- شریف حضوری
بزرگترین و طولانی‌ترین انتخابات در دنیا چند روز پیش، به تاریخ 11 اپریل 2019 در شبه قاره‌ی هند کلید خورد. در این انتخابات، حزب حاکم ب جی پی به نخست‌وزیری نرندرا مودی با احزاب ملی مانند کنگره به رهبری راهول گاندی و حزب کمونیست هندوستان و نیز احزاب ایالتی مانند بهوجان سمج پارتی (BSP) و سمج وادی پارتی(SP) در ایالت اوتارپرادش، حزب آل اندیا تراینامول کانگرس (AITC) به رهبری بانوی قدرتمند ماماتا بنرجی در بنگال و احزاب کوچک، اما مهم ایالتی دیگر که جزء اپوزسیون به شمار می‌روند، به مصاف هم خواهند رفت. گرچند نظر‌سنجی‌ها نشان می‌دهد که نخست‌وزیر فعلی، باردیگر عهده‌دار پست کنونی‌اش خواهد شد، اما تا اعلام نتایج انتخابات به روز 23 می 2019 باید منتظر ماند و دید.
جالب است بدانید که انتخابات کنونی هند، دارای هفت مرحله است و 38 روز به طول خواهد انجامید. اولین مرحله به تاریخ 11 اپریل شروع و آخرین مرحله به تاریخ 19 می، ختم خواهد شد. شروع شمارش آرا، روز 23 می 2019 تعیین شده است و در همان روز نتیجه‌ی نهایی نیز اعلام می‌گردد. در اولین مرحله‌ی انتخابات، 1279 نفر و در 20 ایالت برای 91 کرسی مجلس نمایندگان با هم به رقابت پرداختند که رای‌دهندگان واجد شرایط این مرحله از انتخابات 140 میلیون و 210 هزار و 690 نفر بودند.
ترکیب مجلس نمایندگان
دولت مرکزی هند دارای دو مجلس نمایندگان (لوک سابا) و مجلس سنا (راجیا سابا) میباشد که هر دو در پایتخت هند، دهلی جدید قرار دارند. اعضای مجلس نمایندگان بر اساس رای مستقیم مردم و به مدت پنج سال انتخاب می‌گردند. قانون اساسی هند، تعداد اعضای مجلس نمایندگان را 552 نفر ذکر کرده است، اما در عمل و در طول سال‌های پس از استقلال هند، تعداد اعضا بین 543 تا 545 نفر در نوسان بوده است. از این میان به تعداد 131 کرسی (24%) به طبقات فرو‌دست اجتماع مانند دالیت‌ها (ST) و نیز قبائل (ST) که با محرومیت و بی‌عدالتی تاریخی مواجه بوده‌اند، به صورت سهمیه اختصاص یافته است. مجلس نمایندگان هند، به جز در دوره‌های نادر، ثبات خود را حفظ کرده است و دوره‌ی 5 ساله خود را به موفقیت به اتمام رسانده است. تا به حال این مجلس، 16 دوره را پشت سر گذاشته است و رقابت کنونی برای هفدهمین دوره‌ی مجلس نمایندگان است. از مجموعه 29 ایالت هند، ایالت‌های اوتارپرادش با داشتن 80 کرسی، ماهاراشترا 48 کرسی، بنگال 42 کرسی، بیهار 40 کرسی و تامیل نادو 39 کرسی، تاثیرگذار‌ترین ایالت‌ها بر برآیند انتخابات پارلمانی می‌باشند. تعداد زیادی از ایالت‌ها که از نگاه جمعیتی کوچک هستند تک‌کرسی و یا هم از حق 2 یا 3 کرسی برخوردارند. در هند ضرب‌المثل سیاسی‌ای وجود دارد که می‌گوید: حزبی که بتواند کرسی‌های ایالت اوتارپرادش را به طور مطلق در اختیار داشته باشد، در حقیقت مجلس نمایندگان را در کنترل خود دارد.
منشورهای انتخاباتی دو حزب بزرگ ب جی پی و کنگره
چند روز مانده به آغاز رای‌گیری، دو حزب بزرگ و مطرح هند، BJP و کنگره منشورهای انتخاباتی‌شان را به صورت مکتوب اعلام کردند. با این‌که وعده‌های گنجانده شده در هر دو منشور تقریبا یک‌سان است، اما استراتژی‌ها برای عملی کردن آن‌ها از هم متفاوتند. این وعده‌ها از ایجاد شغل گرفته تا امنیت زنان، امنیت ملی و مبارزه با تروریسم را شامل می‌شوند. منشور حزب کنگره تحت عنوان «کنگره این کارها را انجام خواهد داد» به تاریخ دوم اپریل به نشر رسید و حزب BJP منشور خود را تحت عنوان «هند مصمم و هند صاحب‌اختیار» به تاریخ 8 اپریل به نشر سپرد. بدون وارد شدن به جزئیات، می‌توان به صورت کلی بیان کرد که منشور کنگره بیشتر متمرکز بر اصلاحات اقتصادی و از حزب BJP بیشتر امنیت‌محور است. به طور مقایسه‌ای موارد تاکید شده در دو منشور را قرار ذیل به بررسی می‌گیریم:
1) در عرصه‌ی امنیت حزب BJP بیشتر بر استراتژی مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی متمرکز است، اما کنگره بر فراهم‌آوری تدارکات دفاعی تاکید بیشتر کرده است. در همین راستا کنگره قول داده است که در صورت پیروزی، بودجه‌ی نظامی را افزایش خواهد داد.
