فاکس نیوز – هالی مککی
شخصیت جالب و جنجالی افغانستان که حالا در تبعید است و زمانی متحد قدرتمند ایالات متحده بود –آنگونه که شخصیتاش اخیرا در یکی از فیلمهای موفق هالیوود “12 نیرومند” تصویر شده است- علیه آنچه که او به عنوان تلاشهایی برای “خمشدن” در برابر طالبان میداند، صدای خود را بلند کرده است. این در حالیست که جنگجویان گروه طالبان با خونریزی به تصرف قلمرو جدید ادامه میدهند.
عبدالرشید دوستم، جنرال سابق و معاون کنونی رییسجمهور از اقامتگاهاش در آنکارای ترکیه به فاکس نیوز گفت: “مصالحه با طالبان باید از موضع قدرت مدیریت شود نه با مماشات و از موضع ضعیف”.
دوستم که یک ازبیک و رهبر حزب جنبش ملی اسلامی افغانستان است، به تلاش اخیر رییسجمهور اشرف غنی برای آوردن طالبان به مذاکرات صلح واکنش نشان داد. تلاش برای صلح از سوی غنی در حالیست که کشور با حملات تروریستی و بمبگذاریهای انتحاری تقریبا همهروزه، فلج میشود.
غنی “گفتگوهای صلح بدون قید و شرط” را به طالبان پیشنهاد کرده است؛ گروهی که تا حد زیادی مسئول مرگ حدود 3400 سرباز ناتو –که دستکم 2300 نفر آن ها امریکایی بودهاند- در این جنگ طولانی است، که از سال 2001 تا کنون نزدیک به 1 تریلیون دالر روی دست مالیهدهندگان امریکایی هزینه گذاشته است.
ماه آپریل وزرای خارجه ناتو در بیانیهیی گفتند که آن ها “در حمایتشان” از تلاشهای سیاسی غنی برای پایاندادن به این درگیری “متحد هستند”. مواردی همچون به رسمیتشناختن گروه طالبان به عنوان یک حزب سیاسی، آزادی برخی از زندانیان این گروه و توافق آتشبس بین دولت و طالبان، در بخشی از مذاکرات به عنوان دلگرمی برای طالبان در نظر گرفته شدهاند. با اینحال “شکگرایان” ادعا میکنند که در حال حاضر، طالبان در حال پیروزی در این جنگ است.
سران طالبان غنی را نادیده گرفتهاند، امری که به باور دوستم و بسیاریهای دیگر، دولت افغانستان را در یک موقعیت ضعیف قرار میدهد.
دوستم میگوید: “ما میتوانیم، در صورتی که به پیروزی در جنگ مصمم باشیم، به یک توافق مسالمتآمیز با طالبان دستیابیم… از اینرو نرمش و درخواست مصالحه از طالبان برای ما شکست است. و در آینده هم، هیچیک کارگر نخواهد بود. سیاست آشتی و مصالحه باید از موقعیت قدرت باشد نه ضعف”.
دوستم میگوید که او یک برنامهی شش ماهه برای سرکوب تهدید تروریستی در افغانستان دارد که از تلاش برای پسزدن و حذف عناصر طالبان از شمال کشور آغاز میشود.
دوستم میگوید: “ما از استراتژی رییسجمهور ترمپ، که نشاندهنده تعهد پایدار ایالات متحده برای یک افغانستان باثبات است، به گرمی استقبال میکنیم… اما حضور تعداد زیادی از نیروهای امریکایی در زمین و حملات هوایی از آسمان به دستیابی به اهداف کمک نخواهد کرد؛ مگر اینکه ایالات متحده با مردم محلی ما که مایل و برای مبارزه با تروریسم بر روی زمین موثر هستند، وارد عمل شود”.
این استراتژی در اواخر سال 2001 خوب از آب درآمد. بر مبنای آن دوستم، سازمان سیا، نیروهای ویژه ایالات متحده و نیروی هوایی عظیم امریکا طالبان را در شمال افغانستان مجبور به تسلیمشدن کردند؛ امری که باعث هجوم سرتاسری علیه طالبان شد و در نهایت آن ها را به طور کامل از قدرت بیرون راند.
دوستم در حالی میخواهد سیاست با جزئیات “وقتی که قوی هستی مذاکره کن، نه در هنگام ضعف” خود را به دولت ترمپ بدهد که از سفر به ایالات متحده ممنوع است.
