نگرانی‌ها بسیار جدی است. هرکس صلاحیتی بیشتری داشته باشد سهم‌اش از کمک‌ها بیشتر است. این عدالت را زیر سؤال برده ‌است.»

پاسخ سازمان‌های بشردوستانه

در حال حاضر چندین سازمان امدادرسان مسئولیت توزیع کمک‌های بشردوستانه در هرات را دارند.

با تلاش‌های زیاد نتوانستیم دیدگاه برخی از مسئولان سازمان‌های توزیع‌کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه در این ولایت را در این گزارش داشته باشیم.

انتقادها در حالی از چگونگی توزیع کمک‌های بشردوستانه در هرات صورت می‌گیرد که اداره‌ی هماهنگ‌کننده‌ی کمک‌های بشردوستانه‌ی سازمان ملل متحد (اوچا) پیش از این وضعیت اقتصادی افغانستان را «تاریک» توصیف کرده بود. این سازمان در گزارشی آورده که دو سوم جمعیت افغانستان در سال ۲۰۲۳ به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند.