تصویری از مراسم عروسی راشد خان / شبکه‌های اجتماعی

راشد خان، کرکت و کشمکش سیاسی امیر با وزیر

راشد خان عمران، ستاره‌ی تیم ملی کرکت افغانستان در دوره‌ی جمهوریت به محبوبیت بسیار دست یافت. اما شاید تصور هم نمی‌کرد که پس از سقوط حکومت پیشین، ورزش محبوب او به نمادی از کشاکش‌های سیاسی در میان حاکمان جدید تبدیل شود و او را در برابر موجی از قضاوت‌ها و انتقادهای تند سیاسی شهروندان افغانستان قرار دهد. مراسم عروسی مجلل راشد خان که در دوازدهم میزان امسال در تالار «امپریال کانتیننتال» پایتخت برگزار شد نیز نشانه‌های روشنی از قطب‌بندی‌های سیاسی درون‌حکومتی طالبان را بازتاب می‌داد. در این مراسم، شماری از مقام‌های طالبان، از جمله خالد زدران، سخن‌گوی پولیس طالبان در کابل شرکت کرده بود. امنیت مراسم را نیروهای وزارت داخله و دفاع طالبان تأمین کرده بودند. گروهی از نیروهای استخبارات با اونیفرم‌ سیاه در دروازه‌ی ورودی و داخل تالار موظف شده بودند. این نیروها از جمله‌ی قوت‌های مورد اعتماد شبکه حقانی شمرده می‌شوند که به سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله‌ی این گروه پاسخ‌گو هستند. راشد خان هنگام ورود به تالار عروسی در حلقه‌ی محافظتی نیروهای متعلق به شبکه‌ حقانی به‌روی استیژ منتقل شد. تدابیر امنیتی‌ای که طالبان برای مراسم عروسی راشد خان گرفته بودند، در دوران حاکمیت سه‌ساله‌ی طالبان بی‌سابقه بوده است. در مراسم عروسی راشد خان، خبری از رقص و ساز و آواز نبود. احمدالله وثیق، رییس کمیته‌ی المپیک طالبان گفت که عروسی راشد خان «کاملا در چوکات اسلامی و فرهنگ افغانی» برگزار شد.

اختلاف امیر و وزیر

هرچند ظاهرشدن راشد خان و اعضای تیمش در عکس‌ها و ویدیوهای گروهی حقانی‌ها مورد انتقاد شمار زیادی از شهروندان افغانستان قرار گرفته است، نیمه‌ی کم‌ترآشکار این ماجرا با نزاع خاموشی مرتبط است که میان دو قطب سیاسی طالبان یعنی رهبر طالبان و سراج‌الدین حقانی جریان دارد. این نزاع گاهی با عبارت اختلاف قندهاری‌ها و مشرقی‌ها نیز توصیف می‌شود.

کرکت نه تنها ورزش مورد علاقه‌ی ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان نیست بلکه تلاش‌های او برای ممنوع کردن این ورزش نشان می‌دهد که او این ورزش را محملی برای نزاع قدرت نیز می‌داند. منابع به اطلاعات روز گفته‌اند که یکی از دلایل مخالفت ملا هبت‌الله با بازی کرکت، نفوذ شبکه حقانی و شخص سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله بر اعضای این تیم و هواداران پرشمار آن در میان پشتون‌ها، مخصوصا در مناطق مشرقی است. در ماه سرطان سال جاری، وقتی تیم ملی کرکت افغانستان در برابر بنگلادش پیروز شد و برای نخستین‌بار به نیمه‌نهایی جام جهانی کرکت راه یافت، مقام‌های امنیتی طالبان در قندهار به مردم اجازه‌ی تجلیل از این پیروزی را ندادند. در آن زمان، شاه آغا، آمر امنیت پولیس طالبان در قندهار در یک نوار تصویری به تمام آمران حوزه‌ها دستور داده بود کسانی را که قصد تجلیل از پیروزی کرکت را دارند، بازداشت کنند. او گفته بود که این بازداشت‌ها در هماهنگی با استخبارات طالبان در قندهار انجام خواهد شد. قندهار، محل اقامت ملا هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان است و تاج‌میر جواد، معاون استخبارات، از افراد نزدیک به ملا هبت‌الله آخوندزاده در این ولایت دانسته می‌شود.  

مخالفت رهبر طالبان با کرکت بیشتر به‌صورت غیرمکتوب ابلاغ می‌شود. در یک نوار صوتی منتسب به یکی از مقام‌های طالبان، گفته می‌شود که ملا هبت‌الله آخوندزاده از بازی کرکت «نفرت» دارد و به همین دلیل این بازی در میان اعضای این گروه ممنوع شده است. به قول این مقام طالبان، دستور ملا هبت‌الله در هنگام سفر او به پایگاه اردوی ۲۱۷ عمری در قندوز مطرح شده است. 

در عید رمضان سال‌ جاری، مقدمات یک تورنمنت کرکت تحت نام «قوش‌تپه» در قندهار با هزینه‌ی سه میلیون افغانی فراهم شده بود. اما مقام‌های طالبان دستور به لغو این مسابقات دادند. چند ماه پیش که زمین‌های کرکت در بخش‌هایی از ننگرهار، از جمله ثمرخیل تخریب شد نیز منابع مردمی در این ولایت این اقدام را به طالبان نسبت دادند. در موردی دیگر، پس از پیروزی تیم کرکت افغانستان در مقابل بنگلادیش و راهیابی این تیم به نیمه‌نهایی جام جهانی ۲۰ آوره، طالبان تجمع هواداران کرکت در ولایت خوست را با ماشین آب‌پاش و خشونت متفرق کردند. یک سال قبل هم وقتی تیم ملی کرکت برای نخستین‌بار در جام جهانی کرکت در مقابل پاکستان به پیروزی رسید، در برخی از نقاط کشور طالبان تجمع هواداران این تیم را برهم زدند.

