در مجالس غرب یا شرق، رشد رسانه‌ها به‌ویژه از لحاظ کمی به عنوان بزرگ‌ترین دست‌آورد افغانستان در دو دهه‌‌ی اخیر خوانده می‌شود. فهرست بالا و بلند رسانه‌های افغانستان اما حالا قرار است کوتاه‌تر شود. وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان به تازگی اعلام کرده است که در آینده‌ی نزدیک جواز بیش از دو هزار رسانه را به دلیل عدم تمدید مجوز، لغو کرده و فعالیت آن را متوقف می‌کند.
بر پایه‌ی آمار وزارت اطلاعات و فرهنگ، 2 هزار و 343 رسانه در افغانستان از این وزارت جواز فعالیت گرفته است.
اسنادی را که روزنامه‌ی اطلاعات روز بررسی کرده، نشان می‌دهد که مسوولان 2هزار و 123 رسانه در سراسر کشور پس از گرفتن نخستین جواز، برای تمدید دوباره‌ی آن اقدام نکرده‌اند. بر اساس آمار وزارت اطلاعات و فرهنگ حالا از مجموع رسانه‌های افغانستان تنها 220 رسانه به گونه‌ی قانونی فعالیت می‌کند.
مجیب خلوتگر، رییس اجرایی نهاد حامی رسانه‌های آزاد افغانستان ( نی) اما میگوید که هم‌اکنون 483 رسانه در سراسر افغانستان فعال است.
آقای خلوتگر تأکید می‌کند که فهرستی را که وزارت اطلاعات و فرهنگ تهیه کرده، به‌روز نیست و این آمار واقعیت ندارد: «اگر کسی یک بار جواز فعالیت روزنامه را گرفته، برای بار دوم رسانه‌اش را از روزنامه به تلویزیون تغییر داده و در این فهرست هم نام روزنامه و هم نام تلویزیون درج شده است، در حالی که باید یکی از آن‌ها باید درج شود.»
او افزود که اکنون در سراسر افغانستان 96 شبکه‌ی تلویزیونی،190 دستگاه رادیویی، 14 خبرگزاری و 183 رسانه‌ی چاپی فعالیت دارد.
جعفر راستین، مشاور مطبوعاتی وزارت اطلاعات و فرهنگ اما میگوید که این وزارت بر اساس آماری که جواز فعالیت داده، این فهرست را تهیه کرده و داده‌های آن دقیق است.
رییس اجرایی نی میگوید که 300 رسانه مجوزش را تمدید کرده اما تنها 200 رسانه‌ی دیگر برای تجدید جواز اقدامی نکرده است.
به گفته‌ی مقام‌های وزارت اطلاعات و فرهنگ 16 سال از تاریخ صدور مجوز فعالیت اکثریت رسانه‌های افغانستان می‌گذرد اما مسوولان آن هنوز برای تمدید مجوز فعالیت، اقدامی نکرده‌اند. این رسانه‌ها در 33 ولایت کشور موقعیت و فعالیت دارد.
بر اساس اسنادی که اطلاعات روز به آن دست یافته، رسانه‌هایی که به طور غیرقانونی فعالیت می‌کند در ولایت‌های ذیل موقعیت دارد: در ولایت کابل 1281 رسانه، در بامیان 20، در غزنی 30 ، در پروان 12، در بدخشان 23، در بادغیس 9، در ارزگان 2، در بغلان 27، در پکتیا 17، در پکتیکا 4، در پنجشیر 5، در تخار 30 ، در جوزجان 12، در خوست 25، در دایکندی 9، در زابل 5، در ننگرهار 50، در میدان وردک 6 ، در لوگر 6 ، در لغمان 10، در کنر10، در قندهار 31، در قندوز 24، در کاپیسا 9، در سرپل 10، در نیمروز 8 ، در هرات 142، در غور 24، در خوست 25، در فراه 3 ، در فاریاب 39، در هلمند 11 و در بلخ 198 رسانه.
بر اساس قانون رسانه‌های همگانی افغانستان، هر رسانه مکلف است که هر سه سال بعد به وزارت اطلاعات و فرهنگ مراجعه کرده و مجوز فعالیتش را تمدید کند.
