رسانهها گزارش دادهاند که هیات طالبان به سرپرستی رییس دفتر سیاسی طالبان در قطر به دعوت چین عازم پکن شده است. یک مقام طالبان به خبرگزاری رویترز گفته است: طالبان با کشورهای مختلف از جمله چین روابط حسنه دارند. طالبان گفتهاند هدف از سفر هیات این گروه به چین، گفتوگو در مورد وضعیت افغانستان بوده است. چین اما در مورد سفر هیات طالبان اظهارنظری نکرده است. همزمان با نشر خبر سفر هیات طالبان به چین، سفیر چین دیروز با مشاور امنیت ملی رییس حکومت وحدت ملی دیدار کرده است. «همکاریهای امنیتی و اقتصادی و پیکار مشترک با هراسافگنی» از موضوعات مورد بحث دو طرف در این دیدار بوده است.
در حکومت گذشته، حضور چین در افغانستان معطوف به استخراج معادن، آموزش و مسکن بود. با روی کار آمدن حکومت وحدت ملی و مطرح شدن گفتوگوهای صلح، چین فراتر از فعالیتهای اقتصادی گام برداشت و رسما وارد مسایل پیچیدهی جنگ و صلح در کشور شد. اینکه چرا روابط افغانستان با چین از سطح همکاریهای اقتصادی به مسایل امنیتی و صلح گسترش یافت ریشه در سیاستی دارد که اشرف غنی در پیش گرفت. حکومت وحدت ملی، بُعد منطقهیی جنگ در افغانستان را برجستهتر دید و تلاش کرد پای کشورهای منطقه از جمله چین را وارد گفتوگوهای صلح کند. نقش چین در جنگ و صلح افغانستان اما نه مستقیم بلکه بهدلیل سطح بالای همکاری اقتصادی که چین با پاکستان دارد بهطور غیرمستقیم مطرح شد. پیشپنداشت حکومت وحدت ملی این بود که تا امنیت تأمین نشود فعالیتهای اقتصادی چین در منطقه بهخصوص در افغانستان ممکن نیست. بهعبارت روشنتر، چین زمانی میتواند در افغانستان سرمایهگذاری کند که از نظر امنیت این اطمینان وجود داشته باشد. بنابراین، دولت افغانستان تلاش کرد از نفوذ چین بالای پاکستان استفاده کند تا اسلامآباد وادار شود طالبان را به پای میز گفتوگوهای صلح بکشاند و با برقراری صلح، چین میتواند به اهداف اقتصادی خود در افغانستان دست پیدا کند. بر اساس همین مناسبات چین عضو گروه هماهنگی چهارجانبه شد و در نشستهای متعدد این گروه سهم گرفت. اما با به بنبست رسیدن نشستهای چهارجانبه، طرح این سوال دور از واقعیت نیست که بپرسیم آیا نقش چین بزرگنمایی شد؟
صرفنظر از اینکه چین به چه میزانی در مسایل جاری افغانستان موثر بود یا میتواند باشد، این مساله مهم است که چین با وجود همکاری گستردهی اقتصادی و امنیتی با دولت افغانستان، آیا طالبان را به پکن دعوت کرده است؟ آیا حکومت افغانستان از این روند آگاهی دارد و موافق آن است؟
حکومت افغانستان و چین در این مورد چیزی نگفتهاند. انتظار میرود دو طرف با واکنش در برابر این خبر پهلوهای پر ابهام این ماجرا را روشن کنند. اگر چین با توافق حکومت افغانستان و در راستای تأمین ثبات در منطقه و افغانستان اقدام به این امر کرده باشد، میتوان چشم امیدی به این داشت که نقش پررنگ اقتصادی و سیاسی چین بر پاکستان بتواند گرهی از مشکلات بیپایان جنگ و صلح در افغانستان بگشاید و با استفاده از نفوذش در منطقه و مشخصاً بر پاکستان این کشور را وادار کند که برای ثبات در منطقه و افغانستان گامهای عملی و جدی بردارد.
روابط چین و افغانستان در حال گسترش است و نقش چین در تحولات منطقه نیز برجستهتر میشود. همسویی افغانستان و چین برای تأمین ثبات و همکاری سیاسی دو کشور برای تأمین صلح در افغانستان یک گام مهم در روابط دو کشور بهشمار میرود. چین با توجه به منافع اقتصادی و امنیتیاش در منطقه، میتواند از نفوذی که بر پاکستان بهعنوان کشوری حامی تروریسم دارد در راستای تأمین ثبات در منطقه و افغانستان استفاده کند و این تلاشها برای حکومت افغانستان نیز حیاتی و مهم است.