نتایج آزمون کانکور سراسری 1397 که اعلام شد، جدا از دیگر حواشی‌اش، وجود کودرشتههایی با قید «صرف برای ذکور» و «صرف برای اناث»، توجه خیلی‌ها را به خود جلب کرد. اکثراً فکر می‌کردند که این کار وزارت تحصیلات عالی صورت روشن تفکیک جنسیتی است و آن را نوعی عقب‌گرد عنوان کردند. این موضوع در میان کاربران شبکه‌های اجتماعی نیز بازتاب گسترده یافت و انتقادها از وزارت تحصیلات عالی بالا گرفت.
قید «صرف برای ذکور و صرف برای اناث» کودرشته‌ها به چه معنا؟
مقام‌های وزارت تحصیلات عالی می‌گویند که هیچ‌گونه تفکیک جنسیتی صورت نگرفته است و دانش‌جویان دختر و پسر در یک صنف درس خواهند خواند.
دکتر احمد‌سیر مهجور، معین وزارت تحصیلات عالی به روزنامه اطلاعات روز گفت که کودرشتههایی با قید «صرف برای اناث» به این معنی است که در برخی از رشته‌های دارای اولویت مثل طب و حقوق و… سهم دختران مشخص شده است و تنها دختران بر سر آن با هم رقابت می‌کنند.
آقای مهجور این کار را نوعی تبعیض مثبت عنوان کرد. به گفتهی وی پیش از این حضور کم‌رنگ زنان در نهادهای تحصیلی یکی از شایع‌ترین انتقادها در میان مدافعان حقوق زن بود و این امر سبب شد که وزارت تحصیلات عالی برای افزایش حضور زنان در نهادهای تحصیلی تبعیض مثبت قایل شود، از همین رو سال پار وزارت تحصیلات عالی آن را شامل پلان استراتژیک خود کرد.
بر مبنای این پالیسی در آزمون کانکور در رشته‌های دارای اولویت سهم دختران برای ورود به نهادهای تحصیلی با قید «صرف برای اناث» مشخص شده است و تنها دختران می‌توانند بر سر آن باهم رقابت کنند.
از قول آقای مهجور به طور مثال، در کانکور امسال دیپارتمنت اداره و پالیسی عامه 60 نفر پذیرش داشت که کمیته امتحانات 60 کرسی را با قید صرف برای ذکور و صرف برای اناث میان دختران و پسران به‌صورت مساویانه تقسیم کرد. آقای مهجور می‌افزاید تقسیم کرسی‌ها به معنی تفکیک دختران و پسران در صنف‌های جداگانه نیست.
آزمون کانکور امسال افزون بر مشخص شدن کودرشتههایی با قید صرف برای ذکور و صرف برای اناث، از چند لحاظ دیگر نیز با آزمون‌های سال‌های پیش‌تر تفاووت دارد.
برای نخستین بار بود که در آزمون کانکور سال 1397 متقاضیان برای آزمون کانکور بایومتریک شدند. وزیر تحصیلات عالی آزمون کانکور امسال را از شفاف‌ترین آزمون‌‌ها در تاریخ تحصیلات عالی افغانستان عنوان کرد. نجیب‌الله خواجه عمری گفت که با انجام تغییراتی، این برای نخستین بار بود که در آزمون کانکور از شیوه‌ی بایومتریک استفاده میشود، شیوه‌یی که به قول آقای خواجه عمری، شفافیت در این پروسه را تضمین کرده است. با این حال به گفته آقای خواجه عمری در جریان آزمون 50 مورد تخلف صورت گرفته است که متخلفین به نیورهای امنیتی ملی سپرده شده‌اند.
هم‌چنین در کانکور امسال زمان برگزاری امتحان‌ها از فصل زمستان به فصل بهار تغییر کرد.
مسوولان برگزاری امتحان کانکور شرایط اقلیمی و سردی هوا در برخی از ولایت‌ها را دلیل عمده‌ی تغییر زمان برگزاری امتحان کانکور عنوان می‌کنند.
عبدالقدیر خموش، سرپرست ریاست امتحانات وزارت تحصیلات عالی به روزنامه اطلاعات روز گفت که چون امتحان کانکور اکثر در فضای باز گرفته میشود، متقاضیان در برخی از ولایت‌ها مثل بامیان، دایکندی، غور و… دچار مشکل می‌شوند. بنابراین هیأت رهبری وزارت تحصیلات عالی تصمیم گرفت که امتحان را در فصل بهار برگزار کند.
وی دلیل دیگر تغییر زمان برگزاری آزمون کانکور را تطابق آزمون کانکور در افغانستان با دیگر کشورهای جهان عنوان کرد. به گفتهی وی نخستین سمستر درسی در کشورهای دیگر در فصل خزان آغاز میشود و کشورهای بورس‌دهنده، بورسیه‌های شان را در ماه سنبله اعلام می‌کنند. با این حساب بهتر است دانش‌جویان که در آزمون کانکور کامیاب می‌شوند و واجد شرایط بورسیه اند، پس از سپری کردن کانکور برای ادامه‌ی تحصیل فورا به کشورهای خارجی بروند و از ضیاع وقت جلوگیری شود: «پیش از این دانش‌جویان یک سمستر را در دانشکده‌ی که قبول شده بودند می‌‌خواندند و سپس برای بورسیه نام‌نویسی می‌کردند؛ امری که سبب اتلاف وقت دانش‌جویان می‌شد.»
در آزمون کانکور سال 1397 ه. ش، 175 هزار فارغ مکاتب برای شرکت در این آزمون ثبت نام کرده بودند. از آن میان 155 هزار تن عملا در آزمون اشتراک کرده بودند.
براساس آمار زوارت تحصیلات عالی 60 هزار نفر به موسسات تحصیلات عالی دولتی راه یافته اند که 18 هزار نفر آن را دختران و 41 هزار تن دیگر را پسران تشکیل می‌دهند.
هم‌چنین بیش از 12 هزار تن دیگر به موسسات تحصیلات نمیه عالی راه یافته‌اند.
نمره قبولی آزمون کانکور امسال ۱۵۰ برای مراکز تحصیلات عالی و ۱۴۰ برای مراکز تحصیلات نیمه عالی بوده است.
از این میان 140 هزار نفر دیگر به رشته‌های که انتخاب کرده‌اند، قبول نشده‌اند اما می‌توانند در موسسات تحصیلی نیمه عالی دولتی و مراکز تحصیلات عالی خصوصی درس بخوانند. این رقم که بیش از هفتاد درصد از کل متقاضیان تحصیلات عالی و شرکت‌کنندگان امتحان سراسری کانکور 97 را تشکیل می‌دهد، اغلب ناگزیرند چشم به امتحان و آزمودن شانس شان در سال آینده بدوزند یا با تحمل هزینه‌ی شخصی راهی تحصیلات عالی شوند.