منبع: نیویورک تایمز
برگردان: حمید مهدوی
با نزدیک شدن به پایان مأموریت نظامی ایالات متحدهی امریکا در افغانستان، این کشور هنوز به دنبال راه فرار از خشونتهای روبه افزایش و بهترین راه پایان بخشیدن به بنبست کنونی است.
موافقتنامهی جدید امنیتی بین افغانستان و ایالات متحدهی امریکا بخشی از استراتژی خروج از افغانستان است. به علاوه، تلاش برای از سر گیری گفتوگوها با طالبان به منظور دستیابی به توافق با این گروه که هیچپیشرفتی در آن دیده نمیشود و برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال 2014 که با چالشهای زیادی مواجه است، بخشهای دیگر این استراتژی هستند.
حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان و جان کری، وزیر خارجهی ایالات متحدهی امریکا به تاریخ 12 اکتوبر اعلان کردند که آنها روی عناصر عمدهی موافقتنامهی دوجانبهی امنیتی که در نتیجهی آن برخی از نیروهای امریکایی بعد از ختم مأموریت نظامی ناتو در سال 2014 در افغانستان باقی خواهند ماند، به توافق رسیدهاند. گرچند آنها در مورد جزئیات این موافقتنامهی امنیتی چیزی نگفتند، اما دلایلی وجود دارند که آقای کرزی موافقتنامهی امنیتی را با شرایطی که مورد قبول ایالات متحدهی امریکا باشد، بپذیرد.
نکتهی اصلی مورد اختلاف در امضای توافقنامهی دوجانبهی امنیتی، دادن مصئونیت قانونی به نیروهای امریکاییای که بعد از سال 2014 در افغانستان باقی میمانند، است. حکومت اوباما که این موضوع را حل شده میدانست، تأکید کرده است که باید به نیروهای امریکایی از پیگرد مطابق به قوانین افغانستان، مصئونیت داده شوند و در صورت ارتکاب جرمی، این نیروها باید در امریکا محاکمه شوند.
این در حالی است که دو طرف شرایطی را تعیین کردهاند. ایالات متحدهی امریکا هشدار داده است، در صورتی که مسئلهی دادن مصئونیت به نیروهای این کشور مطابق به خواست آنها نباشد، تمام نیروهای این کشور را از افغانستان خارج خواهد کرد. آقای کرزی به جای تصمیمگیری فردی در این مورد، تصمیم نهایی را به شورای قبیلهای (لویه جرگه) و پارلمان واگذار کرده است.
این در حالی است که ایالات متحدهی امریکا 31 اکتوبر را ضربالاجلی برای تصمیمگیری در مورد توافقنامهی دو جانبهی امنیتی تعیین کرده است. البته خطر فروپاشی این گفتوگوها؛ مانند آنچه که در عراق اتفاق افتاد نیز وجود دارد. در عراق زمانی که حکومت این کشور به نیروهای امریکایی مصئونیت قانونی نداد، روند خروج نظامیهای امریکایی از این کشور سریعتر شد.
رییس جمهور اوباما رسما در مورد این که چه تعداد نیروهای این کشور بعد از سال 2014 در افغانستان خواهند ماند، چیزی نگفته است. همچنان آقای اوباما و جان کری هیچکدام در مورد ضرورت حضور نظامی این کشور بعد از پایان مأموریت نظامی ناتو در افغانستان، سخنی نراندهاند، اما پیشنهاد کردهاند که روی آموزش نیروهای امنیتی افغانستان و جلوگیری از بازخیز القاعده در کشور، متمرکز خواهند شد.
این در حالی است که نظر به گزارشهای خبری، مردم افغانستان نگرانند که بعد از خروج نیروهای نظامی ایالات متحدهی امریکا، دولت افغانستان فرو خواهد پاشید و افغانستان در کام جنگهای داخلی فرو خواهد رفت. سخنگوی طالبان مسئولیت حملهی انتحاری روز جمعه بر یک محلهی مسکونی را که در حومههای شهر کابل انجام شد، برعهده گرفته است.
مقامهای امریکایی نیز هشدار دادهاند که در صورت خرو ج نیروهای این کشور از افغانستان، طالبان حداقل در مناطق روستایی این کشور به اریکهی قدرت باز خواهند گشت. این در حالی است که بعد از سرمایهگذاری حدود 40 میلیارد دالر در راستای آموزش و تجهیز 350 هزار نیروی امنیتی افغانستان، به شایستگی این نیروها در دفاع از افغانستان نمیتوان دل بست. با وجودی در جریان فصل اخیر نیروهای امنیتی افغانستان در بسیاری مناطق کشور به تنهایی در برابر شورشیان ایستادهاند، اما ما نه تنها شاهد دستآورد قابل توجه این نیروها نبودهایم، بلکه آنها در فصل جاری تلفات سنگینی را متحمل شدهاند.
قبلا فرماندهان امریکایی به این نتیجه رسیده بوند که گفتوگو با نیروهای شورشی مخالف دولت، بهترین راه پایان دادن به جنگ افغانستان بوده و غلبهی نظامی راهحل اساسی نیست.
اما گفتوگو با این گروه پیش از آغاز به بنبست رسیده و فرو پاشید و انتظار نمیرود بعد از انتخابات ریاست جمهوری در کشور در ماه آپریل سال آینده، این گفتوگوها از سر گرفته شوند. کارشناسها به این عقیدهاند که برای حفاظت از حکومت کابل و وادار کردن طالبان به پیوستن به روند گفتوگوها، ضرورت است تا قسمتی از نیروهای خارجی در افغانستان باقی بمانند. آنها موافقت کانگرس ایالات متحده با تداوم تمویل پولیس و اردوی ملی افغانستان را که سالانه 4 تا 6 میلیارد دالر برای این کشور هزینه خواهد داشت، بعید میدانند.
اگر آقای کرزی و دوستان صمیمیاش در یکدههی گذشته از میلیاردها دالر کمک جامعهی جهانی در راستای ایجاد یک حکومت متعهد که به مردم خود خدمات ارائه کرده و وفاداری مردمش را به دست آورد، استفاده میکرد، این بحثها بیشتر متقاعد کننده میبودند. در عوض آنها یک سیستم فاسد را پرورش دادند که به طالبان اجازه داد تا به عنوان یک قدرت جاگزین دوام بیاورد.
اکنون که ضرورت است تا انتخابات برگزار شده و مردم دور یک رییس جمهور جدید حلقه زده و متحد بمانند، روند سیاسی در کشور که عنان آن بیشتر به دست آقای کرزی است، مانند همیشه تمایل به فساد دارد. نظر به گزارشهای رویترز، کارتهای رایدهی که تعیین کنندهی سرنوشت یک ملت است، به نوعی از پول تبدیل شده است و با ارزش صرف 5 دالر خرید و فروش میشوند. نیروهای امریکایی، بدون در نظر داشت این که چه مدت زمانی در افغانستان باقی خواهند ماند، به هیچقیمتی نمیتوانند تاوان این خسارت بزرگ را که خود در ایجاد آن نقش اساسی ایفا کردهاند، پس دهند.