منبع: دویچه ویله
نویسندگان: مسعود سیف الله و وصلت حضرت نظیمی
برگردان: حمید مهدوی
مقام‌های افغان و نمایندگان طالبان برای گفت‌وگوهای صلح در اسلام آباد دیدار کرده اند. اما کارشناسان می‌گویند که چنین گفت‌وگوها صرف زمانی به صلح می‌انجامد که افراد شامل در این روند، توسط رهبری طالبان به رسمیت شناخته شوند.
پس از یک سلسله گفت‌وگوهای غیر رسمی میان دو طرف متخاصم در کشورهای مختلف، یک هیأت حکومت افغانستان روز سه شنبه، 8 ماه جولای، با نمایندگان طالبان در پاکستان دیدار کرد. این نشست که در منطقه موری، در نزدیکی اسلام آباد، پایتخت پاکستان، انجام شد آغاز رسمی گفت‌وگوهای صلح نیست؛ اما این اولین باری است که چنین مواجهه‌ای از سوی حکومت‌های افغانستان، پاکستان و ایالات متحده تایید می‌شود.
تلاش‌های قبلی در راستای شرکت کابل و طالبان در مذاکرات موثر واقع نشده اند، به شمول افتتاح دفتر سیاسی طالبان در قطر در سال 2013؛ دفتری که زمانی بسته شد حامد کرزی، رییس جمهور پیشین، به شدت این اقدام را مورد انتقاد قرار داد و استدلال کرد که کابل صرف در مذاکرات بین الافغانی شرکت می‌کند.
با این حال، اشرف غنی، رییس جمهور بعد از او، به ضرورت شمولیت اسلام آباد در هرگونه توافق صلح با طالبان در آینده اذعان کرده است و گفته است که هردو کشور در حالت یک «جنگ اعلام ناشده» قرار داشته اند و دستیابی به توافق صلح صرف زمانی ممکن است که پاکستان همکاری کند.
خوش بینی محتاطانه
کارشناسان در مورد این نشست، خوش بینی محتاطانه نشان داده اند و گفته اند که اگر هردو طرف به گفت‌وگوهای شان در مورد صلح ادامه بدهند، این روند می‌تواند به یک توافق بیانجامد. اما آنها هم چنین می‌گویند که راه دراز و دشواری در پیش است.
عبدالغفور لیوال، کارشناس قانون اساسی و رییس مرکز مطالعات منطقه‌ای مستقر در کابل، باور دارد که نشست امروز می‌تواند راه را برای گفت‌وگوهای رسمی هموار کند؛ چون این نخستین باری است که چنین نشستی توسط ایالات متحده و چین نظارت می‌شود. لیوال به دویچه ویله گفت: «طالبان همیشه گفته اند که یک توافق صلح صر ف زمانی به ثبات خواهد انجامید که این گروه مستقیما با ایالات متحده گفت‌وگو کند. این حقیقت که امریکایی‌ها در نشست روز سه شنبه به عنوان ناظر حضور داشتند، اهمیت این نشست را بالا می‌برد».
از زمانی که طالبان در سال 2001 از قدرت خلع شده اند، جنگ خونینی را علیه حکومت افغانستان و متحدان بین المللی‌اش به پیش برده اند. شورشیان در گذشته گفته اند که صرف زمانی در گفت‌وگوهای صلح شرکت می‌کنند که تمام نیروهای خارجی افغانستان را ترک کنند.
افغانستان و ایالات متحده همیشه از پاکستان خواسته است تا رهبران طالبان را به گفت‌وگوهای صلح بکشاند؛ چون آنها باور دارند پاکستان بر این گروه شورشی نفوذ قابل توجهی دارد. رییس جمهور اشرف غنی از زمان رسیدن به قدرت، در ماه سپتامبر، تلاش کرده است روابط با کشور همسایه پاکستان را بهتر سازد. او یک سیاست منطقه‌ای را به منظور جلب حمایت از پاکستان و چین برای گفت‌وگوهای صلح افغانستان راه اندازی کرد. باورها بر آنند که چین قادر است روی حکومت پاکستان اعمال نفوذ کند.
