روزنامه اطلاعات روز پارسال به مناسبت روز جهانی همبستگی زنان (۸ مارچ) آمار رسمی نهادها و اداره‌های دولتی را از حضور و اشتراک زنان در عرصه‌های سیاسی، اقتصادی، قانون‌گذاری، حکومت‌داری، بهداشت، ارتش و پولیس و همچنان چالش‌های زنان را در صفحه‌ی تویترش نشر کرده بود. همکاران ما امسال (1397) بخشی از آن آمارها را بروز کرده که شرح مفصل آن در این گزارش آمده است.
زنان و تحصیلات عالی
بر اساس آماری که پارسال وزارت تحصیلات عالی به اطلاعات روز ارائه کرد بود، بیش از ۸۸ هزار دانش‌جوی زن در سراسر افغانستان در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی در حال تحصیل‌اند. از این میان در حدود ۴۴ هزار دانش‌جو در ۳۷ دانشگاه دولتی درس می‌خوانند و بیشتر از ۴۳ هزار دانش‌جوی دیگر در دانشگاه‌های خصوصی مشغول تحصیل‌اند.
درسال ۱۳۹۶ بیش از ۳۰۰ بورس تحصیلی خارج از کشور به زنان اختصاص یافته است. همچنان ۷۰۰ دانش‌جوی دختر در دانشگاه‌های داخلی درحال خواندن مقطع کارشناسی ارشد‌شان هستند. دانشگاه بلخ با بیش از ۷۵۰۰ دانش‌جو، دانشگاه کابل با بیش از ۶۸۰۰ دانش‌جو و دانشگاه هرات با داشتن بیش از ۶۷۰۰ دانش‌جوی دختر؛ سه دانشگاه برتر از میان ۳۷ دانشگاه کشور است، که بیشترین شمار دانش‌جویان دختر را دارد. از میان ۳۷ دانشگاه دولتی، سه دانشگاه در ولایت‌های ارزگان، میدانوردک و پکتیکا هیچ دانش‌جوی دختر ندارد. ۳۳ درصد دانش‌جویان دانشگاه مرکزی کابل و ۵۴ درصد دانش‌جویان دانشگاه تعلیم و تربیه افشار را دختران تشکیل می‌دهند.
بر اساس آمار وزارت تحصیلات عالی، شمار کل استادان زن در دانشگاه‌های دولتی و خصوصی، بیش از دو هزار تن هستند که بیش از هفت صد تن آن‌ها در دانشگاه‌های دولتی و بیش از ۱۲۰۰ تن دیگر آن‌ها در دانشگاه‌های خصوصی تدریس می‌کنند. از مجموع ۷۷۹ استاد زن در دانشگاه‌های دولتی، ۱۳ استاد مدرک تحصیلی دکتورا دارند، ۲۸۷ استاد مدرک فوق لیسانس و ۴۷۹ استاد مدرک لیسانس دارند.
۲۰ زن در سطح‌های بلند مدیریتی نهادهای اکادمیک به‌عنوان رییس دانشگاه، معاون دانشگاه و رییس دانشکده قرار دارند. بر مبنای ستراتیژی جنسیت (جندر) تا سال ۱۳۹۹ حضور زنان در کادر علمی دانشگاه‌ها به ۲۰ درصد افزایش می‌یابد.
برای بروزرسانی آمار با وزارت تحصیلات عالی به تماس شدیم، اما با تماس‌های مکرر موفق به دریافت آن نشدیم.
زنان و آموزش و پرورش
بر اساس آمار رسمی، در سال 1397 از میان 229 هزار آموزگار در سراسر کشور، بیش از 80 هزار آن را زنان تشکیل می‌دهند. درکابل به‌طور استثنایی شمار آموزگاران زن سه برابر آموزگاران مرد هستند. در بلخ و هرات نیز آموزگاران زن بیشتر از مردان هستند. ولایت‌های، پکتیکا (۵۲)، ارزگان (۹۲) و زابل (۷۴) کمترین آموزگار زن را دارند.
در سراسر افغانستان بیش ۱۷۸۰۰ باب مکتب وجود دارد. از این میان بیش از ۲۷۰۰ باب مکتب دخترانه و بیش از ۶۳۰۰ مکتب پسرانه و بیش از ۸۷۰۰ باب مکتب، دخترانه و پسرانه است. بدخشان و بامیان دو ولایتی است که تعداد مکتب‌های دخترانه از پسرانه بیشتر است. ولایت‌های هلمند (۸)، کندهار (۱۱)، زابل (۱۳) کمترین مکتب ویژه‌ی دختران را دارد. ممکن در سال 1397 این آمار تغییر کرده باشد.
از میان بیش از نه و نیم میلیون دانش‌آموز بیش از سه و نیم میلیون آن را دختران تشکیل می‌دهند. بر اساس آمار وزارت معارف، در سال 1397، 218 هزار دانش‌آموز دختر از مکتب فارغ شده‌اند.
بر اساس آماری که وزارت معارف منتشر کرده، در هیچ ولایتی شمار دانش‌آموزان دختر از پسر بیشتر نیست. ولایت‌های دایکندی و بامیان بالاترین درصدی حضور دختران دانش‌آموز را دارد. در مجموع در 27 ولسوالی در 10 ولایت دختران از مکتب باز مانده‌اند.
