لطف‌علی سلطانی
بسیاری از سیاست‌مداران همزمان در جهان واقعی سرگرم رقابت و کار سیاسی‌اند، در فضای مجازی نیز هوادارانی برای خودشان دست‌وپا کرده‌اند. برخی از این چهره‌ها در سایت‌های اجتماعی مانند فیسبوک یا تویتر سلیبریتی‌اند. سیاست‌مداران افغان اما غالباً از فیسبوک و تویتر برای نشر سخنرانی‌ها و بیانیه‌های سیاسی و انتشار عکس‌های رسمی‌شان استفاده می‌کنند. کمتر سیاست‌مداری در افغانستان، مثلاً سلفی می‌گیرد یا عکس‌هایی از فعالیت‌های عادی و روزمره‌اش می‌گذارد. اما در این میان، می‌توان از محمد محقق و امرالله صالح یاد کرد که به‌رغم رویکرد معمول سیاست‌مداران، کوشیده‌اند با مخاطبان و دوستان مجازی‌شان ارتباط افقی‌تری برقرار کنند. محقق در این میان با گذاشتن عکس‌های عادی، زندگی‌نامه و بیانیه‌ها و یادداشت‌های فیسبوکی، توجه کاربران فیسبوک را به خودش جلب کرده است.
در آخرین مورد و در اولین جلسه‌ی افطار رمضان 1438 ه-ق، آقای محقق عکسی در صفحه‌ی فیسبوکش منتشر کرد که نشان میدهد او و همسرش در یک صف ایستاده و نماز می‌خوانند. در حالی‌که شرع حکم می‌کند که زنان در نماز عقب‌تر از مردان بایستند. این عمل آقای محقق با واکنش‌هایی روبه‌رو شده است. اکثر کاربران از این کار آقای محقق استقبال کرده و آقای محقق را الگویی برای دیگر رهبران خوانده‌اند.
کاربری به‌نام سمیع دره‌یی در تمجید از این عمل محقق نوشته: «رمضان مبارک. خدا قبول کند.
اما حقیقت این است که شما الگوی خوبی از دینداری و ریاست خانواده‌گی در میان دیگر رهبران جهادی استید.
این عالی‌ترین فرهنگی است که از شما نموددار می‌شود. سربلند بمانید».
کاربر دیگری به‌نام عزیزالله فروغی با لحنی محتاطانه این عمل آقای محقق را به‌لحاظ شرعی درست نمی‌داند و نوشته:
«استاد گرامی قبول باشد اما اگر اشتباه نشود چیزی که فکرکنم از لحاظ شرعی مشکل دارد، هم صف بودن نمازگزار مرد با زن میباشد. اکنون درتصویر بانویی دیده می‌شود که با شما یکجا همردیف در یک صف در حال نماز و یا دعا خواندن میباشد. این موضوع از لحاظ شرعی مشکل ندارد؟ به‌هرحال طاعات و عبادات شما و همه‌ی مسلمانان جهان قبول درگاه حق باشد.»
آقای محقق در پاسخ به این کاربر عکسی منتشر کرده که روی آن نوشته شده است «سوال: آیا در نماز جماعت تقدم مرد بر زن لازم است؟ پاسخ: تفاوت اقوال در این زمینه زیاد است. آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی می‌فرمایند: «جایز است زن جلوتر از مرد نماز بخواند؛ اگرچه احتیاط، مقدم بودن محل ایستادن مرد بر محل سجده‌ی زن و بودن حائل بین آن دو است»».
آقای محقق در سفری که به بامیان داشت نیز یکی از همسران و دختر کوچکش با او همراه بودند. او در حاشیه‌ی برنامه‌یی که به‌مناسبت نیمه‌ی شعبان برگزار شده بود، از مکان‌های دیدنی این ولایت از جمله بند امیر دیدار کرد. در بند امیر با همسر و دخترش عکس گرفت و در فیسبوک گذاشت. از تماشای مسابقه‌ی بزکشی تا نوشیدن چای سیاه، او هر چه عکس و ویدیو داشت را حواله‌ی فیسبوک کرد.
شهرت مجازی آته باقر
آقای محقق عکسی منتشر کرده که او و باقر پسرش را کنار هم نشان میدهد. در شرح آن عکس نوشته: «اين‌جانب آته باقر، در انتظارت بودم. رسيدن به‌خير باقر جانم، كمى گوشت قاق مانده از زمستان كه پيشكشت باد، رفقا اعتراض نكنيد، اين فيسبوك روزشمار حوادث شخصى من است. روزنامه يا كدام رسانه‌ی جمعى ديگر نيست، باقر پسر چهارمم هست. چون خيلى دوستش دارم، سه تا برادرش را عقب انداخته. منافقين مره آته باقر مي‌گه. خيال مي‌كنن مه ازى گپ ناراحت مي‌شم، اتفاقاً خوش مي‌شم. حرف‌هايم شوخى است كسى به دل نگيره».
