در حالی‌که میزان فقر در کشور از 39 درصد گذشته و رییس‌جمهور از کارهای پروژه‌یی سازمان‌ها انتقاد دارد، نخستین کنفرانس ملی سازمان‌های غیردولتی با تمرکز بر «نقش و اهمیت مؤسسات غیردولتی در کاهش فقر و انکشاف متوازن» در کابل از سوی وزارت اقتصاد برگزار شده است.
اشتراک‌کنندگان این نشست شامل وزرا، نمایندگان مجلس معینان و رؤسای ادارات دولتی، سفرا، رؤسای ادارات تمویل‌کننده، رؤسای سازمان‌های غیردولتی بودند.
به گفته‌ی وزارت اقتصاد، سازمان‌های غیردولتی در افغانستان عمدتاً در سکتورهای زراعت و توسعه‌ی روستاها، معارف، حکومت داری خوب، مصونیت اجتماعی و تاحدی در بخش زیربنا فعالیت دارد که شمار آن به 2376 سازمان، شامل 2097 سازمان داخلی و 279 سازمان خارجی می‌رسد.
گفت‌وگوها در پنج پنل و در مورد فعالیت‌های سازمان‌ها در بخش صحت، معارف، زراعت و انکشاف دهات، مهاجرین و عودت‌کنندگان، مصونیت اجتماعی و حکومتداری خوب انجام شد.
اهداف این کنفرانس شریک‌سازی و همگانی کردن اجرائات و فعالیت‌های سازمان‌ها در سال 1395، بحث روی فرصت و چالش‌ها، توافق روی نقشه‌ی راه برای جهت‌دهی و کارآیی فعالیت‌های آینده‌ی سازمان‌ها با رعایت اصل انکشاف متوازن، کاهش فقر و اولویت‌های ملی، فراهم ساختن زمینه‌ی گفت‌وگوی رودررو میان نهادهای دولتی، سازمان‌های غیردولتی و نهادهای تمویل‌کننده گفته شده است.
مصطفی مستور، وزیر اقتصاد در دومین روز کنفرانس نتایج این کنفرانس را مثمر خواند و گفت اشترک‌کنندگان به این عقیده بودند که باید از بودجه‌ی هنگفت 850 میلیون دالری سازمان‌های غیردولتی در کشوری مانند افغانستان استفاده‌ی مؤثر صورت بگیرد. به گفته‌ی او، در این کنفرانس بر فعالیت‌های غیرانتفاعی، مشخص شدن منبع تمویل مؤسسه‌ها، شفافیت در استخدام‌ها تاکید شد.
هرچند تدوین نقشه‌ی راه از اهداف این کنفرانس گفته شده بود، اما وزیر اقتصاد گفت که وزارت اقتصاد برای تدوین نقشه‌ی راه برگزاری این سلسله‌کنفرانس‌ها را ادامه می‌دهد.
انتقاد از مصرف نامتوازن بودجه و هشدار بستن برخی سازمان‌ها
وزارت اقتصاد میگوید که مؤسسه‌های غیردولتی از سال 1391 الی 1394 سالانه به‌طور اوسط 835 میلیون دالر و در سال 1395 بیش از 851 میلیون دالر مصرف کرده‌اند.
رییس‌جهمور غنی در روز نخست کنفرانس با اشاره به بودجه‌ی 851 میلیون دالری مؤسسه‌های غیردولتی و حاضر نشدن صدها مؤسسه به برنامه‌ی گزارش‌دهی، هشدار داد: در صورتی‌که این مؤسسه‌ها حاضر به گزارش‌دهی نشوند، دروازه‌های آنان را خواهد بست.
رییس‌جمهور غنی در این کنفرانس گفت در بودجه‌یی که مؤسسه‌های غیردولتی مصرف می‌کنند باید حساب‌دهی، توازن، کیفیت، مؤثریت، مثمریت، مساوات، پایداری و شفافیت در نظر گرفته شود.
وزیر اقتصاد میگوید که عدم گزارش‌دهی یکی از مشکلات مزمن در عرصه‌ی کار مؤسسه‌های غیردولتی شده است، به گونه‌یی که 32 فیصد مؤسسه‌های داخلی و 10 مؤسسه‌های خارجی هنوز گزارش نداده‌اند.
رییس‌جمهور گفت که «در یک تصویر بزرگتر، فعالیت‌های نهادهای غیردولتی با وجود مصرف پول‌های زیاد، پیشرفتی اساسی نداشته است.»
مصطفی مستور، وزیر اقتصاد در این کنفرانس گفت مصرف مؤسسه‌ها در سال 1395 نشان می‌دهد که تقسیم متوازن منابع به‌عنوان یک اصل عمده‌ی اقتصادی، اجتماعی و اولویت انکشافی حکومت برآورده نشده است.
آقای مستور افزود که از مجموع 850 میلیون دالر مبلغ 294 میلیون دالر یعنی ۳۵ فیصد آن تنها در کابل به مصرف رسیده است، در حالی‌که سهم ولایت پکتیکا ۲.۸ میلیون دالر و از کاپیسا، نورستان، زابل، نیمروز هرکدام کمتر از ۵ میلیون دالر بوده است.
به گفته‌ی او، مصرف 850 میلیون دالر برای کشوری چون افغانستان مبلغ هنگفتی است. این مبلغ حدود 3/1درصد مصارف انکشافی سالانه‌ی افغانستان را تشکیل می‌دهد که 24 فیصد آن از طریق بودجه‌ی ملی تمویل شده است. بنابراین، «اگر از تقسیم نامتوازن این مصرف هم بگذریم، عدم مؤثریت آن برای ما خیلی گران تمام می‌شود.»
وزیر اقتصاد هم‌چنان انتقاد کرد که شماری از مؤسسه‌های داخلی با وجود این‌که از نظر تعداد اندک‌اند، به تجارت‌های فامیلی تبدیل شده‌اند و منبع تمویل برخی از این مؤسسه‌ها معلوم نیست.
او تأکید کرد که مؤسسه‌های خوب از مؤسسه‌های بد تفکیک شود و در مورد انحلال مؤسسه‌ها مطابق به قانون جدی عمل می‌شود.
نقش سازمان‌های غیردولتی در کاهش فقر
وزیر اقتصاد کشور گفت که میزان فقر در کشور از مرز 39 درصد گذشته و بیشترین میزان فقر در دهات و میان شهروندان کوچی است که از هر سه نفر در دهات یکی آن فقیر و از هر دو کوچی یکی آن پایین‌تر از خط فقر به‌سر می‌برد.
مستور افزود که از مجموع 14 میلیون نفوس واجدشرایط کار دست‌کم 22.6 فیصد آن از بیکاری مطلق رنج می‌برند، این بدین معناست که ۱.۹ ملیون دختر و پسر جوانی که فعالانه در جست‌وجوی کار اند، فاقد شغل‌اند.
به گفته‌ی او، بیشتر از دو میلیون نفر در افغانستان کار کافی ندارند، و سالانه ۴۰۰ هزار نفر به نیروی کار اضافه می‌شود.
اشتراک‌کنندگان این کنفرانس تأکید کردند که معضل فقر و بیکاری در افغانستان هنوز یک چالش جدی است. بر این اساس، باتوجه به بودجه‌ی سازمان‌های غیردولتی، نقش آنان در کاهش فقر و بیکاری مهم است.
انتظار می‌رود بودجه‌ی سازمان‌های دولتی برای اهدافی مصرف شود که بتواند در جلوگیری از فقر رو به افزایش در کشور، مؤثر باشد.
تلاش حکومت برای افزایش بهره‌وری سازمان‌های غیردولتی
