منبع: واشنگتن پست
برگردان: حمید مهدوی
با خروج نیروهای ائتلاف از افغانستان، بازدید بی‌خطر و نظارت مستقیم پروژه‌های بازسازی چندین میلیارد دالری‌ای که در مناطق دور افتاده واقع شده‌اند، ناممکن می‌شود. کاهش برنامه‌ریزی شده‌ی بیش از 40 هزار نیرو در سال آینده و مسدود شدن ده‌ها پایگاه، چتر حمایتی بر مقام‌های امریکایی‌ای که سرگرم امور بازسازی، برنامه‌های آموزشی و سایر امور در افغانستان هستند را بر‌خواهد داشت. نظر به بررسی‌ای که توسط سربازرس خاص برای امور بازسازی افغانستان صورت گرفته و در اختیار واشنگتن پست قرار گرفته، بعد از سال 2014 صرف 20 درصد کشور برای مقام‌های ملکی ایالات متحده در افغانستان در دست‌رس قرار خواهد داشت.
وزارت دفاع و خارجه‌ی امریکا و هم‌چنین اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی این کشور (USAID) تلاش دارند تا به جای تکمیل سریع این پروژه‌ها، گروه‌هایی از قراردادی‌های‌شان را مأمور سازند تا بر پروژه‌هایی که توسط مالیه دهندگان امریکایی تمویل می‌شوند، نظارت کنند. اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی ایالات متحده با در‌خواست از شرکت‌ها مبنی بر کمک با بازرسان گفته است که آن‌ها هم چنین روند کار پروژه‌ها را با عکاسی توسط قمر مصنوعی (ماهواره‌ها) کرده و از افغان‌هایی که قرار است از این پروژه‌ها به‌نوعی نفع ببرند نیز در‌خواست گزارش خواهند خواست.
ناتوانی مقام‌های حکومتی ایالات متحده‌ی امریکا مبنی بر تفتیش و بازرسی پروژه‌های انکشافی در افغانستان، قانون‌گذاران و بازرسان دولتی این کشور را نگران ساخته است که در صورت ادامه‌ی روند موجود میلیون‌ها دالر دیگر در افغانستان تلف شده و بازسازی این کشور را به پر‌هزینه‌ترین بازسازی تاریخ امریکا مبدل خواهد ساخت.
سناتور کلیر مک کسکیل که در برنامه‌های بازسازی در افغانستان و عراق نقش حیاتی ایفا کرده است، گفت: «اگر این پروژه‌ها غایت ناکام داشته باشند، برای من تکان دهنده خواهد بود». واشنگتن پست با دسترسی به برخی از بزرگ‌ترین پروژه‌های نظامی و ملکی در دفتر کار سربازرس خاص دریافته است که تا سال آینده بیش از 15 پروژه‌‌ای که ارزش آن‌ها به بیش از یک میلیارد دالر می‌رسد، از دست‌رس مقام‌های دولتی ایالات متحده‌ی امریکا خارج خواهد شد. در این میان دو پروژه‌ی انکشافی مربوط به دولت ایالات متحده نیز شامل‌اند: پروژه‌ی نصب یک توربین جدید به ارزش 75 میلیون دالر بر یک سد آب در جنوب‌غرب افغانستان و بخشی از منطقه‌ای در شرق افغانستان که در آن شاهراهی به ارزش 230 میلیون دالر ساخته می‌شود.
گروه مهندسان مربوط به ارتش ایالات متحده‌ی امریکا سه پادگان جدید را برای اردوی ملی افغانستان می‌سازند، ارزش هر‌کدام از این پادگان‌ها بین 60 تا 80 میلیون دالر است. این پروژه‌ها در مناطقی که توسط سربازرس با کلمه‌ی «در دست‌رس» نشانی شده بود، شامل نیستند.
