مهلت یکهفتهای کمیسیون نظامی گروه طالبان به رسانههای افغانستان امروز به پایان میرسد. صبح روز دوشنبه (3 سرطان) کمیسیون نظامی طالبان با نشر اعلامیهای به رسانههای افغانستان یک هفته مهلت داد و گفت که اعلان تجارتیشان بر ضد گروه طالبان را متوقف سازند در غیر آن هدف نظامی این گروه قرار خواهند گرفت. اعلامیهی طالبان گفته است که شماری از رسانهها اعلانات تجارتی را نشر میکنند که در آن علیه گروه طالبان «بد و رد» گفته میشود و افکار عمومی را علیه آنان تحریک میکند.
پس از آن فدارسیون خبرنگاران افغانستان اعلام کرد که هیچ گروهی حق تعیین تکلیف به رسانهها را ندارد و رسانهها در افغانستان صرف در چوکات قوانین نافذهی این کشور فعالیت میکنند و تهدید رسانهها و تهدید آزادی بیان برای رسانهها و نهادهای حامی آنان قابل قبول نیست.
یک روز پس از آن حکومت افغانستان اعلام کرد که از هیچ تلاشی برای حمایت از رسانهها و خبرنگاران و تأمین امنیت آنان دریغ نمیکند. جان بس، سفیر امریکا در کابل نیز به تهدید طالبان واکنش نشان داد و از طالبان خواست که خبرنگاران را تهدید نکنند. به گفتهی او، رسانههای پرجنبوجوش افغانستان نشاندهندهی دستآوردهای 18 سال اخیر است. او به طالبان گفت که خشونتهای بیشتر در برابر غیرنظامیان و خبرنگاران کمک نمیکند تا این گروه به هدفش برسد.
سه روز پس از تهدید طالبان، تدامیچی یاماموتو، نمایندهی خاص سازمان ملل برای افغانستان نیز واکنش نشان داد و از طالبان خواست که تهدید شان را پس بگیرند. او گفت که کلمات هرگز نباید با خشونت پاسخ داده شود. همچنین افزود که کارمندان رسانهای غیرنظامیاند و طالبان از قوانین بینالمللی در خصوص حفاظت از غیرنظامیان در هر زمان و مکان پیروی کنند.
طالبان هنوز در این خصوص واکنش نشان ندادهاند. روشن نیست که پس از پایان مهلت یکهفتهای این گروه چه اقدام میکند، اما در گذشته طالبان رسانهها و کارمندان رسانهای را هدف قرار داده و یا تهدید کردهاند. در یک مورد در اواخر ماه جدی 1394 طالبان بر موتر حامل کارمندان گروه رسانهای موبی در کابل حمله کردند که در آن هفت کارمند رسانهای کشته شدند.
اکنون که مهلت یک هفتهی طالبان به پایان میرسد، چند نکته در خصوص تهدیدشدن رسانهها از سوی این گروه قابل بحث است.
نخست، فعالیت آزاد و رشد کمی و کیفی رسانهها در هژده سال پسین یکی از دستآوردهای مهم نظام جدید جمهوری پس از سقوط امارت اسلامی طالبان است. در زمان امارت اسلامی رسانههای آزاد در افغانستان فعالیت نداشت و نیز این گروه حق آزادی بیان را از مردم گرفته بود. اکنون طالبان، با ارسال تهدید به رسانهها نشان میدهند که با آزادی بیان و فعالیتهای رسانهای در افغانستان ستیزه دارند؛ آزادی بیان و حق فعالیتهای رسانهای اکنون یک حق مسلم و معمول در جهان است.
دوم، ارسال تهدید به رسانهها از طرف طالبان تردیدی در خصوص دشمنی این گروه با ارزشهای نوین در افغانستان باقی نمیگذارد. طالبان برخلاف آنچه گفته میشود، تغییری نکردهاند و همانطور که در گذشته، مساجد، غیرنظامیان و اهداف غیرنظامی را بهعنوان اهداف نظامی مورد حمله قرار دادند، رسانهها را نیز اهداف نظامی خواندهاند. باید در گفتوگوهای صلح، اصنافی مثل رسانهها، جامعهی مدنی، زنان و اصناف اجتماعی و سیاسی افغانستان جدید طرف جدی گفتوگو باشند.
سوم، نهادهای رسانهای باید از طرف دولت مورد حمایت کافی امنیتی قرار بگیرند. حکومت در واکنش به اعلامیهی طالبان گفته است که از همکاری با رسانهها دریغ نمیکند، اما تا کنون اقدام خاصی برای حمایت از رسانهها صورت نگرفته است. حکومت افغانستان باید در عمل نیز در تأمین امنیت رسانهها و خبرنگاران اقدام کند و جلو تهدیدهای طالبان را بگیرد.