مراسم عاشورای امسال با اتخاذ تدابیر شدید امنیتی برگزار شد. ظاهرا طرح وزات داخله مفید واقع شده است. وزارت داخله برای تامین امنیت مسجدها و تکیهخانهها طرحی ریخت که بر اساس آن برای تامین امنیت هر مسجد از مردم همان محل محافظ استخدام شد و برای هر محافظ یک میل اسلحه و مقدار معاش در نظر گرفته شد. در کنار نیروهای مردمی، نیروهای پولیس نظم عامه نیز در تامین امنیت سهم فعالی داشتند.
از سویی عاشورای امسال برخلاف سالهای قبل رنگوبوی دیگری داشت، جادههایی که به مسجدها منتهی و در آنها عزاداری برگزار میشد، با ایجاد ایستهای بازرسی متعدد حالت نظامی به خود گرفته بود. مردم کمتر به مسجد رفتند و بیشتر در خانه ماندند. مسجدها آن شور و حال سالهای قبل را دیگر نداشتند.
در روز نهم محرم که به «روز گهوارهکشی» معروف است، در مسجدی در غرب کابل کمتر از 50 نفر حضور داشتند. حاجی امین قنبری مسئول مسجد جامع مهدویه در غرب کابل، میگوید امسال میزان اشتراک مردم در مراسم عزاداری خیلی کمرنگ است: «میبینید امروز روز نهم محرم است. قرار است امروز گهوارهکشی هم شود. اما در داخل مسجد بیش از 50 نفر نیست؛ برخلاف سالهای قبل که مسجد پر میشد. تهدیدها باعث شده که مردم خیلی دلیر به مسجدها نروند.»
هر چند محرم امسال نیز از عزاداران قربانی گرفت؛ اما نظر به میزان تهدیدات امنیتی که پیشبینی میشد نگرانکننده نیست. در روز هشتم ماه محرم (پنجشنبه؛ هفتم میزان) سه حملهکنندهی انتحاری که خودشان را در لباس چوپان جا زده بودند با استفاده از رمهی گوسفند، قصد داشتند مسجدی در منطقهی قلعهی فتحالله شهر کابل را هدف قرار دهند؛ اما قبل از به هدف رسیدن توسط مردم محل و محافظان مسجد شناسایی شدند. یک مهاجم خودش را در نزدیکی ایست بازرسی که برای تامین امنیت مسجد ایجاد شده بود منفجر کرد، مهاجم دیگر توسط محافظان مسجد از پا درامد و بر اساس گزارشهای تاییدنشده، یک تن آنان توانست از ساحه فرار کند. بر بنیاد اطلاعات شفاخانهی ایمرجنسی در آن رویداد شش غیرنظامی جان باختند و 33 تن دیگر زخمی شدند. مسئولیت آن حمله را گروه داعش به عهده گرفت.
پیشتر از آن در روز هفتم محرم (چهارشنبه؛ ششم میزان) در اثر انفجار یک ماین مقناطیسی که در یک رنجر پولیس جابهجا شده بود در ساحهی حوزهی اول امنیتی سه تن جان باختند و 16 تن دیگر زخمی شدند.
تمام حملاتی که تروریستان برای مختل کردن مراسم عاشورا راهاندازی کرده بودند، خلاصه میشود به همین دو رویداد.
در یکی-دو سال پسین حملات پیهم گروه داعش بر اماکن مقدس شیعیان در کشور، رعب و وحشت زیادی در بین مردم خلق کرد. مسجد رفتن که پیش از این، عادی بود، با دلهره و ترس همراه شد.
رییسجمهور غنی اما حمله بر اماکن مذهبی را دسیسهی دشمنان افغانستان خواند و گفت آنان باید بفهمند که میان مذاهب افغانستان تفرقه ایجاد کرده نمیتوانند.
رییسجمهور غنی که در مراسم گرامیداشت از روز عاشورا در مسجد امام زمان، مسجدی در شمال کابل که ماه گذشته هدف حملهی مهاجمان انتحاری قرار گرفت، شرکت کرده بود گفت که افغانستان نمونهی خوب و قابل ستایشی از همزیستی مذاهب اسلامی است و با تلاشهای پیهم دشمنان هیچ درزی میان مردم بهمیان نیامده است: «خوشبختانه افغانستان نمونهی قابل تمجیدی از همزیستی مذاهب اسلامی است که علیرغم تلاشهای مکرر دشمنان ما، هیچ رخنهیی میان مردم آن بهوجود نیامده است. عناصر افراطی و فرصتطلب که در پی دامن زدن به احساسات تنشآلود میان پیروان مذاهب هستند، و گاهی حتا این رفتار را در جامهی دوستی می پوشانند، جایی در میان مردم ما ندارند.»
