گاردین – هلن دیویدسن و صبا واصفی
ترجمه: جلیل پژواک
نرگس میگوید: «پیوسته قرص خوابآور استفاده میکنم، زیرا بیداربودن، بیش از حد برایم دشوار است… من میدانم که نیروی مرزی استرالیا مرا بهعنوان یک زن 27 ساله، یک فرد مستقل میدانند. با اینحال، فرهنگ ما اینگونه نیست و از اینرو، زندگی بدون مادرم، برای من بیمعنا است.»
نرگس و برادرش داریوش که در حال حاضر در جزیرهی نائورو بیحال و مریض افتادهاند، از سال 2014 به اینطرف مادر و خواهر خود را ندیدهاند. این در حالی است که چندین مقام جداً و مکررا سفارش کردهاند که این خواهر و برادر باید با سایر اعضای خانوادهشان یکجا شوند.
این خانوادهی چهارنفره مهاجران هزاره از افغانستاناند. آنها پس از سفر از طریق پاکستان و اندونیزیا در سال 2013 وارد استرالیا شدند و سپس به مرکز نگهداری از پناهجویان در جزیرهی نائورو فرستاده شدند. دولت نائورو همهی آنها را مهاجر دانسته است.
اما در ماه آگوست 2014 مادر نرگس و داریوش برای مراقبتهای پزشکی فوری به داروین منتقل شد. دو هفته بعد، تنها یکی از سه خواهر و برادر اجازهی پیوستن به مادرش را یافت.
از آن زمان تاکنون این خانواده از هم جدا شدهاند. مادر و خواهر نرگس و داریوش نمیتوانند برای اقامت در ایالات متحده اقدام کنند، مگر اینکه هر دو دوباره به نائورو بازگردند. اما وضعیت صحی مادر طوری نیست که او به نائورو بازگردد.
نرگس و برادرش بعد از جدایی از خواهر و مادرشان، هم از نظر ذهنی و هم از لحاظ جسمی رنج بردهاند. نرگس دست به خودزنی زده و تلاش کرده خودکشی کند. پزشکان تشخیص دادهاند که این خواهر و برادر، هر دو از بیماریهایی همچون افسردگی شدید و «اختلال استرسی پس از ضایعهی روانی» رنج میبرند.
نرگس برای دو سال عفونت گوش داشته است و حالا میگوید که گوشاش بهدرستی درمان نشده و عفونت شنوایی او را تحت تأثیر قرار داده است. قرار بود داریوش برای مداوا به پاپوا گینه نو برود اما او حاضر نشده خواهرش را ترک کند.
نهادهای متعدد ارائهدهندهی خدمات برای مهاجران –که از سوی دولت استرالیا برای مراقبت از مهاجران مأمور شده و پول دریافت میکنند- بارها سفارش کردهاند که این خواهر و برادر به خانوادهشان بپیوندند.
گاردین استرالیا گزارشهای متعدد از سازمان بینالمللی خدمات بهداشتی و درمانی –که یک پیمانکار ارائهدهندهی خدمات صحی است- را دیده که شامل توصیههای منظم و مکرر برای یکجایی فوری این خانواده، بهخاطر عوارض شدید سلامت روانی است.
در گزارش سال 2014 این نهاد آمده است: «نرگس همچنان استرس-موقعیتی قابلتوجهی را بهدلیل جدایی از مادرش تجربه میکند.»
گزارش ادامه میدهد: «وضعیت او بهطور مداوم توسط تیم سلامت روانی بررسی میشود. به او هدایت داده میشود که چگونه با استرس زیاد مقابله و آن را مدیریت کند. توصیهی روانپزشک برای نرگس این است که او به استرالیا منتقل شود و به خانوادهاش بپیوندد. اولویت این است.»
در گزارش سال 2015 این نهاد آمده است: «روانپزشک سازمان بینالمللی خدمات بهداشتی و درمانی توصیه میکند که اعضای این خانواده با هم یکجا شوند. زیرا این خانواده بهخاطر سلامت روانی این خواهر و برادر نیاز دارند که با هم یکجا باشند.»
گزارش سال 2016 میگوید: «روانپزشک سازمان بینالمللی خدمات بهداشتی و درمانی که در مراقبت از نرگس دخیل است، چندین گزارش را دریافت کرده که نشان میدهند وضعیت صحی خانم نرگس در معرض خطر بدترشدن قرار دارد. امری که با تلاش نرگس برای صدمهزدن به خودش از طریق اوردوز اثبات شده است.»
گاردین استرالیا دریافته است که گزارشهای بیشتر در سال 2017 و 2018 نیز حاکی از وضعیت صحی رو به وخامت این خواهر و برادر اند. این گزارشها نیز توصیه میکنند که آنها به خانوادهشان در استرالیا بپیوندند.
گفته میشود که نرگس، تنها زن هزاره در نائورو است. او و برادرش در اقامتگاههای چادری بدنام، کپکزده، داغ و بدون امکانات در جاییکه بازداشتگاه خوانده میشود، زندگی میکنند.
