دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد در افغانستان (یوناما) اعلام کرده که از زمان تسلط دوباره‌ی طالبان بر افغانستان، سه هزار و ۷۷۴ غیرنظامی در کشور کشته و زخمی شده‌اند.
بخش حقوق بشر یوناما امروز (سه‌شنبه، ۶ سرطان) گزارش خود در مورد «تأثیر مواد انفجاری تعبیه‌شده بالای افراد ملکی» را منتشر کرده است.
در این گزارش تلفات غیرنظامیان در افغانستان از ۱۵ آگست سال ۲۰۲۱ میلادی و همزمان با تسلط دوباره‌ی طالبان بر کشور تا ۳۰ ماه می سال ۲۰۲۳ میلادی، ثبت و بررسی شده است که نشان می‌دهد در این مدت هزار و ۹۵ غیرنظامی در کشور کشته و دو هزار و ۶۷۹ غیرنظامی دیگر زخمی شده‌اند.
یوناما افزوده، با وجود این‌که در مجموع تلفات غیرنظامیان در افغانستان کاهش یافته است، اما این نهاد میزان قابل ملاحظه‌ی تلفات غیرنظامیان بر اثر حملات هدفمند با استفاده از مواد انفجاری جاسازی‌شده را ثبت کرده است.
این نهاد در اعلامیه‌ای که همزمان با این گزارش منتشر کرده، گفته است که تلفات غیرنظامیان ناشی از انفجار مواد انفجاری جاسازی‌شده، هنوز هم به‌عنوان یک نگرانی قابل توجه در افغانستان شمرده می‌شود که مشخصه‌ی آن افزایش حملات بر عبادتگاه‌ها و علیه هزاره‌ها است.
در گزارش یوناما آمده است که از زمان تسلط دوباره‌ی طالبان تا ۳۰ ماه می سال جاری میلادی، سه چهارم تلفات غیرنظامیان (۷۰۱ کشته و دو هزار و ۱۱۳ زخمی) ناشی از حملاتی بوده که با استفاده از مواد انفجاری جاسازی‌شده انجام شده است.
در این گزارش آمده است که این حملات به شکل بدون تمایز در مناطق پرجمعیت، از جمله عبادتگاه‌ها، مکاتب و مارکت‌ها صورت گرفته است.
یوناما در گزارش خود گفته است که اکثر تلفات افراد ملکی ناشی از حملات شاخه‌ی خراسان گروه داعش با استفاده از مواد انفجاری جاسازی‌شده است.
این نهاد افزوده که تلفات افراد ملکی در نتیجه‌ی حملاتی که داعش با استفاده از مواد انفجاری تعبیه‌شده انجام داده است، پس از ۱۵ آگست سال ۲۰۲۱ میلادی بلافاصله افزایش یافت.
یوناما گفته است که حملات انتحاری‌ای که توسط داعش و دیگر بازیگران انجام شده است، علت اصلی آسیب به افراد ملکی مرتبط به مواد جاسازی‌شده‌ی انفجاری است.
در گزارش یوناما آمده است که حملات بر اماکن مذهبی نسبت به سه سال قبل از تسلط گروه طالبان بر افغانستان، افزایش قابل توجه داشته است.
در این گزارش آمده که تلفات ناشی از حملات بر عبادتگاه‌های مسلمانان شیعه‌ی افغانستان در بازه‌ی زمانی که این گزارش در بر می‌گیرد، بیش از یک سوم از کل تلفات غیرنظامیان با استفاده از مواد انفجاری جاسازی‌شده را تشکیل می‌دهد.
یوناما گفته است که علاوه بر حمله به عبادتگاه‌ها، در شماری دیگر از حملات، هزاره‌های افغانستان در مکاتب، مراکز آموزشی، جاده‌های مزدحم و وسایط نقلیه‌ی عمومی هدف قرار گرفته‌اند.
این نهاد گفته است که از ۱۵ آگست سال ۲۰۲۱ میلادی تا ۳۰ ماه می ۲۰۲۳ میلادی، دست‌کم ۳۴۵ مورد (۹۵ کشته و ۲۵۰ زخمی) تلفات غیرنظامیان را در حملاتی که هزاره‌ها هدف قرار گرفته‌اند، ثبت کرده است.
در گزارش یوناما آمده است که در سال ۲۰۲۲ میلادی، در سه حمله بر مراکز آموزشی هزاره‌ها در منطقه‌ی دشت برچی در غرب کابل، دست‌کم ۲۳۶ غیرنظامی کشته و زخمی شده‌اند.
یوناما در گزارش خود به طالبان پیشنهاد کرده است: «در مشورت با جوامع آسیب‌دیده، به‌ویژه هزاره‌ها، تلاش‌ها را جهت تحکیم تدابیر امنیتی و محافظتی در عبادتگاه‌ها، مراکز تعلیمی و سایر ساحات آسیب‌پذیر در برابر حملات مواد منفجره‌ی تعبیه‌شده افزایش دهند.»
فیونا فرز، رییس بخش حقوق بشر یوناما گفته است: «این حملات که بر افراد ملکی و اهداف ملکی صورت گرفته‌اند، قابل نکوهش بوده و باید متوقف شوند.»
او افزوده است: «بسیار مهم است که مقام‌های حاکم از طریق انجام تحقیقات مستقل، بی‌طرف، سریع، همه‌جانبه، مؤثر، معتبر و شفاف در مورد حملات مواد تعبیه‌شده‌ی انفجاری که افراد ملکی را متأثر می‌سازند، به تعهدات خود برای حفاظت از حق زندگی پابند باشند.»
یوناما در گزارش خود از گروه‌های مسلح نیز خواسته است که استفاده‌ی بدون تفکیک و نامتناسب مواد منفجره‌ی جاسازی‌شده، به‌ویژه در ساحات مزدحم و هدف قراردادن افراد و اهداف ملکی مانند عبادتگاه‌ها و مراکز آموزشی را متوقف سازند.
این نهاد همچنین خواستار دسترسی مردم به معلومات به موقع و دقیق در مورد حملات مواد منفجره‌ی جاسازی‌شده، از جمله دسترسی رسانه‌ها به محل رویداد شده است.
دفتر هیأت معاونت سازمان ملل متحد از سال ۲۰۰۹ میلادی به بعد تلفات غیرنظامیان در افغانستان را ثبت و منتشر می‌کند.
این نهاد قبل از تسلط گروه طالبان بر افغانستان، گزارش‌های سه‌ماهه از تلفات غیرنظامیان در کشور منتشر می‌کرد که مسئولیت بیشتر آن به این گروه ربط داده می‌شد.