طاهر خان، روزنامه نگار مستقر در پاکستان، به دویچه ویله گفت که اسلام آباد با میزبانی از گفت‌وگوها به درخواست‌های افغانستان پاسخ داد. وی گفت: «این حرکت که می‌تواند روابط میان کابل و اسلام آباد را بیشتر بهبود ببخشد نتیجه‌ی تلاش‌های جامعه جهانی در راستای تامین ثبات در منطقه است».
طالبان در مورد گفت‌وگوها اختلاف دارند؟
نظر به یک بیانیه وزارت خارجه پاکستان، نمایندگان افغانستان و طالبان توافق کردند که پس از ماه رمضان دوباره ملاقات کنند. در کابل، وزارت خارجه افغانستان از گفت‌وگوهای صلح استقبال کرد، از پاکستان بخاطر میزبانی ستایش کرد و از واشنگتن و چین بخاطر سهم گیری شان تشکر کرد.
طالبان هنوز در این مورد اظهار نظر نکرده اند؛ اما ذبیح الله مجاهد، سخن‌گوی طالبان در بیانیه‌ای گفت که این گروه امورش را از طریق دفتر سیاسی‌اش که «صلاحیت ادامه گفت‌وگوها با طرف خارجی و افغانستان در هر کشور» را دارد، مدیریت کرده است.
قبل از نشست روز سه شنبه، طالبان گفت‌وگو با مقام‌های افغانستان در چین را رد کرده بود و ادعا کرده بود کسانی که در گفت‌وگوها شرکت کرده اند صلاحیت نمایندگی از این گروه را نداشتند. در این زمینه، توماس رتینگ، از مدیران و بنیانگذاران شبکه تحلیلگران افغانستان در مورد رقابت میان آن عده طالبانی که از شرکت در گفت‌وگوها با حکومت رییس جمهور غنی حمایت می‌کنند و آنهایی که با شرکت در گفت‌وگوها مخالف اند، هشدار داد. رتینگ گفت: «در کل اینها یک علامت سوال وجود داد: طالبان و سخن‌گوی رسمی آنها گفته اند کسانی که با حکومت افغانستان در پاکستان یا از طریق پاکستان در تماس اند، صلاحیت ندارند». این کارشناس توضیح داد که به نظر می‌رسد دو جریان مختلف گفت‌وگو وجود داشته باشد: از یک طرف، گفت‌وگو میان نمایندگان طالبان و کابل به کمک پاکستان و از سوی دیگر، دفتر قطر که همیشه سخن‌گویان رسمی طالبان به آن به عنوان تنها مجرای با صلاحیت پیش برد گفت‌وگوها اشاره کرده اند. این کارشناس گفت: «ما دوباره شاهد یک رقابت میان روند قطر و پاکستان هستیم و پرسش این است که آیا حکومت افغانستان در تلاشی به منظور ایجاد یک خط فاصل میان جنبش طالبان قصدا این کار را کرده است یا این که طالبان حقیقت را نمی‌گویند».
وحید مژده، کارشناس طالبان و مقیم کابل نیز همین دیدگاه را دارد. او باور دارد طالبانی که در نشست روز سه شنبه شرکت داشتند از کل این گروه شورشی نمایندگی نمی‌کردند و توافق صلح بدون تایید مذاکرات صلح توسط سخن‌گویان رسمی طالبان تامین شده نمی‌تواند. وی گفت: «باور نمی‌کنم این نشست به توافق صلح یا آتش بس بیانجامد؛ چون این گفت‌وگوها، گفت‌وگوهای صلح نیستند بلکه تلاشی است به منظور تجزیه طالبان به گروه‌های مختلف».