علیشیر شهیر
آزار زنان و دختران در خیابانها و اماکن عمومی، یکی از دشواریهایی است که زنان افغانستان با آن روبهرو اند. خیابانآزاری زنان در شهرها، بهویژه در شهر کابل، بیشتر دیده میشود و در شهرهای بزرگ دیگر کشور نیز در حال گسترش است. فقر، هزینههای سنگین ازدواج، تفکیک جنسیتی و «تابوپنداری» روابط میان زن و مرد در جامعه، از جملهی عواملی میباشند که پدیدهی خیابانآزاری زنان را در جامعهی افغانستان، تقویت میکنند.
معصومه سلطانی، دانشجوی دانشگاه کابل میگوید، خیابانآزاری نوعی خشونت علیه زن است و این معضل روزبهروز جدیتر میشود. او میگوید، بارها دیده است که دختران در مسیر دانشگاه از طرف مردان مورد اذیت و آزار قرار میگیرند.
شیما سادات، یکی از دانشجویان تربیهی معلم سید جمالالدین میگوید، هر روز که از خانه بیرون میشوم، قدمهایم میلرزند و به این فکرم که بدون آزار و اذیتی بتوانم دوباره به خانه برگردم. شیما میافزاید، متأسفانه نیروهای پولیس ما نیز با موترهای رنجرشان گاهی به این عمل دست میزنند و من چندین بار دیدهام، کسانی که لباس پولیس بر تن دارند و بر موتر پولیس سوار اند، به این عمل دست میزنند.
ثریا نادری، دانشجوی دانشگاه طبی کابل میگوید: یکی از عوامل خیابانآزاری این است که این عمل جرم پنداشته نمیشود؛ چون مردان رهبری دولت را به دست دارند، هیچ وقت مشکل زنان را درک کرده نمیتوانند. برای اینکه مشکلات اجتماعی زنان کاهش یابند، باید برای زنان در عرصههای تصمیمگیری جامعه و بهخصوص نهاد قضایی کشور، نقش بیشتر داده شود.
صدیق صدیقی، سخنگوی وزارت داخله میگوید که وزارت داخله در پی این است چهرههای کسانی که چنین عملی را مرتکب میشوند، بعد از این از طریق رسانهها به مردم نشان داده شوند و در مقابل رسانهها از آنها تعهد گرفته شود که دیگر این عمل را انجام ندهند. آقای صدیقی یادآور شد، یکی از مشکلات این است، کسانی که مورد آزار خیابانی قرار میگیرند، به پولیس شکایت نمیکنند.
او در مورد تعداد کسانی که هر روز از شهر کابل به خاطر خیابانآزاری زنان بازداشت میشوند، گفت: روزانه بیشتر از 40 تن به اتهام خیابانآزاری در شهر کابل دستگیر میشوند؛ اما چون برای این پدیده در قانون جرم پنداشته نشده، بعد از گرفتن تعهد، آنها را رها میکنیم.
در اعتراض به خیابانآزاری دو روز پیش خانمی، زره آهنیای را که اندامهای جنسی زنان در آن برجسته بودند، بر تنش کرد و برای چند دقیقه، در شهر کابل در میان مردم قدم زد. او با این حرکت نمادین خویش، میخواست به دولت این پیام را بدهد که پدیدهای به نام خیابانآزاری، معضلی جدی است که باید مورد توجه قرار بگیرد.
چندی پیش سازمان حقوق بشر و دموکراسی افغانستان نیز در تحقیقی تحت نام «زنان از نگاه مردان» گزارش داد که زنان بیشتر در محیطهای اجتماعی مورد آزار و اذیت قرار میگیرند. این سازمان میگوید که یک خلای بزرگ قانونی راجع به آزارهای خیابانی زنان در افغانستان وجود دارد و آن این است که آزار خیابانی به عنوان یک عمل جرمی در نظام جزایی کشور پیشبینی نشده است. این سازمان تأکید دارد که پارلمان افغانستان باید با وضع قانونی مناسب، خیابانآزاری را جرم قرار دهد.
با آنکه نهادهای مدافع حقوق زنان بارها از خشونت و اذیت زنان در خانواده، اجتماع و محل کار اعتراض کردهاند و نشستها و کارگاههایی آموزشی برای آگاهیدهی مردم برگزار کردهاند؛ اما سناریوی خشونت علیه زنان و آزارهای خیابانی زنان هر روز تکرار میشود و بر ابعاد و دامنهی آن افزوده میشود.