تقویم انتخابات دو ماه را برای کارزار انتخابات ریاستجمهوری در نظر گرفته است. کمپینها از امروز آغاز میشود. از امروز تا دو ماه دیگر نامزدان ریاستجمهوری فرصت دارند برای بهدستآوردن آرای مردم با هم به رقابت بپردازند. طبیعی است که میدان رقابت برای رأی بیشتر تنگاتنگ و پرچالش خواهد بود. مردم در کارزارهای انتخاباتی با نامزدان و برنامههای آنها آشنا خواهند شد. از طرف دیگر نامزدان فرصت دارند در طول دو ماه برنامههایشان را برای مردم شرح دهند.
کارزار انتخابات با چشم بههمزدنی به پایان میرسد. اما رفتارهای ناشایست، ضمن زیان معنوی و فردی، خسارت جبرانناپذیر اجتماعی به همراه دارد. همدلی و مهرورزی، از سرمایههای اجتماعی است که به هیچ قیمتی نباید خدشهدار شود. انتظار ما این است که نامزدان در طول دو ماه پیکارهای انتخاباتی بایدها و نبایدهای زیادی را در دستور کار خود قرار دهند.
رعایت این چند اصل برای تکتهای انتخاباتی ضرور است:
یکم- نامزدان بهجای شعار باید به مردم برنامه ارایه کنند. در گذشته متاسفانه شعار بهجای برنامه به خورد مردم داده شده است. این سنت باید تغییر کند. پس از چندین دور تجربهی انتخاباتی، مردم افغانستان به خوبی میان برنامه و شعار تفکیک قابل خواهند شد؛ از درسهای که مردم در انتخاباتهای گذشته گرفته، یکی همین است. شعارهای غیرعملی و دهنپُرکن، کارت بازی مناسبی نیست که تکتهای انتخاباتی از آن استفاده کنند. این شگرد بسیار کهنه شده و خریداری ندارد.
دو- خصومت باید کنار گذاشته شود. افغانستان درگیر مشکلات زیادی است. استفاده از احساسات قومی برای بهدستآوردن رای مردم، درست نیست. همهی ما دشمن مشترکی داریم؛ جهل، فقر، فقدان تدبیر، فرصتسوزیها، ناامنی، چالشهای اجتماعی و روانی که باید در منشور انتخاباتی نامزدان به آنها راه حل ارایه شود. از اینرو تخریب، توهین و اتهام در فضای حقیقی و مجازی نسبت به هرکسی، یک رفتار غیراخلاقی و از روی ضعف است. اما این بهمعنای عدم نقد نیست. جای نقد منطقی با هیچ چیزی قابل معاوضه نیست؛ اما نقد مبتنی است بر انصاف. بهعبارت دیگر، نقد با تخریب فرق دارد و فرق آن در رعایت انصاف است.
سه- آلودهسازی محیط زیست و ضربهزدن به آن، قابل پذیرش نیست. این کار فرصت تنفس را از نسلهای امروز و فردا میستاند. نباید از همین امروز چهرهی شهر دگرگون شود. استفاده از عکسهای بزرگ و با شعارهای رنگارنگ که هیچ دردی را دوا نمیکند، نه لازم است و نه مورد پذیرش مردم قرار میگیرد. بهجای این کار راهاندازی گفتوگوهای سازنده و برنامهمحور بیشتر پاسخ میدهد و در کنار اینکه به برگزاری یک انتخابات سالم کمک میکند، باعث کاهش قابل ملاحظهی هزینههای مالی نیز میشود.
چهار- پاسداری از امنیت روانی اجتماع وظیفهی تمام تکتهای انتخاباتی و هوادارانشان است. به همین دلیل، از هرگونه تلاشیکه به همبستگی ملی و همگرایی اجتماعی خدشه وارد کند، پرهیز شود. چسباندن عکس به دیوار ساختمانها و دیوارنویسی، صدمهرساندن و تعرض به مال مردم است. آرامش و امنیت محل زندگی مردم باید پاس داشته شود.
پنج- استفاده از امکانات دولتی در جهت کمپاین برای یک تکت خاص، به یکرقابت سالم شدیدا صدمه میزند. هیچ نامزدی حق ندارد از امکانات دولتی استفاده کند. این نگرانی بیشتر متوجه نامزدان بر سر اقتدار در افغانستان است. بارها و پیش از آغاز کارزارهای انتخاباتی این نگرانی مطرح شده و کماکان این نگرانی وجود دارد. دورزدن این اصل و هرنوع سوءاستفاده از دید مردم پوشیده نمیماند.
قبلا هم کمیسیون شکایتهای انتخاباتی اصول رفتاری کارزارهای انتخاباتی را منتشر کرده است. پایبندی به این اصول رفتاری مهم است. احترام به تمام قوانین و مقررات، اصل صداقت، اصل حرمت شخصیتها، آزادیهای سیاسی در محدودهی قانون، دسترسی در برابر رسانهها، اطلاعات و امکانات مالی و ملی تبلیغاتی از موارد این اصول رفتاری میباشد.
در پایان، نظر ما این است که پایبندی نامزدان و هواداران آنها به اصول رفتاری و اخلاقی یک ضرورت انکارناپذیر در 60 روز پیشرو و در کارزارهای انتخاباتی است. این دو ماه باید فرصت یک گفتوگوی فراگیر بر سر مشکلات افغانستان باشد. مشکلات افغانستان نه کم است و نه هم کوچک و این مشکلات بزرگ و بیشمار، در پرتو گفتوگو قابل حل است. تصمیم بهدست ما است که در 60 روز آینده فرصتسازی کنیم یا فرصتسوزی.