در مجموع 10 درصد کارمندان وزارت معارف را زنان دتشکیل می‌دهد.
زنان و نهادهای عدلی و قضایی
دادستانی کل کشور می‌گوید که حضور زنان در این اداره در دو سال اخیر از سه درصد به 21.7 درصد افزایش یافته است. جمشید رسولی، سخن‌گوی دادستانی کل به روزنامه اطلاعات روز گفت که پیش از این در کل دستگاه اداره‌ی دادستانی افغانستان تنها دو زن به عنوان رییس کار می‌کردند اما اکنون شمار رییسان زن در این اداره به 13 نفر می‌رسد. او می‌افزاید که دو سال پیش اداره‌ی دادستانی کل در شش ولایت کشور دادستان زن داشت اما اکنون در 32 ولایت دادستان‌های زن حضور دارند.
در سال ۱۳۹۵ خورشیدی مجموع قاضی‌ها در افغانستان بیش از ۱۸۰۰ نفر بوده که از جمله ۲۱۳ نفر آن (۱۱.۵ درصد) زن هستند. همچنان تعداد دادستان‌ها بیش از ۱۹۰ نفر بوده که ۸.۲ درصد آن زنان هستند. تعداد وکلای مدافع بیش از ۱۳۰۰ نفر بوده که ۱۸.۲ درصد آن را زنان تشکیل می‌دهند.
بر اساس آماری که پارسال دادگاه عالی کشور اعلام کرده بود، بیش از ۱۱ درصد کل تشکیل این نهاد را زنان تشکیل می‌دهد. بر اساس آمار رسمی، از مجموع بیش از دو هزار قاضی، بیش از دو صد تن آن‌ها را زنان تشکیل می‌دهند.
زنان و رهبری
آخرین بررسی مشارکت زنان و مردان در سطح تصمیم‌گیری نشان می‌دهد که زنان در تصمیم‌گیری‌ها ۱۰.۷ درصد و مردان ۸۹.۳ درصد سهم داشته‌اند. سهم زنان در نهادهای دولتی ۱۰.۳ درصد، در بخش خصوصی ۹.۶ درصد و در سازمان‌های غیردولتی ۲۰.۳ بوده است.
از مجموع بیش از ۸۷۰۰ تن تصمیم‌گیرنده در دولت، سهم زنان ۱۰.۷ درصد بوده است. در سال ۹۵ از مجموع ۸۳۰۰ کارمند دولت، ۹۲ و نیم درصد مردان در پست‌های بالا بوده‌اند در حالی که سهم زنان فقط بیش از هفت درصد بوده است.
نرگس نهان، وزیر معادن و پطرولیم و دلبر نظری وزیر زنان دو وزیر زن کابینه‌ی افغانستان هستند. روئسای کمیسیون‌های انتخاباتی نیز زن هستند. حوا‌علم نورستانی به عنوان رییس کمیسیون انتخابات و زهره بیان شینواری به عنوان رییس کمیسیون شکایت‌های انتخاباتی انتخاب شدند.
دولت افغانستان در نظر دارد که تا سال ۲۰۲۰ در حدود ۳۰ درصد پست‌های تصمیم‌گیری و رهبری را به زنان اختصاص دهد. شمار کل کارمندان خدمات ملکی دولت به شمول پرسونل خدماتی و کارگران در سال ۱۳۹۵ نزدیک به ۴۰۰ هزار بوده‌اند که بیش از ۲۲ درصد آن را زنان تشکیل می‌داد. کمیسیون خدمات ملکی در سال 1397 درصدی کارمندان خدمات ملکی زن را 27.3 درصد اعلام کرده است.
زنان و قانون‌گذاری
در مجلس نمایندگان براساس فهرستی که وب‌سایت پارلمان افغانستان منتشر کرده، ۶۷ وکیل زن حضور دارد.
همچنان از مجموع ۱۰۲ سناتور در مجلس بزرگان ۲۱ نفر آن زنان هستند.
زنان در حکومت‌داری محلی
اداره‌ی ارگان‌های محلی در مرکز افغانستان و ولایت‌ها بیش از شش هزار کارمند دارد که نزدیک به 200 کارمند آن زن است. چهار معاون والی، چهار ولسوال و دو شهردار زن هستند. از این میان منیره یوسف‌زاده، معاون والی کابل و ظریفه غفاری، شهردار میدانوردک از مقام‌های برجسته‌ی زنان در این نهادند.
زنان در ارتش و پولیس
بر بنیاد آمار وزارت دفاع هم‌اکنون (سال 1397) 2141 زن در ارتش ملی حضور دارند که از آن میان 685 تن آنان افسر، 554 بریدمل، 198 سرباز و متباقی کارمندان ملکی اند. بر اساس آماری که وزارت داخله به روزنامه اطلاعات روز ارائه کرده است، از مجموع کل پولیس افغانستان 3500 تن آن زنان هستند. نصرت رحیمی سخن‌گوی وزارت داخله افزود که رهبری این وزارت در نظر دارد که تا سال آینده، شمار زنان را در این نهاد دو چند کند.