منابع مردمی به اطلاعات روز گفته‌اند که نیروهای مربوط به استخبارات طالبان به محل برگزاری بازی‌های کرکت در ولایت‌ها، به‌ویژه در جنوب کشور می‌روند و از مردم می‌خواهند که دست از بازی کرکت بردارند. این منابع افزوده‌اند که نیروهای استخبارات در توجیه درخواست شان مبنی بر ممنوعیت بازی کرکت می‌گویند که در عوض بازی کرکت برای فلسطین و غزه دعا کنند.

اما وزیر داخله‌ی طالبان، سراج‌الدین حقانی نگاه متفاوتی به تیم کرکت دارد. حقانی‌ها پس از ورود به کابل کوشیدند از تیم کرکت افغانستان حمایت کنند. انس حقانی، برادر سراج‌الدین حقانی در نقش حلقه‌ی وصل شبکه حقانی به تیم ملی کرکت، روابط نزدیکی با اعضای این تیم برقرار کرد. مدتی قبل، انس حقانی برای تماشای بازی تیم ملی کرکت با افریقای جنوبی به امارات متحده عربی رفته بود و این بازی را در استدیوم تماشا کرد. نصیب خان زدران، رییس اجرائیه بورد کرکت افغانستان نیز از اقوام نزدیک سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله‌ی طالبان است.

راشد خان در کنار انس حقانی، برادر سراج‌الدین حقانی/ شبکه‌های اجتماعی

در ماه سنبله ۱۴۰۱، اعضای تیم ملی کرکت با سراج‌الدین حقانی، وزیر داخله‌ی طالبان در کابل دیدار کردند. در اعلامیه‌ی وزارت داخله‌ی طالبان آمده بود که سراج‌الدین حقانی از تیم کرکت خواسته است: «بهترین تصویر از کشور و مردم مسلمان و سرافراز افغانستان را در جهان به نمایش بگذارید.» در عکس یادگاری با سراج‌الدین حقانی که از سوی طالبان منتشر شد، راشد خان حضور نداشت. انتشار آن عکس با موجی از انتقاد کاربران شبکه‌های اجتماعی مواجه شد. 

عکس یادگاری سراج‌الدین حقانی با بازیکنان تیم ملی کرکت/ وزارت داخله‌ی طالبان

راشد خان در میانه‌ی دو قطب قدرت

راشد خان عمران متولد ولایت ننگرهار در شرق افغانستان است. او در حدود یک‌دهه می‌شود که در مسابقات برون‌کشوری تیم ملی کرکت شرکت می‌کند و بهترین بالر کرکت در سطح جهان است. راشد خان در باشگاه‌های کرکت هند، پاکستان، بنگلادیش، انگلستان، استرالیا، ویست اندیز، افریقایی جنوبی و امارات متحده عربی بازی کرده است و به همین خاطر محبوبیت زیادی دارد. مراسم عروسی راشد خان در رسانه‌های پاکستان و هند هم بازتاب یافته و عکس‌ها و ویدیوهای این مراسم نیز در شبکه‌های اجتماعی این کشورها پخش شده است. 

راشد خان از مشهورترین ستاره‌های کرکت جهان است

راشد خان در ماه ثور سال جاری پس از چهار سال به افغانستان برگشت. عکس‌ها و ویدیوهایی که از بازگشت او به افغانستان منتشر شدند، او را در کنار انس حقانی، برادر سراج‌الدین حقانی نشان می‌داد. در ماه قوس سال گذشته، پس از آن‌که راشد خان کمر خود را پس از مصدومیت در بریتانیا جراحی کرد، انس حقانی با او تلفنی صحبت کرد و در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «زمین سبز کرکت با حضور او و یارانش زیبا است.» راشد خان نیز با انتشار این پست در شبکه‌ی ایکس از انس حقانی نوشت: «حقانی صاحب، خیلی خیلی تشکر. از دعاها و حمایت‌های شما سپاس‌گزار هستم.»

در ماه عقرب سال گذشته، تیم ملی کرکت افغانستان پس از پایان حضور در جام جهانی به کابل بازگشت و در میدان هوایی مورد استقبال هواداران و شماری از مقام‌های طالبان قرار گرفت. در ویدیویی که از بازگشت اعضای تیم کرکت به کابل نشر شد، گلبدین نایب،‌ از اعضای تیم، مدال خود را به گردن خالد زدران، سخن‌گوی پولیس طالبان آویخت.

اعضای تیم ملی کرکت افغانستان

نزدیکی راشد خان و دیگر اعضای تیم کرکت به طالبان، مخصوصا گروه حقانی‌ها، پیوسته در شبکه‌های اجتماعی مورد انتقاد قرار گرفته است. راشد خان و طرفداران او گفته‌اند که سیاسی ساختن ورزش کار درستی نیست. منتقدان می‌گویند که این او و همراهانش هستند که کرکت را از طریق نزدیکی با یکی از شاخه‌های طالبان سیاسی ساخته‌اند. هنوز روشن نیست که راشد خان و دیگر اعضای تیم او تا چه حد امکان دور نگه داشتن خود از حامیان حکومتی خود، به‌ویژه وزیر داخله‌ی طالبان را دارند.