دخمه، نام نمایشگاهی است که در چهار قسمت («صندوق خاطرات قربانیان»، «تیاتر بینهایت ناتمام»، «زخمهای جنگ» و «تیاتر الف-خ 57-95») سیوهشت سال جنگ و نقض حقوق بشر در افغانستان را روایت میکند.
این نمایشگاه به مناسبت شصتوهشتمین سالگرد تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر و دهمین سالیاد روز ملی قربانیان جنگ به منظور جلب توجه به سرنوشت قربانیان جنگ افغانستان و ایجاد فضایی که در آن همدردی عمومی با قربانیان جنگ و اعتراف به رنج آنان ممکن شود، امروز در کابل برگزار شد.
این نمایشگاه که از سوی سازمان حقوق بشر و دموکراسی افغانستان برگزار شده بود، تلاشی است تا درد و رنج قربانیان را از فضای بستهی خانواده بیرون ساخته و فرصت ابراز آن در فضای عمومی را فراهم کند. همچنان این نمایشگاه تلاشی است برای دسترسی به عدالت؛ شناسایی عاملان کشتارهای چهار دههی اخیر.
صندوق خاطرات قربانیان
صندوق خاطرات قربانیان شامل اجناس و اشیای باقی مانده از یک قربانی است که در نزد خانواده و دوستان قربانی باقی مانده و از سال 1357 تا سال 1395 را دربر میگیرد.
لباس، کتاب، قلم، عینک، بوت، عکس و کتابهایی که از نزد هر قربانی جنگ بر جای مانده در یک صندوق گذاشته شده و به نمایش گذاشته شده بود.
سازمان حقوق بشر و دموکراسی افغانستان بیش از دو هزار قلم جنس از قربانیان جنگ از دورههای مختلف را جمعآوری کرده اما امروز تنها 30 صندوق برای نمونه به نمایش گذاشته شده؛ حدود یک هزار قلم جنس در این 30 صندوق به نمایش گذاشته شده بود.
این نمایشگاه یک بخش «گمنام» نیز داشت. این بخش شامل اجناسی میشود که در حادثهی دوم اسد، انفجار در محل تجمع هواداران جنبش روشنایی در دهمزنگ، برجای مانده و معلوم نیست مربوط چه کسی است.
تیاتر بینهایت ناتمام
روایت ده داستان متفاوت (مرد و زن) از نقاط مختلف افغانستان است که در جریان جنگهای گوناگون اعضای خانوادهی شان را از دست دادهاند. این تیاتر از سوی سازمان حقوق بشر و دموکراسی افغانستان بهصورت مستند تهیه شده است.
سه مردی که داستانهای متفاوت را هر یک روایت میکنند، همراه با آشفتگی به دلیل تاثیرات روانی جنگ دست به کارهای مختلف میزنند.
در جریان روایت داستانها، صدای شبح مانندی از یک زن که عزیزی را از دست داده است، در پشت صحنه جاری است. زنی که عکسهای قربانیان را شمرده و آن را دانه دانه در آتش بخاری میاندازد.
زخمهای جنگ
نمایشگاه عکس از سه ولایت قندهار، قندوز و کابل است که آثار فزیکی جنگ بر چهره و بدن افراد ملکی را نشان میدهد.
جواد زاولستانی، یکی از مسئولان برگزاری نمایشگاه دخمه به اطلاعات روز گفت هدف از نمایشگاه «زخمهای جنگ» قابل فهم ساختن رنج و درد جنگ و پیامدهای جنگ برای مردم است.
تیاتر الف-خ 57-95
این بخش تیاتر اقتباسی است از نمایشنامهنویس مشهور ایرلندی بنام دِف دوگان. محتوای این نمایش عدالت، دسترسی به عدالت و خواست قربانیان برای عدالت است. در عین زمان این تیاتر پیامدهای روانی جنگ بر فرد قربانی را نشان میدهد.