مارچ سال 2019 را در قزاقستان ماه خاص میگویند. در تاریخ 19 همین ماه، نورسلطان نظربایف رییسجمهور این کشور، اعلام کرد که از سمت خود استعفا کرده و تا انتخابات بعدی آن را به قاسیم-ژومارت توکایف رییس سنای پارلمان این کشور واگذار میکند. در تاریخ معاصر قزاقستان چنین کاری سابقه نداشته است. اما آیا این انتقال دور از انتظار بود؟
مشکل است که شک خودپنداری را به رییسجمهور نظربایف نسبت بدهیم. ایشان بهعنوان یک سیاستمدار عاقل شرقی، بهنظر میرسد که تمام اقدامات خود را قبل از آغاز آنها سنجیده است. برای نمونه، 25 سال پیش برای اولینبار از خطابهی دانشگاه دولتی مسکو در مورد ایجاد اتحادیهی گمرکی سخن گفت. امسال اتحادیهی اقتصادی اوراسیا از اولین پنجمین سالگرد خود تجلیل کرد. این جدیت کار مربوط به زندگی در داخل کشور هم میشود.
همانا نظربایف در زمانیکه قیمت نفت بالا بود، صندوق امنیتی ملی را در قزاقستان ساخت که در آن درآمدهای اضافی فروش نفت را میریختند. با پیشبینی کاهش قیمت نفت در قزاقستان، برنامهی سریع رشد صنعتی و سرمایهگذاری اعلام شد که در چارچوب آن بخشهای اقتصادی پرمصرف در اولویت قرار گرفتند. درست در همین زمان بود که قیمت یک بیلر طلای سیاه (نفت) از 100 دالر به 40 دالر کاهش یافت. البته سطح تولید ناخالص داخلی هنوز خوب نبود، اما نظر به معلومات وزارت اقتصاد ملی از سال 2019 (جنوری الی مارچ) تولید ناخالص داخلی در قزاقستان 3،8 درصد رشد کرد. علاوهی صنعت سبک، تولید نوشابه، محصولات پلاستیک، تولید مواد ساختمانی و همچنین ماشینسازی، از جمله موترسازی نیز رشد داشته است.
مهمترین شعار اولین رییسجمهور، اول اقتصاد، بعد سیاست بود. رهبر قزاقستان درک میکرد که برای کشور رهبری نیاز است که بتواند در مرحلهی گذار الی انتخابات ریاستجمهوری بعدی در کشور کار کند. نامزدی قاسیم-ژومارت توکایف در این زمینه عالی است. ایشان هم تجربهی بزرگ کاری برای دولت دارد و هم موقف خوب در سیاست بینالمللی. قاسم توکایف رییس عمومی یک بخش سازمان ملل متحد در ژینو بود. رییس پارلمان از نظر تاریخ قزاقها، جایگای دوم را بعد از رییسجمهور دارد. حالا رهبر موقت کشور تا انتخابات زودهنگام، توکایف بارها اشاره کرده است که سیاست اولین رییسجمهور قزاقستان ادامه خواهد یافت. این پیام فقط برای شرکای خارجی قزاقستان نیست، به این سلسلهمراتب تمام اهالی قزاقستان علاقمندند. نظربایف وعدهی افزایش معاش و امتیازات، حمایت از مردم کمدرآمد را داده بود. باید گفت که تمام مردم قزاقستان به ثبات نیاز دارند، صرف نظر از رفاه مالی آنها. قزاقستان در مقایسه با همسایهی خود قرغیزستان، آمادهی لرزشهای سیاسی نیست و تظاهرات و تجمعات برای این کشور ساخته نشده است.
نظربایف در بیانیهی خود برای مردم توضیح داد که جهان منتظر لرزشهای اقتصادی نوبتی است و برای آن باید از نظر روحی آماده بود. سال تحول برای قزاقستان باید سال آینده میبود، در سال 2020 باید انتخابات نوبتی ریاستجمهوری برگزار میشد، اما این انتخابات چگونه میبود؟ برای جلوگیری از شروع تأخیر در کشور، زمانی که سرمایهگذاران بزرگ، کارآفرینان متوسط و سازمانهای دولتی در انتظار انتخابات آینده میبودند، فورا اگر رهبر جدید با ایدههای جدید میآید، زندگی موقتا برای 18 میلیون قزاقستانی در یک وقفه فرو میرفت که تحملش برای مردم این کشور سخت میبود.
اعلام قاسیم توکایف در مورد انتخابات زودهنگام بسیار بهموقع بود. انتخاب رییس دولت توسط مردم تاثیر مثبت بر ثبات سیاسی و اقتصادی قزاقستان میگذارد.
رییسجمهور خاطرنشان کرد که چه چیزی میتواند ضامن انتخابات شفاف و آزاد باشد. توکایف گفت: «حالا ما در یک لحظهی تاریخی قرار داریم. رهبری حکومت قزاقستان در یک فضای آرام و در مطابقت کامل با قانون اساسی انتقال یافت و این کار باعث احترام جامعهی جهانی به قزاقستان شد.»