او نیز گفت که مردم افغانستان به دین معتدل باور دارند و راههایی که به افراطیت منتهی میشود را قبول ندارند: «راه امام حسین راه وحدت بود نه راه اختلاف، راه اعتدال بود نه راه افراط.»
او افزود افراط که سبب جنگ و تفرقه میشود، با جوهر و حقیقت اسلام در تضاد است: «هر عملی که در آن تفرقه، تعصب و بیرحمی جای داشته باشد، در واقع خلاف دستورات دین و اهداف امام حسین است.»
رییسجمهور غنی نیروهای امنیتی افغان را راهروان امام حسین خواند و گفت: «اگر دیروز امام حسین و یاران با وفایش در میدان کربلا در مقابل شِمر و یزید و ابنزیاد ایستادند و بهخاطر آرمانهای بزرگ خویش جام شهادت نوشیدند، امروز فرزندان دلیر ما در نیروهای دفاعی و امنیتی کشور با همان تعهد در مقابل تروریستهای سنگدل میرزمند، و برای دفاع از مردم خود قربانی میدهند.»
رییسجمهور غنی به وحدت مذاهب در افغانستان اشاره کرد و گفت که دشمنان افغانستان نمیتوانند با استفاده از ابزارهایی مثل افراطیگری سبب ایجاد شکاف بین مذاهب افغانستان شوند: «من امروز یک نمازگزار مسجد امام زمان هستم، هر خطری را که یک نمازگزار مسجد امام زمان قبول میکند، رییسجمهور افغانستان به دل و جان بر سر خود قبول میکند؛ دشمنان ما باید بفهمند که در بین ما تفرقه آورده نمیتوانند. ما یک صف هستیم، یک ملت هستیم، به دین واحد عقیده داریم و هر مذهب ما موجب افتخار ماست و مسئولیت نگهداریاش مسئولیت هر افغان و هر مسلمان است.»
سرور دانش معاون دوم رییسجمهور که همراه با رییسجمهور به مسجد امام زمان رفته بود نیز وحدت مذاهب در افغانستان را نمونه خواند و بر بیداری و همکاری مردم تاکید کرد.
وی با اشاره به برخی از رفتارهای رعبآوری مثل قمهزنی که در روزهای ماه محرم انجام میشود گفت که برخیها با نادانی و جهالتشان به مراسم عاشورا جلوههای منفی میدهند که از جانب مراجع تقلید و بزرگان دین قابل قبول نیست و باید به این جهالتهای غرضآلود، پایان داده شود.
معاون رییسجمهور با بیان اینکه دشمنان افغانستان در صدد ایجاد اختلافات فرقهیی در افغانستان میباشندگفت که تنها عامل خنثا کردن دسایس دشمنان، بیداری و همکاری مردم است.
مراسم عاشورا در سراسر کشور به شیوههای گوناگون برگزار میشود، اما در سالهای اخیر شیوههای عزاداری خشن و افراطگرایانه از جمله «قمهزنی» نیز در کابل رایج شده است.
هرچند مراجع تقلید اهل تشیع قمهزنی را عملی خلاف شرع و قبیح خواندهاند اما هنوز تعدادی در روزهای محرم این عمل را انجام میدهند.
صمد نوجوانی است که هر سال در مراسم عاشورا قمه میزند. او این کارش را عشق به امام حسین عنوان میکند: «من از سال 1391 تا حالا تیغ میزنم. وقتی که تیغ میزنم در عشق امام حسین غرق میشوم. بیخود و دیوانه میشوم. اصلا دردش را حس نمیکنم.»
از صمد میپرسم امام حسین کی بود و برای چه شهید شد؟ در پاسخ میگوید: «امام حسین کی بود دگه، اما حسین امام حسین بود. او در راه حق شهید شد.»
در سوی دیگر برخیها با اهدای خون به نیروهای امنیتی و قربانیان حملات انتحاری، پیام همزیستی صادر کردند. شماری از ورزشکاران در روز عاشورا طی مراسمی خون اهدا کردند. آنان میگویند: «بهجای ریختاندن خون خود بر روی جادهها، آن را به بانک خون اهدا کنید تا زندگی را نجات دهید.»