چرا ایالات متحده به یاور ارشد آقای کرزی پول پرداخت کرد؟

منبع: The Daily Beast
نویسنده: Eli Lake
اسم یاور ارشد رییس جمهور افغانستان در لیست افرادی است که اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی ایالات متحده‌ی امریکا (USAID)‌ به آن‌ها به عنوان بخشی از برنامه‌ای که برای استخدام تکنوکرات‌ها در حکومت افغانستان راه‌اندازی شده بود، معاش پرداخت کرده است. دراین میان سید طیب جواد (رییس دفتر پیشین رییس جمهور) در جریان یک سال بیش از 100000 دالر امریکایی را به عنوان معاش دریافت کرده است. نظر به اسنادی که در اختیار «The Daily Beast» قرار گرفته و مصاحبه‌هایی که بعد از آن انجام شده‌اند، در سال‌های 2002 و 2003 رییس دفتر آقای کرزی هنگامی که مسئولیت مدیریت دفتر او را بر عهده داشته و به عنوان سخن‌گو و مشاور او در امور خارجی کار می‌کرده است، از دو پیمان‌کار دولتی ایالات متحده‌ی امریکا به صورت هم‌زمان معاش دریافت کرده است.
‌معاشی که از سوی این پیمان کاران به سید جواد پرداخت شده است، بخشی از برنامه‌ی ابتکاری‌ای بود که هدف آن جذب تحصیل کرده‌های غربی به دولت افغانستان و پرداخت معاش‌های بلند به آن‌ها بود. تحصیل کرده‌هایی که می‌بایست در بازسازی افغانستانی که توسط جنگ‌های داخلی و اشغال خارجی ویران شده بود، نقش ایفا می‌کردند.
این در حالی است که برخی از مقام‌های پیشین و حاضر ایالات متحده‌ی امریکا، روی دست گرفتن این اقدامات را در ماه‌ها و سال‌های نخستین افغانستان بعد از 2001 به منظور جذب استعدادهای افغانستانی در پروژه‌ها ضروری می‌دانند، اما برخی دیگر از کارشناسان این اقدام را عین فسادی می‌دانند که بوش و اوباما پیوسته موجودیت آن در حکومت افغانستان را مورد انتقاد قرار داده‌اند.
سید جواد در نتیجه‌ی دو قرار‌داد جداگانه‌- که یکی توسط «The Daily Beast» مرور شده و دیگری توسط سید جواد در یک ایمیل یادآوری شده است‌– سالانه بیش از 100000 هزار دالر را به عنوان معاش دریافت می‌کرد، در‌حالی که حق‌الزحمه‌ی تهیه‌ی مسکن، غذا و بیمه‌ی صحی که در قرار‌داد گنجانیده شده بود، به صورت جداگانه در حساب او واریز می‌شد.
جدا از مبلغ پولی که از طرف سازمان اطلاعات مرکزی امریکا (CIA) به ریاست جمهوری پرداخت شده بود تا به جنگ‌سالاران محلی و سایر متحدان امریکا در افغانستان اختصاص داده شود، سید جواد از دو پیمان‌کار اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی ایالات متحده‌ی امریکا (USAID) به شکل سازمان یافته پول دریافت می‌کرد. یکی از این پیمان‌کاران، یک سازمان بین‌المللی رسانه‌ای بود.
این در‌حالی است که از برنامه‌ی پرداخت پول اضافی به بوروکرات‌های افغانستان از طریق پیمان‌کاران ایالات متحده‌ی امریکا زمانی پرده‌برداری می‌شود که ایالات متحده اصرار دارد موافقت‌نامه‌‌ را با حامد کرزی به امضا برساند که ادامه‌ی حضور نیروهای امریکایی بعد از سال 2014 را ممکن می‌سازد. 2014 سالی است که موعد حضور نیروهای امریکایی در افغانستان در آن به پایان رسیده و آرایش کنونی نظامیان خارجی در افغانستان تغییر خواهد کرد.
قراردادی که بین سید جواد و RONCO به امضا رسیده و توسط The Daily Beast مرور شده، نشان می‌دهد که سید جواد با معاش روزانه‌ی 314.12 دالر و برای یک دوره‌ی شش ماهه به عنوان مشاور کار کرده است. گفتنی است که این پیمان‌کار برای ارتش و وزارت خارجه‌ی ایالات متحده‌ی امریکا کارهای گسترده‌‌ای انجام داده است. در این قرار‌داد که در 7 نوامبر سال 2002 به امضا رسیده است، روزانه 60 دالر برای تهیه‌ی مسکن (زمانی که در کابل اقامت دارد) و روزانه 40 دالر برای مصارف غذای سید جواد در نظر گرفته شده است. هم‌چنین مشخص شده است که صورت حساب تهیه‌ی مسکن قابل دریافت است. اما RONCO در مورد این قرار داد اظهار نظر نکرده است.
