اطلاعات روز: مرکز واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان با نشر گزارش تحقیقی دریافته است که برنامه‌ی «زون غذایی هلمند» که هدف آن محو کشت خشخاش در این ولایت بوده، موفق نبوده است.
این گزارش به تازگی تحت عنوان «زون غذایی هلمند: توهم موفقیت» منتشر شده است.
داکتر اروزلا نعمت، رییس واحد تحقیق و ارزیابی افغانستان در محفل رونمایی این تحقیق گفته است: «این یک تحقیق به موقع است، زیرا ما به سمت تشکیل یک دولت جدید و توافق احتمالی صلح در سال آینده روان هستیم. در هر دو زمینه، مواد مخدر یک چالش اساسی است که باید رهبری آینده افغانستان با توجه به درس‌هایی که از برنامه‌های گذشته فرا گرفته شده است، به حل آن بپردازد.»
هدف از راه‌اندازی برنامه‌ی زون غذایی هلمند، جای‌گزینی کشت خشخاش با محصولات دیگر زراعتی بوده است.
براساس این گزارش، زون غذایی هلمند ابتدا به‌عنوان یک پروژه کنترل مواد مخدر طرح شد، که بین سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۲ میلادی برای حمایت از پایداری و حکومت‌داری در ولایت هلمند مورد تأیید قرار گرفت.
در آن زمان گفته می‌شد که یک برنامه‌ی موفق بود، اما شواهد برعکس آن را ثابت کرد.
یافته‌های گزارش نشان می‌دهد که در سال 2008 میلادی که این برنامه آغاز شد تا سال 2009 کشت تریاک در هلمند به‌گونه قابل ملاحظه‌ای کاهش یافت؛ در حدی که زمین‌های تحت کشت خشخاش از 103 هزار و 590 هکتار در سال 2008 به 69 هزار و 833 هکتار در سال 2009 (37 درصد) کاهش یافت.
طبق این گزارش پس از سال 2010 میلادی اما به مرور زمان اراضی بیشتری در هلمند تحت کشت خشخاش قرار گرفت: «دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد تخمین زده است که به‌طور کلی در سال ۲۰۱۷ میلادی ۱۴۴ هزار هکتار زمین تحت کشت خشخاش در هلمند وجود داشت.»
این گزارش نشان می‌دهد که زمین‌های تحت کشت خشخاش در هلمند، پیش از شروع برنامه‌ی زون غذایی هلمند (سال 2008)، کمتر از سال 2017 بوده است.
طبق این گزارش پس از خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان در سال 2014 میلادی، کشت خشخاش در حوزه غذایی هلمند بیشتر از پیش شد.
در سال 2016 میلادی که نیروهای دولتی کنترلش را بر بخش وسیعی از هلمند از دست دادند، کشت خشخاش نیز افزایش یافت. در سال 2017 میلادی، حدود 144 هزار هکتار زمین تحت کشت خشخاش در هلمند قرار داشت.
در عین حال براساس این گزارش، پی‌گیری شخص والی از ممنوعیت کشت خشخاش صرف نظر از تأثیر آن بر زندگی روستایی و معیشت آنان سبب شد که در بین روستاییان این ذهنیت به وجود بیاید که والی نه به نفع مردم که به نفع حامیان خارجی‌اش کار می‌کند. به این ترتیب یک نوع حساسیت میان روستاییان و مقام‌های محلی ولایت هلمند به میان آمد و برنامه‌ی زون غذایی هلمند موفق نشد.
چشم‌پوشی از گزارش‌های فساد در رابطه به توزیع گندم و کود کیمیاوی و تهیه‌ی فهرست‌های تصدیق‌نشده توسط مقامات محلی در ولسوالی‌ها از دیگر عواملی بوده که سبب شده است، برنامه زون غذایی هلمند موفق نشود.
طبق این گزارش این برنامه نه تنها که نتوانسته میزان کشت خشخاش را در هلمند کاهش دهد، بلکه برعکس اعتماد میان دولت و روستاییان را کاهش داده و فسادزا بوده است.
در این گزارش تحقیقی با چهار هزار و 122 کشاورز در یک دوره‌ی 11 ساله در تمامی یا برخی از 28 مرکز تحقیقاتی در هلمند، در مناطقی در شمال و جنوب نهر بغرا در هلمند انجام شده است.
همچنین در این تحقیق با ادارات تمویل‌کننده‌ی پروژه مصاحبه شده است. به همین ترتیب این گزارش با استفاده از تحقیق ساحوی و تصاویر ماهواری‌ای با وضاحت بالا که قبل، حین و بعد از آغاز زون غذایی هلمند گرفته شده، تهیه شده است.
این تحقیق به حمایت مالی اتحادیه اروپا و تحت پروژه سه‌جانبه روی مدیریت منابع طبیعی در افغانستان، انجام شده است. این گزارش چگونگی توسعه زون غذایی هلمند، منشاء و طراحان برنامه و همچنان بازیگران شامل در اجرای این برنامه و چالش‌های بعدی آن را شرح می‌دهد.