منبع: Christian Science Monitor
نویسنده: Howard Lafranchi
برگردان: حمید مهدوی
طالبان گام‌های بزرگی را بر می‌دارد تا نه تنها پس از خروج نیروهای ناتو حضور دوباره‌اش را اثبات کند؛ بلکه احتمالا مهم‌تر از آن، نفوذ فزاینده‌ی داعش میان جنگ‌جویان افغانستان را دفع کند. روز دو شنبه هفته گذشته، طالبان مسئولیت یک حمله گستاخانه‌ی انتحاری بر پارلمان افغانستان در کابل را برعهده گرفتند. روز سه شنبه، کنترول دو ولسوالی در شمال افغانستان – دور از پایگاه سنتی قدرتش در جنوب – را به دست گرفتند و مرکز زراعتی شمالی قندوز را به تاخت و تاز تهدید می‌کردند.
برخی از کارشناسان منطقه می‌گویند این اقدامات از خلای امنیتی‌ای که از ضعف نیروهای امنیتی افغانستان نشات می‌گیرد، بهره می‌برد. اما طالبان از ناحیه جنگ‌جویان موجود در صفوف خودش که مجذوب داعش فوق العاده موفق شده اند، نیز با فشار فزاینده‌ای مواجه است. طالبان، با راه اندازی فعالیت‌های جدیدشان آمده اند تا به فرماندهان و جنگ‌جویان بی قرار و هم چنین مردم افغانستان نشان بدهند که هنوز نیرویی است که باید رویش حساب شود.
فواز جرجیس، استاد مطالعات خاور میانه‌ی معاصر در دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی لندن، گفت: «اکنون داعش اسب برنده این مسابقه دانسته می‌شود. این گروه خودش را به عنوان قدرت‌مندترین جنبش خرابکار جا زده است؛ جنبشی که در انجام آنچه که اراده کرده است فوق القاعده موفق بوده است و چالش جدی‌ای برای دیگر سازمان‌های شبه نظامی، از طالبان گرفته تا حماس، ایجاد کرده است.» وی اضافه می‌کند: «شعار داعش طنین انداز است و این امر محاسبات گروه‌های دیگری چون طالبان را که احساس خطر می‌کنند، تغییر می‌دهد».
در یک سطح، رقابت میان طالبان و داعش یک جنگ ایدیولوژیکی است که ابوبکر البغدادی، «خلیفه» خودخوانده را در برابر ملاعمر، «امیرالمومنین» طالبان، به رقابت وا می‌دارد. در یک سطح دیگر، این یک جنگ محض قدرت است. طالبان افغانستان هم پیمان القاعده باقی مانده است؛ القاعده‌ای که سال گذشته تمام روابطش را با بغدادی و داعش به‌خاطر تصرف فزاینده‌ی مناطق تحت کنترول این گروه در سوریه و حملات داعش بر گروه سوری وابسته به القاعده قطع کرد. در آن زمان، تحلیلگران تروریزم این گسیختگی را به عنوان منادی ظهور یک رگه‌ی جدید از رادیکالیزم داعش که بیشتر مجذوب افراط گرایان شرق میانه و فراتر از آن است، تفسیر کردند.
تروریستان افغانستان، به شمول تروریستان شامل در گروه طالبان، در برابر این جذبه‌ی فزاینده مصئون نیستند. کارشناسان منطقه‌ای بر این باورند که اگر داعش هم چنان القاعده را تحت الشعاع قرار بدهد، می‌تواند در افغانستان قوی‌تر شود. لیزا کورتیس، محقق ارشد در مرکز مطالعات آسیایی بنیاد هریتیچ در واشنتگتن، می‌گوید: «بلی، طالبان هم چنان به وفاداری به ملاعمر متعهدند؛ اما آنها جذبه فزاینده‌ی داعش در میان اعضای این گروه را نیز تشخیص می‌دهند.» «پس در حالی که اکنون نشانه‌ای وجود ندارد که طالبان تغییر وفاداری به بغدادی را در نظر داشته باشند، فکر نمی‌کنم این امر در آینده غیر محتمل باشد.»
دیگران تا حد کورتیس پیش نمی‌روند. داکتر جیرجیس می‌گوید که طالبان به اندازه داعش تندرو نیستند و نه به دیدگاه داعش در مورد خلافت بر اساس اسلام قرن هفتم پایبندند. اما او می‌گوید که طالبان تلاش می‌کنند نفوذ فزاینده‌ی داعش را محدود کنند. جیرجیس، که در فصل خزان کتابی را در مورد داعش چاپ و منتشر خواهد کرد، می‌گوید: «افراط گرایان، امروزه بیشتر عمل گرا هستند و آنها نتیجه می‌خواهند و مجذوب این کار هستند و در این زمینه، عملکردهای داعش بلندتر از کلمات حرف می‌زند.» «آنها به آنچه که القاعده و طالبان انجام داده اند نگاه می‌کنند و می‌بینند که اساسا آن ها شکست خورده اند – در حالی که در عین زمان داعش برنده است.»
رهبری طالبان، با اثبات دوباره‌ی خودش از طریق اقدامات تماشایی‌ای چون حمله بر پارلمان و تهدید به تصرف یک شهر کلان افغانستان، برای نخستین بار پس از واگذاری قدرت بیش از یک دهه قبل، «تلاش می‌کند مانع قوی شدن [داعش] شود.»
کورتیس، محقق ارشد در بنیاد هریتیچ، حملات طالبان در قندوز را بیشتر بهره برداری طالبان از «خلای امنیتی»ای عنوان می‌کند که به دنبال خروج نیروهای ایالات متحده و ناتو به وجود آمده است. اما او «حملات بزرگ و دیدنی»ای که طالبان روز یک شنبه بر پارلمان انجام دادند را با تلاشی به منظور واضح سازی اهداف و برنامه‌های این گروه، همزمان با تلاش داعش برای نفوذ در کشور، پیوند می‌دهد. وی گفت: «آنها می‌خواهند بگویند که هنوز نیرویی اند که در جنگ کشور دست برتر دارند و قرار نیست توسط داعش شکست داده شوند.» کورتیس می‌گوید که با این حال حکومت افغانستان و ایالات متحده امریکا- که 9800 تن از نیروهایش را به منظور مشاوره برای عملیات های ارتش افغانستان و انجام عملیات‌های هوایی در افغانستان نگه می‌دارد- نباید به خودشان اجازه بدهند که با اذغام طالبان-داعش «در آینده ها» غافلگیر شوند.