زمانی که در جریان هفته‌ی جاری این قرار‌داد به سید جواد نشان داده شد، او پذیرفت که امضا‌ی بالای سند مربوط به اوست، اما وی ادعا کرد که از جزئیات کار به اصطلاح «سازمان‌دهی شده» با خبر نبوده است. آقای جواد گفت: «من در مورد این که این‌ها پیمان‌کاران خصوصی یا دولتی بودند، چیزی‌ نمی‌دانستم. برای من این معاشی بود که از سوی ایالات متحده‌ی امریکا پرداخت می‌شد».
او هم‌چنین ادعا کرد که مقام‌های دیگری نیز در حکومت افغانستان وجود داشتند که از سازمان‌های جهانی و کشورهای خارجی معاش به مراتب بیش‌تر دریافت می‌کردند. آقای جواد گفت: «شاید کمترین معاش به من پرداخت می‌شد. افراد زیادی بودند که پول نقد دریافت می‌کردند».
نظر به گفته‌های سید جواد، در این قرار‌داد معاش مجموعی او ذکر شده است، اما یک مقام ارشد پیشین افغانستان که نخواست از او نام برده شود، گفت که حکومت افغانستان (که خود کاملا وابسته به کمک‌های جامعه‌ی جهانی، به‌شمول ایالات متحده‌ی امریکا بود) به بوروکرات‌ها معاش ناچیزی پرداخت می‌کرد، در حالی که برخی از بوروکرات‌ها از ایالات متحده‌ی امریکا و برخی از پیمان‌کاران خارحی معاش اضافی دریافت می‌کردند.
بعضی از کارشناسان خارجی پرداخت معاش اضافی از سوی پیمان‌کاران امریکایی به مقامات افغانستان را نوعی از فساد می‌دانند. کریستین فیر، دست‌یار استاد دانشگاه در دانشگاه جورج تاون و کارشناس مسایل جنوب آسیا گفت: «ما از روز اول سیستمی را ایجاد کردیم که فاسد بود». وی در ادامه افزود: «ما کسانی را داشتیم که هم‌زمان از دو منبع معاش دریافت می‌کردند؛ یکی از ما و دیگری از بانک جهانی. این عاملی است که نتیجه‌ی آن یک سیستم فاسد است. اگر شما به جای کرزی می‌بودید، چگونه به امریکایی‌ها ‌یا یکی از این‌ها اعتماد می‌کردید؟»
کرزی در سال 2002 به جواد اعتماد کرد. بعد از این که جواد توسط آقای کرزی استخدام شد، به‌زودی در سمت رییس دفتر آقای کرزی ترفیع کرد‌ و مسئولیت روابط بین‌المللی دفتر رییس جمهور را بر عهده گرفت. در سال 2003 سید جواد سفیر افغانستان در ایالات متحده‌ی امریکا تعیین شد و تاسال 2010 در این سمت باقی ماند.
اندریو ناتسیوس که در آن زمان رییس USAID بود، در مورد جواد چنین گفت: «ما نخست در سال 2002 او را به عنوان سخن‌گوی آقای کرزی در رسانه‌ها تعیین کردیم. هدف از این کار این بود که آقای کرزی را به‌ مردم افغانستان نزدیک‌تر سازیم».
نظر به گفته‌های مقام‌های ارشد کنونی و پیشین USAID، سید جواد تنها کسی نبود که از این کار سازمان‌یافته نفع می‌برد. اندریو ناتسیوس در ادامه گفت: «در روزهای نخستین جنگ افغانستان USAID برنامه‌‌ای را روی دست گرفته بود که مطابق به آن باید صدها تحصیل کرده‌ی افغانی که در خارج زندگی می‌کردند، به تکنوکرات‌های دولت آقای کرزی تبدیل شده و ظرفیت حکومت را تشکیل دهند. پرداخت معاش رقابتی با معاش این تکنوکرات‌ها در غرب بخشی از این برنامه بود. این تکنوکرات‌ها توسط پیمان‌کاران USAID استخدام شده و در وزارت‌خانه‌های افغانستان به کار گماشته شده بودند. عقد این‌گونه قرار‌دادها راهی بود که ما می‌توانستیم با طی کردن آن زودتر برنامه‌های‌مان را اجرا کنیم. ما این برنامه را خاموشانه اجرا کردیم، چون این کار بین تکنوکرات‌ها و ملیشه‌های افغان متحد با ما تنش ایجاد می‌کرد».
لاری سمپلر، معاون مدیر کنونی USAID برای افغانستان و پاکستان گفت: «در مراحل اولیه‌ی بازسازی افغانستان این‌گونه معاملات ضروری بود. اگر هدف سیاست ایالات متحده‌ی امریکا در افغانستان ایجاد یک حکومت موقتی فعال در این کشور بود، USAID باید راه‌های را دنبال می‌کرد که خلاقانه این برنامه را حمایت کند. یکی از راه‌ها استفاده از میکانیزم قرارداد و پرداخت معاش موقتی بلند برای جلب کارمندان شایسته بود. من با چندین تنی که ما با آن‌ها این کار را کردیم، آشنا هستم. ما در صورتی که ضرورت باشد، با بازی‌گرانی که در حکومت جدید نقش مؤثری داشته باشند نیز این کار را خواهیم کرد».
