حمله‌ی روز شنبه طالبان بر شهر قندوز، در پنج سال اخیر، سومین حمله‌ی این گروه بر این شهر استراتژیک شمال‌شرقی بود. در میزان 1394 طالبان با حمله‌ی گسترده شهر قندوز را سقوط دادند و بیش از ده روز کنترل آن را در دست داشتند. یک سال بعد در نهم میزان 1395 طالبان بار دیگر بر این شهر حمله کردند و بخش‌های از شهر را سقوط دادند.
حمله‌ی اخیر طالبان بر شهر قندوز زمانی صورت می‌گیرد که مذاکرات میان امریکا و طالبان در حال نهایی‌شدن است و دو طرف دور نهم مذاکرات را پشت سر گذاشته‌اند. کارشناسان نظامی موقعیت استراتژیک قندوز و امتیازگیری در مذاکرات صلح را از علت‌های اصلی حمله‌ی اخیر طالبان بر این ولایت می‌دانند.
جنگجویان طالبان حوالی ساعت ۱:۳۰ بامداد روز شنبه، ۹ سنبله از چهار سمت بر شهر قندوز حمله کردند و درگیری میان طالبان و نیروهای امنیتی در نقاط مختلف شهر در جریان روز شنبه ادامه داشت. صبح روز یک‌شنبه وزارت امور داخله‌ی اعلام کرد شهر قندوز و حومه‌های آن به‌صورت کامل از وجود طالبان پاکسازی شده است. براساس آمار وزارت داخله، در درگیری‌ها در شهر قندوز ۲۵ نفر به‌شمول ۲۰ سرباز نیروهای امنیتی و پنج غیرنظامی کشته شده‌اند. همچنان در این درگیری «یک تعداد از نیروهای امنیتی» و ۸۵ غیرنظامی دیگر زخمی و از جانب طالبان ۵۶ تن کشته شده‌اند.
نصرت رحیمی، سخن‌گوی وزارت داخله روز یک‌شنبه در نشست خبری در کابل گفت که برنامه طالبان این بود که شهر قندوز را سقوط دهند، اما ضمن این‌که به این هدف نرسیدند، شکست تاریخی را متقبل شدند. آقای رحیمی افزود که به شمول ملا نسیم، فرمانده طالبان در جنگ قندوز 56 جنگجوی این گروه کشته شده‌اند.
اعضای شورای ولایتی قندوز می‌گویند که درگیری یک‌روزه در قندوز خساراتی مالی نیز برجا گذاشته و روز یک‌شنبه آب و شرکت‌های مخابراتی غیردولتی در شهر قطع بود. پیش از این خدمات شرکت‌های مخابراتی غیردولتی تنها از روی شب قطع می‌شد.
چرا قندوز بار بار هدف حمله‌ی طالبان قرار می‌گیرد؟
ولایت قندوز یکی از ولایت‌های مهم و استراتژیک افغانستان است که در همسایگی ولایت‌های تخار، بغلان، سمنگان و بلخ قرار دارد. این ولایت به‌خاطر مرز مشترک با کشورهای آسیایی میانه و موقعیت گذرگاه مرزی شیرخان، از ولایت‌های استراتژیک هم برای دولت و هم برای طالبان به‌شمار می‌رود.
کابل خان تدبیر، کارشناس مسایل نظامی و امنیتی می‌گوید که قندوز دروازه شمالی شرقی افغانستان است و به‌خاطر سه اهمیت بار بار هدف حمله‌ی طالبان قرار می‌گیرد. او می‌افزاید که اهمیت نخست این است جنگجویان گروه‌های تروریستی که از بیرون به افغانستان آورده می‌شوند، از طریق دره خوستک بدخشان و بعد قندوز به تمام افغانستان به‌ویژه در شمال کشور پخش می‌شوند.
آقای تدبیر می‌افزاید در وضعیتی‌که طالبان با کشورهای منطقه رابطه ایجاد کرده‌اند، می‌توانند با سقوط قندوز، سلاح‌های جدید و امکانات جنگی‌شان را از طریق این ولایت تأمین کنند. به گفته‌ی او، ویژگی سوم این است که قندوز جای‌ست که بخشی از افغانستان را جدا می‌سازد و از طریق قندوز می‌شود بغلان، سمنگان، مزار شریف و تمام ولایت‌های شمال را زیر کنترل گرفت.