جان سوپکو، سربازرس خاص در امور بازسازی افغانستان گفت: «بسیاری از این پروژه‌ها را هیچ‌یکی از کارمندان دولت امریکا نخواهند دید، این یک نگرانی است. ما باید مطمئن شویم تا وجوهی که از مالیه دهندگان امریکایی به دست می‌آیند و در این پروژه‌ها اختصاص می‌یابند، به شکل درست و شایسته به مصرف می‌رسند».
در جریان چند سال گذشته نظارت مستقیم پروژه‌ها توسط وزارت خارجه، اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی ایالات متحده، وزارت دفاع و سربازرس‌ها باعث شده بود تا ده‌ها پروژه از نو طرح شده و به اجرا در‌آیند. قابلیت بازدید مقام‌های حکومتی و کارمندان نظامی امریکا از این پروژه به نزدیکی نیروها به این پروژه‌ها بستگی دارد تا به حملات سریعا پاسخ داده شده و زخمی‌ها به واسطه‌ی کارمندان طبی به شفاخانه‌ی نیروهای ائتلاف انتقال داده شوند.
با محدود شدن تعداد پایگاه‌های نیروهای امریکایی به چند‌پایگاه در سال آینده، حرکت خارجی‌ها به شعاع بیست دقیقه‌ای پرواز توسط بال‌گرد از این پایگاه‌ها محدود خواهد شد. مسلما تا پایان سال آینده مناطق امن برای سفر خارجی‌ها محدود خواهند شد. آقای اوباما هنوز در مورد این که بعد از 2014 در افغانستان چه تعداد نیرو داشته باشد، تصمیمی اتخاذ نکرده است (اگر چنین نیرویی در کار باشد)، اما حتا اگر خوش‌بین‌ترین سناریوی پنتاگون شکل گیرد، باز هم نیروهای این کشور به چهار تا پنج پایگاه محدود خواهند شد.
بخش بزرگی از مأموریت بازسازی ایالات متحده در افغانستان به آموزش و تجهیز نیروهای امنیتی افغانستان بر می‌گردد، کاری که انتظار می‌رود سال آینده برای امریکا 4 میلیارد دالر هزینه بردارد؛ آمار دقیق در این مورد به تصمیم کانگرس ایالات متحده بستگی دارد. در چند‌سال گذشته افسران نظامی ایالات متحده قادر بودند تا میزان وجوهی را که به معاش، نفت و تجهیزات نیروها در خط مقدم جبهه اختصاص می‌یافتند، ارزیابی کنند، چون نیروهای امریکایی به عنوان همکار در کنار نیروهای امنیتی افغانستان می‌رزمیدند.
یک مقام ارشد وزارت دفاع امریکا گفت که با کاهش تعداد نیروهای نظامی امریکا تا سال آینده در افغانستان، این کشور قصد دارد تا تعداد مشاوران امریکایی را در وزارت‌های دفاع و داخله‌ی افغانستان افزایش دهد. این مشاوران در کنار همکاران افغانی‌شان سیستم جدیدی را برای انتقال اجناسی که توسط امریکایی‌ها تهیه می‌شوند، طرح خواهند کرد. یک مقامی که نخواسته از او نامی برده شود، گفته است: «هدف از این کار، ایجاد یک سیستم پاسخ‌گو است». این مقام هم‌چنین گفته است که امریکا قصد دارد تا مسئولیت‌های بیش‌تر از این را به دولت افغانستان واگذار کرده و با این روش وجوه تأمین شده توسط امریکایی‌ها را نیز پی‌گیری کند.
وی درادامه گفته است: «مابه آن‌ها گفته‌ایم که لازم است تا در مصرف منابعی که در اختیار آن‌ها قرار می‌گیرند، مسئول باشند». یک مقام در اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی ایالات متحده گفته است که این اداره مطمئن است که بدون حمایت ارتش امریکا می‌تواند به اندازه‌ی کافی بر کارش نظارت داشته باشد. این مقام که نخواسته نامی از او گرفته شود، گفت: «این برای USAID چیز جدیدی نیست. اکثریت کارهای کمک‌رسانی در غیبت ارتش امریکا انجام شده‌اند». این اداره به دنبال آن است تا شرکت‌ها را استخدام کرده و برنامه‌های بازرسی پروژه‌های بازسازی در سرتاسر کشور را ذریعه‌ی این کشور طرح و اجرا کند.