دوستم پس از اینکه در سال 2002 ادعاهایی علیه وی مطرح شد مبنی بر این که شبهنظامیانش صدها تن از زندانیان طالبان را در کانتینرهای باربری حبس و با خفهکردن و تیراندازی کشتهاند، به سرعت از “چشم لطف و حمایت” ایالات متحده افتاد.
گروههای حقوق بشری دولت بوش را متهم کردندکه در مورد این کشتارها به اندازهی کافی تحقیق نکرده. دولت اوباما هرگز نتایج کدام تحقیقی را در خصوص این مسأله منتشر نکرد و این اتهامات هرگز از سوی دولت افغانستان درج پرونده نشد.
اتهامات در سال 2016، زمانی که یک والی سابق نزدیکان دوستم را به آدمربایی و تعرض جنسی متهم کرد، بیشتر شدند. در ماه می سال گذشته دوستم کابل را به مقصد ترکیه برای درمان پزشکی ترک کرد اما بعدتر به هواپیمای شخصی وی اجازهی فرود در افغانستان داده نشد.
او از آن زمان تا کنون اتهامات مطرحشده اخیر را به عنوان “ساخته و پرداخته مخالفان سیاسی” رد کرده است؛ مخالفانی که به دنبال در دستگرفتن رهبری اقلیت ازبیک اند.
وزارت امور خارجه ایالات متحده با اشاره به سیاستهای حفظ حریم خصوصی، از تایید این که آیا دوستم هنوز از ورود به خاک ایالات متحده ممنوع است یا خیر، خودداری کرد.
دوستم در مصاحبهاش بیخیال شرایط سخت دیپلماتیک [که در حال حاضر گریبانش را گرفته] با دلگرمی از تجربهاش با ایالات متحده در کارزار راندن طالبان از قدرت سخن گفت. او مشخصا آنچه را که او لحظات آخر زندگی پیمانکار سازمان سیا و تنفگدار دریایی سابق، جانی مایک اسپن -اولین نظامی امریکایی که در جنگ افغانستان کشته شد- میگوید، به یاد آورد.
اسپن در نبردی که شامل فرار از زندان طالبان در قلعهی جنگی در 25 نوامبر سال 2001 میشد، کشته شد. به گفتهی دوستم اسپن با تیراندازی و سپرشدن در برابر مهاجمان برای نجات جان دیگران شجاعانه مرد. مرگ اسپن از آن دست خاطرههایی است که بیانش هنوزهم ظاهرا مردی که سردوگرمچشیدهی میدان جنگ است را تکان میدهد و برای لحظاتی زبانش را بند میآورد.
در جریان مصاحبه، دوستم دستهیی پوستر را برای فیلم “12 نیرومند” امضا کرد که به گفتهی خودش قرار است به سربازان ارتش امریکا تحویل داده شوند. دوستم در این فیلم، که جزئیات اقدامات اولین گروه نیروهای امریکایی در افغانستان پس از حملات یازدهم سپتامبر را به تصویر کشیده، یکی از شخصیتهای کلیدی است.
دوستم میگویدکه به رغم نقش اساسی شخصیتاش در این فیلم، هنوز آن را ندیده است.
او خاطرنشان کرد: “من میدانم که این یک فیلم سرگرمکنندهی هالیوودی با مقدار زیادی تخیلات و اغراق است. با آن هم، من امیدوارم که این فیلم یک پیام قوی را به مردم امریکا برساند، اینکه جنرال دوستم و مردمش در افغانستان از همراهی چندین نیروی ویژه ایالات متحده برخوردار شده و شانهبهشانه با هم جنگیدند”.
با اینحال، دوستم حتی از “گرمی و نرمی فراوان” کاخ بزرگاش در آنکارا امیدوار است که بتواند به زودی به جایی برگردد که میگوید در آن راحتترین حس را دارد: بر پشت اسب و جنگیدن در کوههای شمالی وطناش.
او میگوید: “من با نیروهای امریکایی و پشتیبانی هوایی ایالات متحده طالبان و القاعده را در کمتر از دو ماه شکست دادم. من همان دوستم هستم و همیشه برای همکاری با شما در رسیدگی به هرگونه چالشی، با خون کمتر و پول کمتر ایالات متحده، اینجا حاضرم”.