- لیاقت لایق
نشست صلح مسکو، هفته‌ی گذشته به تاریخ 16 و 17 دلو با میزبانی شورای افغان‌های مقیم روسیه برگزار شد. در این نشست تعدادی از نمایندگان طالبان و ده‌ها نفر از نمایندگان احزاب و سیاست‌مداران افغانستان شرکت کرده بودند اما دولت افغانستان در این نشست غایب بود. پیش از این نیز طالبان در جریان چندین دور مذاکرات‌شان با زلمی خلیل‌زاد، نمایندهی ویژه‌ی امریکا در امور صلح افغانستان حاضر به گفت‌وگوی مستقیم با هیات حکومت افغانستان نشده بود. این بار در نشست صلح مسکو نیز از حکومت افغانستان دعوت نشد و حکومت، نشست صلح مسکو را یک نشست علمی و سیاسی در رابطه با صلح خواند و اعلام کرد که اعلامیه‌ی منتشره از نتایج این نشست جنبه‌ی اجرایی ندارد.
بنابر اعلامیه‌ی پایانی این نشست، خارج شدن نام شماری از اعضای طالبان از لیست سیاه سازمان ملل متحد، از مورد‌هایی است که دو طرف اشتراک‌کننده روی آن توافق کرده‌اند. یک روز پس از پایان این نشست، برخی از رسانه‌ها به نقل از منابعی در وزارت خارجه افغانستان گزارش دادند که حکومت افغانستان یک روز قبل از برگزاری نشست مسکو به کمیته‌ی 1988 سازمان ملل متحد شکایت کرده است. منبعی که نخواسته نامش افشا شود به بی‌بی‌سی گفته است؛ نام شماری از اعضای هیأت طالبان در این نشست از جمله شیرمحمد عباس ستانکزی رییس این هیات، در لیست سیاه سازمان ملل متحد قرار دارد و بنابر اصول، نمی‌توانند آزادانه سفر کنند.
بنابر گزارش‌ها، نظیف‌الله سالارزی، معاون نمایندهی دایمی افغانستان در سازمان ملل متحد نیز موضوع فرستادن شکایت‌نامه از طرف حکومت افغانستان به سازمان ملل متحد را تایید می‌کند، اما صبغت‌الله احمدی، سخن‌وگوی وزارت خارجه افغانستان در گفت‌و‌گو با اطلاعات روز، ارسال شکایت به سازمان ملل متحد را رد می‌کند و میگوید که حکومت افغانستان به حیث یک کشور مستقل که در برابر تروریزم می‌جنگد، به کمیته‌ی 1988 شورای امنیت سازمان ملل متحد صرفا یادآوری کرده است که اعضای ارشد طالبان به دلیل قرار داشتن در فهرست سیاه این نهاد، حق سفر آزادانه را ندارند مگر این که از فهرست سیاه خارج شوند.
در واکنش به اقدام حکومت افغانستان، طالبان به طلوع نیوز و برخی از رسانه‌ها گفته‌اند که برای سفرشان در نشست مسکو با سازمان ملل متحد و روسیه هماهنگی کرده‌اند و حکومت افغانستان [با چنین برخوردی] اراده‌ی ضد صلح خود را به نمایش گذاشته است.
سخن‌وگوی وزارت امور خارجه افغانستان میگوید، در مجموع 136 نفر از اعضای طالبان در فهرست سیاه سازمان ملل قرار دارند. به گفته‌ی او، برخی از آن‌ها مرده یا کشته شده‌اند اما متباقی آنان تحت تحریم‌هایی مثل تعزیرات سفر، مسدود بودن حساب‌های بانکی و سایر تحریم‌ها قرار دارند. به گفته‌ی آقای احمدی، از این میان، چهار عضو ارشد طالبان و شامل در فهرست سیاه سازمان ملل که در قطر مستقر هستند، در نشست مسکو نیز حضور داشتند.
وحید مژده، کارشناس مسایل سیاسی افغانستان و یک تن از اشتراک‌کنندگان نشست صلح مسکو به اطلاعات روز میگوید که بیش از چهار عضو هیأت مذاکره‌کننده‌ی طالبان، در فهرست سیاه سازمان ملل قرار دارند. این چهار نفر، شیرمحمد عباس استانکزی؛ رییس هیأت مذاکره‌کننده‌ی طالبان، شهاب‌الدین دلاور، معاون آقای استانکزی، مولوی عبدالسلام حنفی، قاری دین‌محمد و زاهد احمدزی هستند.
آقای مژده، میگوید که چنین سفرهایی توسط اعضای ارشد طالبان به منظور گفت‌و‌گوهای صلح معمول است: «از سال 2011 به این طرف که دفتر سیاسی طالبان در قطر گشایش یافت، اعضای ارشد این گروه بارها سفرهایی را در راستای گفت‌و‌گوهای صلح به کشورهای مختلف انجام داده‌‌اند.» آقای مژده میگوید، افرادی که به پروسه‌ی صلح می‌پیوندند، می‌توانند از فهرست سیاه سازمان ملل حذف شوند: «به عنوان نمونه، آقای حکمتیار پس از پیوستن به پروسه‌ی صلح، از فهرست سیاه سازمان ملل حذف شد. همچنان آقای غنی برای پنج تن از اعضای طالبان در قطر که پس از رهایی از زندان گوانتانامو به آن کشور عزیمت کرده بودند، پاسپورت صادر کرد.»
به لحاظ قوانین بین الملل، افراد شامل در فهرست سیاه سازمان ملل می‌باید تحت تعزیرات ویژه قرار بگیرند. این تعزیرات شامل ممانعت کشورهای مبداء و مقصد از سفر این افراد است. آقای مژده میگوید که این تعزیرات در خصوص اعضای ارشد طالبان نمی‌تواند اجرایی شود زیرا سفرهای آن‌ها، در راستای گفت‌و‌گوهای صلح است.
به باور آقای مژده، شکایت/ یادآوری حکومت افغانستان به سازمان ملل متحد، نمی‌تواند ره به جایی ببرد زیرا، در نشست صلح مسکو، بخش عظیمی از گروه‌های اپوزیسیون حکومت و جریان‌های تأثیرگذار سیاسی مشارکت داشتند و این گفت‌و‌گوها، اجماع وسیع داخلی و بین المللی را با خود دارد. به باور آقای مژده، شکایت/ یادآوری حکومت افغانستان از سر ناگزیری بود زیرا در این نشست دعوت نشده و غایب بود.