این اداره نوشته است: «باخروج نیروهای ائتلاف از افغانستان فعالیت‌های ساحه‌ای ما کاهش می‌یابند و ما اکثریت کارمندان ساحه‌ای خود را از دست خواهیم داد. این فشار سبب خواهد شد تا مقام‌ها در اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی ایالات متحده نتوانند به اندازه‌ی کافی از روند کار در ساحه نظارت کنند».
USAID متمایل است با شرکت‌هایی که توانایی فرستادن افغان‌های با قابلیت‌های مهندسی و نظارتی به ساحه را داشته باشد، قرارداد کند. این افغان‌ها به مناطقی که گروهای طبی ایالات متحده رسیده نمی‌توانند، فرستاده خواهند شد تا در مورد پیش‌رفت پروژه‌های انکشافی اطلاعات جمع‌آوری کنند. این اداره هم‌چنان متمایل است با شرکت‌هایی که زمینه‌ی نظارت این پروژه‌ها توسط مردم عادی را فراهم آور‌ده بتوانند، قرارداد کند (منبع: اطلاعات مردمی).
این مقام USAID گفت که این اداره قصد دارد تا با استفاده از روش‌های مانند برگزاری ویدیو کنفرانس‌ها با تیم‌های بازسازی، عکاسی توسط ماهواره‌ها (قمر مصنوعی) و… بر روند کار نظارت کند. گروه مهندسان ارتش امریکا از نظارت پروژه‌های دور از دست‌رس توسط شرکت‌های دیگر خبر داده است. اما برخی دیگر از کسانی که به‌نوعی در روند بازسازی افغانستان دخیل هستند، گفته‌اند که عکاسی از روند کار توسط ماهواره‌ها و گزارش‌دهی مردم از روند کار به تنهایی کافی نیستند. یک کارشناس امور بازسازی در ایالات متحده گفت: «بازرسی روند کار پروژه‌ها توسط افغان‌ها هنوز مشکل‌تر است. اگر آن‌ها با دوربین و کتابچه‌ی‌شان این طرف و آن طرف بگردند، توجه را به خود‌شان جلب کرده و به عنوان کسانی که با پول‌های غربی ارتباط دارد، شناخته خواهند شد».
سوپکو، سربازرس خاص ایالات متحده در امور بازسازی افغانستان در گزارش خود به کانگرس این کشور در ماه جولای گفت که او نسبت به نظارت این پروژه‌ها توسط شخص سوم نگران است و در این صورت باید در مورد مسایلی چون دقت، مؤثریت و پاسخ‌گویی نگران بود.
اما در میان کسانی که بیش‌تر از همه از خروج نیروهای نظامی امریکایی از افغانستان متأثر می‌شوند، سوپکو و مأمورانش‌‌اند. آن‌ها قادر نخواهند بود تا از روند کار پروژه‌ها نظارت کنند. وی در نامه‌‌ای که در ماه جاری به چاک هیگل، وزیر دفاع و جان کری، وزیر خارجه نوشت که در اوایل سال جاری مأموران او نتوانسته بودند از یک پروژه‌ی زیربنایی 72 میلیون دالری در شمال افغانستان بازدید کنند، چون این پروژه‌ها در مناطقی واقع شده‌اند که دسترسی کارمندان ملکی ایالات متحده به آن‌جا ناممکن است.
مک کسکیل گفت: «سوپکو در وضعیت دشواری قرار دارد، مأموران او اگر در ساحه حضور نداشته باشند، نمی‌توانند وظایف‌شان را به‌درستی انجام دهند».