محقق گاهی به کمنت‌ها پاسخ میدهد
شاید کمتر کسی در موقعیت محقق به کمنت‌هایی که پای پست‌های فیسبوکش نوشته می‌شود پاسخ بدهد، ولی آقای محقق نظر به قراین این کار را می‌کند. او تمام نظرات را یکی-یکی می‌خواند و به بعضی نظرها پاسخ میدهد. به‌طور مثال، چندی قبل او عکس یکی از پسرانش را در فیسبوک گذاشته بود و در شرح آن نوشته بود: «تقی پدر آته‌ی خود است». کاربری به‌نام حسین خاموش پای آن عکس نظر داده بود: «اینه خوب شد استاد، بعد از این شما ره دگه آته باقر نمی‌گیم، آته تقی می‌گیم (با لبخند)». محقق در پاسخ به این کاربر نوشته بود: «نى باز دو آته تقى مي‌شه. چون استاد خليلى ره هم آته تقى مي‌گويند باز خوب نيست».
محقق به نوشتن در فیسبوک اهمیت میدهد
به‌نظر می‌رسد آقای محقق برای نوشتن در فیسبوک نیز وقت می‌گذارد و مدام می‌نویسد. «سرنوشت من» مجموعه نوشته‌یی ست که آقای محقق در صفحه‌ی فیسبوکش منتشر می‌کند. شمار این نوشته‌ها به 38 رسیده است. شرح زندگی آقای محقق از تولد تا جهاد در این نوشته‌ها بازتاب یافته است.
در میان کاربران فیسبوک از سیاست‌مدار گرفته تا یک کاربر عادی، این معمول است که وقتی دوست و رفیقی به یک مقام می‌رسد برایش پیام تبریکی می‌نویسد. محقق نیز چنین کرده و پیروزی حسن روحانی در انتخابات ایران را برایش تبریک گفته است:
«پيام تبريكی به‌مناسبت انتخاب جناب آقاى دكتر حسن روحانى:
بسمه‌تعالى
جلالت‌مآب محترم دوکتور حسن روحانی، رییس‌جمهور منتخب جمهوری اسلامی ایران،
السلام علیکم ورحمة الله و برکاته
با کمال خرسندی بهترین تبریکات و تمنیات خویش را به‌مناسبت برگزارى موفقانه‌ی اين دور از انتخابات ايران و انتخاب مجدد شما به‌عنوان هفتمین رییس‌جمهور منتخب در دوازدهمین دور انتخابات ریاست‌جمهوری اسلامی ایران، ابراز داشته و این انتخاب نیک و خجسته را به شما و مردم صلح‌دوست و برادر جمهوری اسلامی ایران تبریک می‌گویم. برای جلالت‌مآب شما و ملت دوست و برادر جمهوری اسلامی ایران آرزوی بهروزی و سعادت می‌نمایم.
كابل ١/٣/١٣٩٦»
آقای محقق در شب دوم رمضان نیز عکسی را در صفحه‌ی فیسبوکش منتشر کرد که نشان میدهد او با جمعی از فرزندانش در حال نماز خواندن‌اند. متنی هم با آن عکس همراه است: «اين روزشمار زندگى من است، كسى مزاحمت نكند. اگر رقبا قصد رقابت دارند بسم الله، ميدان سياست وسيع است. در انتخابات، در خدمات‌رسانى و پروژه‌هاى زيربنايى و حياتى رقابت كنند». ولی او از این صفحه برای مقاصد سیاسی نیز استفاده کرده و می‌کند. عکس‌هایی از نشست‌های سیاسی با نمایندگان کشورهای خارجی تا نشستن کنار حکمتیار و اشتراک در جلسه‌ی کابینه، همه را در فیسبوکش منتشر می‌کند.
محمد محقق معاون دوم ریاست اجراییه‌ی حکومت وحدت ملی است. او در کنار رسیدگی به کارهای رسمی و دولتی، در فیسبوک نیز فعالیت قابل توجهی دارد. آقای محقق در فیسبوک 5000 دوست و 89045 تن دنبال‌کننده دارد. از قراین پیداست که آقای محقق برای فیسبوکش ادمین ندارد.