2) مسأله‌ی بعدی جامو و کشمیر است. حزب BJP مصمم به حذف ماده‌ی 370 قانون اساسی است که به منطقه‌ی جامو و کشمیر حالت خود‌مختاری داده است و امتیازات ویژه برای آن قائل شده است. همچنان این حزب قول داده است که ماده 35 A قانون اساسی را نیز حذف خواهد نمود. بر اساس مفاد این ماده، شهروندان سایر ایالات هند، اجازه‌ی خرید و تملک اموال غیر‌منقول از جمله خرید زمین و مسکن را در منطقه‌ی جامو و کشمیر ندارند. برخلاف BJP، کنگره تاکید کرده است که به ماده‌های مذکور دست‌برد نخواهد زد و قول داده است که «قانون ویژه‌ی قدرت‌دهی ارتش» یا AFSPA را بازبینی خواهد کرد. این قانون به نیروهای مسلح هند در مناطق نارام مانند کشمیر، قدرت بی‌حد و حصر داده است که بر اساس آن می‌تواند شهروندان را به ظن شورشی و تخریب‌کار، دست‌گیر، بازجویی و یا هم زندانی کند.
3) مورد بعدی درآمد کشاورزان، حمایت مالی از آنان و کم کردن فشار و استرس روانی آنان است. حزب BJP قول پرداخت حقوق بازنشستگی به کشاورزان کم‌زمین و نیز پرداخت وام یک لک روپیه با سود 0%، با مدت 5 سال را به کشاورزان داده است. در این میان حزب کنگره یک قدم فراتر رفته و وعده سپرده است که بدهی وام همه‌ی کشاورزان را عفو کند. هدف این کار نجات کشاورزان از قرض، به دلیل گرفتن وام از بانک‌های حکومتی میباشد.
4) در عرصه‌ی فرهنگی حزب کنگره تاکید بر پلورالیسم فرهنگی دارد و قول داده است تا قوانین لازم را برای حمایت از اقلیت‌های مذهبی به‌وجود آورد، اما در مقابل حزب BJP بر جامعه‌ی تک‌فرهنگی هندو محور تاکید دارد و وعده سپرده است تا معبد رام را بر خرابه‌های مسجد بابری در آیودای ایالت اوتارپرادش بنا کند. سایر موارد منشور نقشه‌ی راه برای اقتصاد، توسعه‌ی صنایع، ایجاد شغل، مبارزه با فقر و امنیت بانوان میباشد.
برنده‌ی احتمالی
با توجه به نظر سنجی‌ها که توسط رسانه‌های هندی انجام یافته است، حزب راست‌گرای BJP برنده‌ی انتخابات پیش‌بینی شده است. توجیه این نظر سنجی با توجه به موارد ذیل دور از انتظار نخواهد بود:
- جنجال‌های نظامی که میان هند و پاکستان و در آستانه‌ی انتخابات هند به‌وجود آمد، به حزب BJP این امکان را داد تا از آن بهره‌برداری سیاسی و انتخاباتی نماید. در پی آن، این حزب توانست بسیاری از افکار عمومی را متوجه خود ساخته و با خود همراه سازد که احزاب مخالف از داشتن چنین مزیتی محروم بودند.
- گرچند احزاب ملی و منطقه‌ای مخالف با ایدئولوژی حزب حاکم، قبل از شروع انتخابات از ایجاد جبهه‌ی قوی و متحد خبر داده بودند، اما تا کنون از چنین اتحادی خبری نیست و این امر صحنه را برای مانور‌دهی حزب BJP بیشتر آماده کرده است.
- حزب BJP چهره‌‌ی واحد و تا حدی قابل قبول مانند نرندرا مودی را برای پست نخست‌وزیری علم کرده است، این در حالی است که احزاب مخالف به رهبری کنگره تا به حال نتوانسته‌اند چهره‌ای را که همگان بر آن متفق‌القول باشند به مردم معرفی کند. با این‌که راهول گاندی خود را شایسته‌ی این پست می‌داند و از سوی حزبش تا حدی برای این مقام برجسته گردیده است، اما اجماع کلی احزاب مخالف را در این زمینه با خود به همراه ندارد.
- حزب راست‌گرایBJP خود را حزب همه‌شمول هندو و بدون امتیاز‌دهی به خانواده‌ی خاصی معرفی کرده است. این در حالی است که در تمام کمپاین‌های انتخاباتی، حزب رقیبش کنگره را یک حزب خانوادگی خوانده است که در انحصار خانواده‌ی نهرو-گاندی است. صد البته تا حدی، این باور را موفقانه به ذهن مردم تزریق کرده است و بسیاری را در این راه مجاب و متقاعد ساخته است.
با توجه به موارد بالا، انتظار می‌رود که حزب راست‌گرایBJP با آرای بالا و نه اکثریت مطلق همانند انتخابات سال 2014، پیروز انتخابات گردد و یک بار دیگر زمام امور سیاسی هند را عهده‌دار شود.