Photo: Social Media

از ما اسلحه بخر و آن را به ما تسلیم کن

یادداشت روز

رهبران و مبلغان طالبان دوست دارند که مردم افغانستان و جهان از «امارت» تصویر یک حکومت نرمال را داشته باشند. برای این کار، گاه از دستاوردهای حکومت خود در تامین امنیت و تنظیم شهرها سخن می‌گویند و گاه با انتشار عکس‌هایی از ملاقات مقامات طالبان با نمایندگان کشورهای دیگر این احساس را القاء می‌کنند که در افغانستان حکومتی هست و کارهای معمول یک حکومت، از جمله تامین روابط با دیگر ممالک، را انجام می‌دهد.

البته در این روزگار بسیار دشوار است که حکومتی بخواهد «نرمال» باشد و این حکومت نرمال به نصف جمعیت مملکت، یعنی زنان، بگوید که حق تحصیل و اشتغال ندارند. اما برخلاف آنچه در جهان مشهور شده، فقط این سیاست زن‌کوبانه نیست که حکومت طالبان را در میان حکومت‌های موجود دنیا بسیار غیرنرمال نشان می‌دهد. رفتارهای دیگری هم از این حکومت سر می‌زند که با کارکرد یک حکومت عادی مناسبتی ندارد. یکی از این رفتارها برخورد اخاذانه و زورگیرانه‌ی مقامات و ماموران این حکومت با مردم عادی است. گویی اعضای این حکومت باور ندارند که باید در افغانستان یک حکومت محترم بنا کنند که وظیفه‌اش محافظت از شهروندان این کشور باشد. برعکس، از رفتارهای اخاذانه‌ای که با شهروندان می‌کنند پیداست که خود را یک گروه خوش‌طالع می‌بینند که فعلا قدرت در دست‌شان افتاده و تا این قدرت را در اختیار دارند باید از فرصت استفاده ببرند و کم‌قدرتان را فشار بدهند و بردنی‌ها را ببرند و جمع‌کردنی‌ها را جمع کنند و بروند.

یکی از مصادیق رفتارهای مورد اشاره همین متهم کردن شهروندان به «داشتن سلاح» است. مساله این نیست که گاهی طالبان بر افرادی شک دارند و از آنان می‌خواهند که اگر سلاحی دارند، سلاح خود را به «حکومت» تسلیم بدهند. مساله این است که طالبان در موارد متعددی شهروندان را متهم کرده‌اند (و متهم می‌کنند) که اسلحه نگه می‌دارند. اما وقتی مسلم شد که این اتهام نابجاست و آن شهروندان سلاحی ندارند، طالبان آنان را مجبور می‌کنند که از افراد مورد اعتماد و حمایت طالبان (که از قوم پشتون هستند) اسلحه بخرند و به طالبان تسلیم کنند. معنای این کار چیست؟ معنایش این است که شما چه اسلحه داشته باشید و چه نداشته باشید، برای «حکومت» طالبان فرقی ندارد. اگر اسلحه داشته باشید، آن اسلحه را باید به طالبان تسلیم کنید. اگر نداشته باشید، باید از خود طالبان اسلحه بخرید و همان اسلحه را به حکومت طالبان تسلیم بدهید. این مورد دومی، معنا و تفسیر خیلی ساده‌ای دارد: یک حکومت نرمال ماموران خود را نمی‌فرستد و بدون هیچ دلیلی از مردم مستقیما پول نمی‌ستاند. هیچ حکومتی این کار را نمی‌کند. طالبان نیز، که می‌کوشند خود را یک حکومت نرمال نشان بدهند، نمی‌خواهند بگویند که «ما در جیب شما پول دیده‌ایم و آن پول را می‌خواهیم از شما بستانیم». در عوض، ابتدا شهروندان را متهم به یک کار غیرقانونی خطرناک می‌کنند و بعد در این جریان معامله‌ی «پول را به شکل تفنگ تسلیم بده» عملی می‌سازند. در کجای دنیا معمول است که حکومتی فردی را متهم به داشتن اسلحه بکند و بعد که اسلحه را نیافت از آن فرد بخواهد که اسلحه‌ بخرد و به حکومت تحویل دهد تا اتهام حکومت درست باشد؟ در کدام حکومت نرمال دنیا رایج است که به طرفداران خود سلاح بدهد تا به افراد متهم بفروشندش و آن وقت آن افراد متهم سلاح مذکور را به حکومت تحویل دهند؟