«به زودی فرکانس رسانه‌هایی که مجوز فعالیتشان تمدید نشده است را قطع می‌کنیم»
محمد اشرف غنی، رییس جمهوری افغانستان در 7 سنبله ی سال 1396 در دیدار با مسوولان برخی از رسانه‌ها و نهاد‌های حامی آزادی بیان در ارگ ریاست جمهوری اعلام کرد که بیش از 280 میلیون افغانی جریمه‌های مالیاتی رسانه‌های افغانستان بخشیده می‌شود.
آقای غنی گفته بود که رسانه‌هایی که در طی سال‌های اخیر مالیات‌شان را به دولت نپرداخته، در جریان هفت سال در اقساط جداگانه بپردازد و برای تمدید جواز فعالیت به وزارت اطلاعات و فرهنگ مراجعه کند. اما مسوولان وزارت اطلاعات و فرهنگ می‌گویند که صاحبان بیش از 2 هزار رسانه برای تمدید جواز فعالیتشان به این وزارت مراجعه نکرده‌اند.
بر اساس آمار وزارت اطلاعات و فرهنگ، سه هزار رسانه، ۶۰۰ میلیون افغانی از حکومت بدهکار است که از این میان ۲۸۰ میلیون آن جرم‌های مالیاتی است.
جعفر راستین، مشاور مطبوعاتی معینیت نشراتی وزارت اطلاعات و فرهنگ به روزنامه‌ی اطلاعات روز میگوید که اقدام این وزارت برای لغو جواز و بستن این رسانه‌ها جدی است.
آقای راستین گفت که به زودی فرکانس رسانه‌هایی که مجوز فعالیتشان را تمدید نکرده، قطع خواهد شد.
او گفت که پس از حکم ریاست‌جمهوری، وزارت اطلاعات و فرهنگ برای رسانه‌هایی که جواز فعالیتشان را تمدید نکرده‌اند، دو ماه وقت تعیین کرده بود: «اکنون این میعاد تکمیل شده و وزارت اطلاعات و فرهنگ مکلف است که جواز این رسانه‌ها را لغو کرده و فعالیت آن‌ها را متوقف کند.»
دستاورد دو دهه‌یی افغانستان صدمه می‌بیند؟
مجیب خلوتگر، رییس اجرایی دفتر حمایت از رسانه‌های آزاد افغانستان، لغو جواز فعالیت و متوقف‌کردن رسانه‌ها را صدمه‌ی بزرگی به آزادی بیان می‌داند و میگوید که این کار مانع چرخه‌ی آزادی بیان می‌شود.
او تأکید می‌کند که وزارت اطلاعات و فرهنگ به جای متوقف‌کردن فعالیت رسانه‌ها، باید زمینه‌ی رشد رسانه‌ها را فراهم کرده و زمان بیشتری برای تمدید جواز به صاحبان رسانه بدهد.
وزارت اطلاعات و فرهنگ اما به این باور است که تعدد رسانه‌ها در کشور نوعی «انارشیزم» را به راه انداخته و این وزارت مکلف است که جلو قانون‌شکنی رسانه‌ها را بگیرد.
آقای خلوتگر تأکید دارد که وزارت اطلاعات و فرهنگ بر اساس قانون مکلف است که فعالیت رسانه‌ها را کنترل و هم‌چنان زمینه‌ی رشد درآمد رسانه‌ها را نیز فراهم کند.
« این که چرا رسانه‌ها اقدام به تمدید جوازشان نکرده، دلایل متعددی وجود دارد که مهم‌ترین مسئله‌ی آن ناامنی است. اگر این وزارت اقدام به لغو جواز رسانه‌ها کند، باید متوجه باشد که یک بخش از کارهایش را که همانا تأمین امنیت است نیز انجام نداده است. شرایط افغانستان و شرایط امنیت را در نظر بگیرد. دولت امنیت تمام رسانه‌ها را به تمام معنا تأمین کند و بعد فعالیت رسانه‌ها را متوقف کند و زمینه‌ی رشد اقتصادی رسانه‌ها را مساعد کند. آن زمان اگر رسانه‌یی جوازش را تمدید نکرد و فعالیت‌اش را قانونمند نساخت، اقدام به بسته‌کردن رسانه کند.»
مقام‌های وزارت اطلاعات و فرهنگ اما میگوید که بسیاری از رسانه‌ها حدود ده سال پیش جواز فعالیت گرفته و بدون این که مالیه‌یی به دولت بپردازد، فعالیت کرده و قانون را نقض کرده است.