نرگس میگوید: «جاییکه من زندگی میکنم، حتا برای حیوانات مناسب و سالم نیست… اگر در کابل میبودم، ممکن بود برای یکبار کشته شوم، اما در نائورو، من هر روز در یک مرگ تدریجی میمیرم. جدایی از کشورم –افغانستان- بسیار آسانتر از جدایی از مادرم است. من صادقانه باور دارم که یکجاشدنم با مادرم، میتواند زندگیام را نجات دهد و با کمال فروتنی خواهان بررسی وضعیت بحرانیام هستم.»
نرگس و داریوش در طول بازداشت خود دهها بار برای سازمانها و شرکتهای ارائهدهنده خدمات برای مهاجران، از جمله Transfield Services، Canstruct، نجات کودکان (Save the Children) و نیروی مرزی استرالیا نامه نوشتهاند.
نرگس در ماه مارچ نوشته بود: «مادرم به کمک و حمایت ما نیاز دارد. زیرا او زمینگیر و روی ویلچر افتاده است.»
در نامهی وی آمده: «مادرم خیلی درد میکشد. همچنین او تحت فشار عاطفی است. من از شما میپرسم که این چه نوع درمان است؟ چگونه یک فرد بیمار زمانی که از جدایی خانوادهاش رنج میبرد، میتواند بهتر شود؟»
گاردین استرالیا حداقل شش پاسخنامه را دیده است که دریافت نامههای این خواهر و برادر را تأیید، اما هیچ راهحلی –برای نرگس و داریوش- پیشنهاد نکردهاند.
یکی از این پاسخنامهها که در جنوری سال جاری از سوی نیروی مرزی استرالیا فرستاده شده، با صراحت به داریوش گفته که تماس با آنها را، تا زمانی که نتواند با «مسائل حقیقی جدید» به آنها مراجعه کند، متوقف کند.
نرگس میگوید که نیروی مرزی استرالیا به او گفته که یکجاشدن این خواهر و برادر با خانوادهشان در واقع امکانپذیر است، اگر مادرش به نائورو بازگردد.
اما این امر با توجه به شرایط و وضعیت نسرین –مادر نرگس- از نظر پزشکان بسیار بعید است. او بهخاطر شرایط ستون فقراتش که او را «اساسا معلول» کرده، روی ویلچرش زمینگیر شده و منتظر جراحی است.
حداقل بخشی از وضعیت کنونی او ناشی از جراحاتی است که او در افغانستان، زمانی که در تلاش برای محافظت از پسرش شدیدا لتوکوب شد، متحمل شده بود.
موارد متعدد جدایی خانوادهها توسط دولت استرالیا نسبت به پناهجویان به اجرا درآمده است. این امر زمانی اتفاق میافتد که دولت استرالیا راضی میشود تا شخصی را برای مراقبتهای پزشکی به استرالیا انتقال دهد و تقریبا هرگز خانوادهی آن شخص را اجازهی همراهی نمیدهد.
جورج نیوهاوس وکیل حقوق بشر میگوید: «دولت بهخوبی میداند که این عمل به مردم، بهویژه زنان و کودکان آسیبپذیر، آسیب میرساند. اما با وجود تمام شواهد، آنها بر این کار پافشاری دارند.»
دولت استرالیا همچنین نشان داده که پیوسته از عمل به مشورهی ارائهدهندگان خدمات امتناع میورزد. در سال 2016 معلوم شد که زن جوان قربانی تجاوز، بهرغم توصیههای مقامات دولتی در این جزیره –از جمله دولت نائورو- ماهها در نائورو بیسرنوشت رها شده.
نیوهاوس میگوید: «من بارها پروندههایی را دیدهام که در آن مقامات دولتی بهسادگی مشاورهی متخصصان را ناشنیده میگیرند؛ توصیه و مشاورههایی که نشان میدهند اعضای خانوادهها بهخاطر بیتوجهی دولت در معرض خطر واقعی و حتا مرگ هستند. با اینحال، آنها این مشورهها را نادیده میگیرند.»
نیوهاوس میگوید که دولت باید «فورا» جای خالی افسر ارشد پزشکی در نیروی مرزی استرالیا را پر کند. نقشی که آن را داکتر جان برایلی برای دو سال، تا سپتامبر 2017، پیش میبرد.
نیوهاوس میگوید: «زمانی که آنها یک پزشکِ برحال در این نقش داشته باشند، حداقل کسی است که برای سلامت و رفاه پناهجویان گیرمانده در نائورو دادخواهی کند.»
روز شنبه بیش از 400 پزشک و دانشجوی پزشکی در سیدنی علیه بازداشت –پناهجویان- و علیه عدم پاسخدهی دولت به نگرانیهای آنها تجمع اعتراضی برپا کردند.
این اعتراض از سوی انجمن دانشجویان پزشکی استرالیا برگزار شد. معترضان خواهان پایاندادن به نگهداری «غیرقابل قبول و غیر انسانی» پناهجویان در جزیرهی نائورو و یک ارزیابی مستقل صحی از وضعیت مهاجران و پناهجویان شدند.
با سازمان بینالمللی خدمات بهداشتی و درمانی برای تهیهی این گزارش تماس گرفته شد، اما آنها تمامی سؤالات را به وزارت داخلهی استرالیا ارجاع دادند. وزارت داخله گفت که در موارد فردی نظر نمیدهد. دفتر وزیر، پتر دتون، به پرسشها پاسخی ارائه نکرد.