هرات، بازاری که به ایران دالر صادر می‌کند

نجیب‌الله سعادت-هرات

با وصف آن‌که بانک مرکزی کشور هفته‌وار میلیون‌ها دالر را به صرافی‌ها و بازار پولی کشور تزریق می‌کند، اما ارزش دالر امریکایی در برابر پول افغانی کماکان سیر صعودی دارد.
چند هفته است که قیمت دالر به صورت فزاینده‌ی سیر صعودی خود را می‌پیماید و گفته می‌شود که عمده‌ترین علت این افزایش قاچاق بی‌رویه دالر به ایران است.

شماری از صرافان در هرات قاچاق دالر را به ایران تایید می‌کنند و باور دارند که این موضوع باعث شده تا قیمت دالر به صورت بی‌پیشینه‌یی افزایش یابد.

حاجی داوود یکی از صرافان هرات است که قاچاق دالر به کشور ایران را تایید می‌کند. وی به روزنامه‌ی اطلاعات روز می‌گوید که دالر از چند ماه به این طرف به گونه‌ی قاچاقی به کشور ایران ‌منتقل می‌شود.

وی گفت: «‌قاچاق دالر از مدت‌ها پیش به ایران صورت می‌گیرد و ایرانی‌ها به دالر نیاز زیاد دارند و به همین دلیل از هرات دالر را خریداری می‌کنند و توسط افراد خاصی به ایران انتقال می‌دهند.»‌

این صراف هراتی می‌افزاید که افراد زیادی دالر را از بازارهای هرات جمع‌آوری و به ایران قاچاق می‌کنند.

در همین حال هستند افرادی که با استفاده از قوانین موجود بازار و به شکل قانونی دالر را از هرات به ایران منتقل می‌سازند. احمد سعید یکی از شهروندان هرات است که کار و بارش رفت و آمد به یران است. او ویزای تجارتی (‌در مدت شش ماه هر روز می‌تواند به ایران سفر کند) دارد. آنگونه که خودش می‌گوید هر هفته الی دو بار به ایران سفر می‌کند و با خود تا ده هزار دالر را به ایران منتقل می‌سازد و از این درک سود کلانی را نصیب می‌شود.

وی به اطلاعات روز گفت: «‌این چهارمین سال من است که به ایران سفر می‌کنم. مدت‌ها است که این وظیفه‌ی من است؛ اما از مدت دو ماه به این سو دالر را به ایران منتقل می‌کنم. هر بار ده هزار دالر را به ایران منتقل می‌سازم.»‌

وی می‌گوید که کسی به وی دستور این کار را نداده است و خودش بنا به سودی که از این کار می‌برد دست به این کار زده است.

احمد سعید در گفت‌وگویش با اطلاعات روز افزود: «‌من از انتقال این ده هزار دالر به ایران حدود ده هزار افغانی مفاد به دست می‌آورم و خودم دست به این کار زده‌ام. این یک تجارت است، آنهم تجارت قانونی.»

وی می‌گوید که بر بنیاد قوانین افغانستان، هر شهروند حق دارد تا ۱۰ هزار دالر آمریکایی یا معادل آن را از کشور خارج کند و وی به عنوان تجار کوچک این کار را به صورت غیر قانونی انجام نداده است.

در هیمن حال، گفته می‌شود که رانندگان تاکسی‌های مسافربری هرات ـ مشهد، دالر را به گونه‌ی قاچاقی به کشور ایران منتقل می‌سازند.

جلوگیر از قاچاق دالر

بهاء‌الدین رحیمی رییس اتحادیه صرافان هرات، قاچاق دالر را به ایران تایید می‌کند و می‌گوید که این کار در هماهنگی با خریداران ایرانی دالر صورت می‌گیرد.

 وی به روزنامه‌ی اطلاعات روز گفت: «‌این موضوع کاملا مشخص است که دالر از هرات به ایران قاچاق می‌شود. این از وضعیت بازار کاملا مشخص است. باید دولت جلو این اقدام را بگیرید».

اداره محلی هرات از جلوگیری قاچاق دالر به ایران خبر می‌دهد. جیلانی فرهاد، سخن‌گوی والی هرات به روزنامه‌ی اطلاعات روز می‌گوید که اداره محلی گزارشاتی را در این مورد دریافت کرده و این موضوع را به گونه‌ی جدی پی‌گیری می‌کند.

سخن‌گوی والی هرات افزود: «‌این موضوع از سوی اداره محلی به گونه‌ی جدی بررسی می‌شود. والی هرات دستور داده تا این موضوع به صورت همه جانبه بررسی شود.»‌
در حالی اداره محلی هرات از پی‌گیری این موضوع خبر می‌دهد که نزدیک به سه هفته می‌شود نرخ دالر در بازارهای کشور و هرات افزایش بی‌پیشینه‌ی ‌داشته است. به نظر می‌‌رسد که اقدامات بانک مرکزی کشور در راستای کاهش بهای دالر موثر نبوده است.

 یعقوب مشعوف، آگاه اقتصادی در هرات به روزنامه‌ی اطلاعات روز می‌گوید که سیاست‌‌های اشتباه ‌بانک‌ مرکزی در کنار قاچاق دالر به ایران باعث کاهش ارزش پول افغانی در مقابل دالر شده است.
وی مدعی است که دلیل اصلی بی‌‌ثباتی افغانی در برابر دالر، مصرفی بودن افغانستان گفته می‌شود. براساس آمارهای وزارت تجارت افغانستان نزدیک به ۹۰ درصد اجناس مورد نیاز بازارهای افغانستان از کشورهای دیگر به خصوص کشورهای ایران و پاکستان وارد می‌‌شود.

رقم دقیق پولی که به ایران به صورت هفته‌وار یا ماهانه فرستاده می‌شود، مشخص نیست؛ اما برخی صرافان و فعالان بازار پول می‌گویند که میلیون‌ها دالر ماهانه به ایران قاچاق می‌شود.