به نظر می‌رسد که پرونده‌ی سید جواد یک پرونده ویژه است، چون او در حکومت نوظهور کرزی سمت‌های مختلفی را عهده‌دار بوده و به شکل ویژه‌ای به آقای کرزی نزدیک بوده است. در ماه‌های پس از حمله‌ی آمریکا در افغانستان، سید جواد در تلاش‌های مختلفی که به منظور ایجاد یک حکومت جدید در افغانستان راه‌اندازی شده بود، دخیل بود.
در زندگی‌نامه‌ی سید جواد که در وب‌سایت APCO (شرکتی که فعلا سیدجواد در آن کار می‌کند) منتشر شده، آمده است‌: «سید جواد در ایجاد و بازسازی نهادهای ملی، به‌شمول اردوی ملی افغانستان کمک کرده و اصلاحات بزرگی را به‌ویژه در وزارت دفاع به وجود آورد».
یکی از وظایف جواد، ایجاد دفتر اطلاعات عامه در دفتر ریاست‌ جمهوری بود که هدف از آن پیش‌برد امور رسانه‌ها و عامه بود. این در حالی است که USAID به یک سازمان رسانه‌ای مستقل جهانی که روی آموزش روزنامه‌نگاران در مناطق جنگ‌زده متمرکز است (انترنیوز)، یک میلیون دالر اختصاص داده بود تا دولت نوظهور افغانستان را در زمینه‌ی ایجاد دفتر اطلاعات عامه کمک رساند.
نظر به گفته‌های «جین بورگالت»، رییس «انترنیوز»، در شروع پروژه در سال 2002 اداره‌ی توسعه‌ی بین‌المللی ایالات متحده‌ی امریکا (USAID) از انترنیوز خواست تا سید جواد را استخدام کرده و نام او را در لیست معاشات اضافه کند.
دیوید هوفمن که ریاست انترنیوز را در آن زمان به عهده داشت، به جواد گفته بود که در مورد استخدام جواد و پرداخت معاش او از حساب انترنیوز حس راحتی ندارد. او نگرانی خود را را در 24 جون سال 2002 با ارسال ایمیلی با جواد در میان گذاشته بود، ایمیلی که بعدا توسط The Daily Beast مرور شده است.
دیوید هوفمن در ایمیلش نوشته بود: «من خیلی خوش‌حالم از این‌که در زمینه‌ی استخدام شما و کمک به رییس جمهور کرزی مساعدت‌ کردم. ما در حالت عادی چنین چیزی را در نظر نمی‌گیریم، چون این کار با استقلالیت ژورنالیستی ما در تضاد قرار دارد. اما ما اوضاع در افغانستان را استثنایی تشخیص داده و با این کار موافقت کردیم».
هوفمن به جواد نوشته است که انترنیوز نمی‌خواست به مقامات حکومت افغانستان معاش پرداخت کند و خواهان کوتاه‌مدت بودن حمایت مالی آن‌ها بود. این در حالی است که The Daily Beast بارها از هوفمن خواسته است در این مورد اظهار نظر کند، اما از وی پاسخی دریافت نکرده است. اما بولگارت پذیرفت که انترنیوز 49000 دالر را به عنوان جبران بخشی از فعالیت شش ماهه‌ی او به صفت مشاور در پروژه‌ای که به منظور تأسیس دفتر اطلاعات عامه را‌ه‌اندازی شده بود، پرداخته است. وی در ادامه افزوده است: «پرونده‌ی سید جواد بی‌نظیر و غیر‌عادی بود. جز سید جواد هیچ‌کدام از مقامات ارشد حکومت افغانستان در لیست حقوق انترنیوز شامل نبود. ما بسیار محتاط بودیم که بین آن کار و کارمان بحیث ژورنالیست‌های مستقل یک دیوار ایجاد کنیم. من در مورد نحوه‌‌ای که دیوید ایمیل را نوشته است، متأسفم».
با این وجود، کارشناسان خارجی گفته‌اند که پرداخت معاش مقام‌های بلند‌پایه‌ی حکومت افغانستان توسط یک نهاد رسانه‌ای مستقل، امر ناشایست است. شجاع نواز، مدیر‌ مرکز جنوب آسیای شورای اتلانتیک گفت: «در این مورد ویژه و به دلیل این که انترنیوز دراین مورد دخیل بوده است، این به اعتبار ما به عنوان سازمان‌های مستقلی که در این محیط خطرناک فعالیت داریم، صدمه می‌رساند».