عتیق‌الله امرخیل کارشناس نظامی دیگر می‌گوید که چون قندوز یک ولایت مهم و استراتژیک است، از این رو هدف حمله‌ی طالبان قرار می‌گیرد. به گفته‌ی آقای امرخیل، چون قندوز یک بار سقوط و یک بار دیگر تا مرز سقوط پیش رفت و از این بابت شهرت یافت، بناً طالبان بر مرکز آن حمله کردند تا نشان دهد که می‌تواند در هر نقطه‌ی افغانستان به‌خصوص نقاط استراتژیک حمله کنند.
غلام‌ربانی ربانی، عضو شورای ولایتی قندوز در صحبت با اطلاعات روز می‌گوید که از علت‌های حمله‌ی پی‌هم طالبان بر قندوز موقعیت استراتژیک این ولایت است.
حمله بر قندوز و مذاکرات صلح
حمله‌ی طالبان بر قندوز همزمان است با پایان دور نهم مذاکرات امریکا با طالبان در قطر که گفته می‌شود متن توافق‌نامه نهایی شده است.
کابل‌خان تدبیر می‌گوید که حمله‌ی اخیر گروه طالبان بر شهر قندوز به‌معنای این است که طالبان می‌خواهند ثابت کند که آن‌ها تا هنوز در تمام نقاط افغانستان تحرک دارند و از این طریق می‌خواهند در جریان گفت‌وگوهای جاری امتیازگیری کنند.
عتیق‌الله امرخیل می‌گوید که حمله بر قندوز از دوحه و مذاکرات جاری صلح میان امریکا و طالبان برخاسته است. طالبان برای این که یک امتیاز خوب هم از امریکا و هم از دولت افغانستان به‌دست بیاورد، یک نقطه بسیار مهم و استراتژیک مانند قندوز را مورد حمله قرار دادند.
به گفته‌ی او، مسأله دیگر این است که طالبان با حمله بر قندوز نشان دادند که آن‌ها تنها با امریکایی‌ها صلح می‌کنند، نه با افغان‌ها. طالبان با این حمله دو پایم داشت: اول این که به امریکا نشان داد که این قدر توانایی نظامی دارد که اگر نظامیان آن کشور در افغانستان نباشند، می‌توانند افغانستان را تصرف کنند. دوم این که به افغان‌ها این پیام را دادند که با امریکایی‌ها صلح می‌کنند و با شما جنگ، دولت شما را به‌رسمیت نمی‌شناسیم و می‌خواهیم از را زور قدرت را به‌دست می‌آوریم.
چرا قندوز آسیب‌پذیر است؟
ولایت قندوز در سال‌های اخیر شاهد ناامنی‌های گسترده بوده، یک بار سقوط کرده، دوبار تا مرز سقوط پیش رفته، از ۹ ولسوالی، سه ولسوالی آن به‌صورت کامل و بیش‌تر خاک بقیه ولسوالی‌ها در دست طالبان است.
کابل‌خان تدبیر می‌گوید که حضور گسترده افراد مسلح غیرمسئول و فساد در اداره محلی، قندوز را به‌لحاظ امنیتی و در برابر حملات طالبان آسیب‌پذیر کرده است: «افراد مسلح غیرمسئول در قندوز تلاش می‌کنند که قندوز را آسیب‌پذیر بسازند. در قندوز همین حالا نیز پاسگاه‌ها و ولسوالی‌ها به پول فروخته می‌شود و بعد در مقابل یک امتیاز پس گرفته می‌شود.»
آقای تدبیر مدعی است که مسئولان محلی قندوز این ولایت، پاسگاه‌های امنیتی و تجهیزات نظامی را معامله می‌کند و پاسگاه‌ها و وسایط نظامی را به مخالفان مسلح می‌فروشند.
او همچنان می‌افزاید که ممکن است قندوز یکی از مناطق پروژه جنگ جدید در افغانستان انتخاب شده باشد: «ما در این هراس هستیم که قندوز یکی از مناطقی برای پروژه جدید جنگ در افغانستان انتخاب نشده باشد تا از این طریق جنگجویان عربی، تاجیکستانی، ازبکستانی، پاکستانی و کشورهای دیگر داخل افغانستان شوند و به‌سادگی از قندوز رفت و آمد داشته باشند. تمام این فکتورها دست در دست هم داده و باعث سقوط قندوز می‌شود.»
عتیق‌الله امرخیل می‌گوید از آن جای‌که قندوز یک نقطه استراتژیک است، نباً خود این مسأله باعث شده که این ولایت را در خطر حمله‌ی طالبان قرار دهد: «اگر قندوز سقوط کند، شمال شرق سقوط کرده است.»
غلام‌ربانی ربانی می‌گوید که گماشتن مسئولان ناکارآمد و عدم توجه جدی دولت مرکزی به این ولایت، باعث آسیب‌پذیری این ولایت شده است.