یافته‌های یک گزارش نشان می‌دهد که میزان خشونت علیه خبرنگاران در جریان سال گذشته‌ی میلادی (2019) در مقایسه با زمان مشابه در سال 2018 میلادی، 13.22 درصد کاهش یافته است.
در گزارشی که امروز (یک‌شنبه، 28 جدی) از سوی «کمیته‌ی مصئونیت خبرنگاران افغان» به نشر رسیده، آمده است که در جریان سال 2019، دست‌کم 105مورد خشونت علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای در افغانستان توسط این نهاد به ثبت رسیده است. این قضایا شامل قضایای قتل، مجروحیت، تهدید، اختطاف، بازداشت‌های غیرقانونی، لت‌وکوب، توهین و بدرفتاری و اخراج و برخورد غیرقانونی می‌شود.
نجیب‌الله شریفی، رییس این نهاد پس از نشر گزارش به خبرنگاران گفت که در جریان سال گذشته‌ی میلادی پنج خبرنگار و کارمند رسانه‌ای کشته و 18 خبرنگار دیگر زخمی شده‌اند. او تأکید کرد که با وصف افزایش عمومی خشونت در کشور، قتل و مجروحیت خبرنگاران در سال 2019، در نسبت به سال‌های پیش کاهش یافته و افغانستان هم‌اکنون در جمع کشورهای خطرناک برای خبرنگاران قرار ندارد.
در سال 2018 اما، رقم خشونت‌های به‌ثبت‌رسیده علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای توسط این نهاد در کشور، به 121 مورد می‌رسید. در جریان این سال 17 خبرنگار و کارمند رسانه‌ای در کشور کشته شده بودند. در سال‌های 2017، 15 خبرنگار و در سال 2016 میلادی هم، ده خبرنگار در افغانستان کشته شده‌اند.
با این حال، سازمان گزارش‌گران بدون مرز (RSF) در تاریخ 23 قوس سال جاری اعلام کرده بود که افغانستان با کشته‌شدن پنج خبرنگار در سال 2019 میلادی، پس از کشورهای مکزیک و سوریه، به‌عنوان سومین کشور مرگ‌بار برای خبرنگاران شناخته شده است.
نجیب‌الله شریفی نیز میگوید که کاهش میزان خشونت بر خبرنگاران در سال ۲۰۱۹، یک پیش‌رفت مثبت است، اما به هیچ وجه به معنای بهبود وضعیت کلی تهدید علیه خبرنگاران و رسانه‌ها نیست.
نوعیت خشونت‌ها و عاملان آن
از مجموع 105 قضیه‌ی خشونت علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای، پنج مورد آن مربوط به قضایای قتل، 18 مورد دیگر هم شامل قضایای مجروحیت، 25 مورد مربوط به قضایای تهدید و 12 مورد هم شامل قضایای لت‌وکوب می‌شود. همچنان براساس گزارش کمیته‌ی مصئونیت خبرنگاران افغان، 33 مورد مورد توهین و بدرفتاری، یک مورد اخراج غیرقانونی، یک مورد برخورد غیرقانونی، سه مورد بازداشت غیرقانونی و هفت مورد اختطاف نیز شامل قضایای خشونت علیه خبرنگاران می‌شود که در جریان سال 2019 به ثبت رسیده است.
در گزارش با اشاره با عامل این خشونت‌ها گفته شده است که عامل 42 قضیه‌ی خشونت علیه خبرنگاران حکومت افغانستان، 33 قضیه‌ی آن جنگ‌جویان طالبان، 14 قضیه‌ی دیگر هم افراد ناشناس و هفت قضیه‌ی آن هم زورمندان محلی می‌باشند. همچنان جنگ‌جویان گروه داعش عامل چهار قضیه خشونت علیه خبرنگاران در سال 2019 در کشور، دزدان هم مسئول یک قضیه‌ی آن و مسئولان رسانه‌ها نیز عامل چهار قضیه می‌باشند.
در همین حال نجیب شریفی افزود: «تنها از پنج مورد قتل خبرنگاران، دو مورد آن توسط گروه طالبان، یک مورد هم توسط گروه داعش و دو مورد دیگر را هم زورمندان محلی انجام داده‌اند.»
کمیته‌ی مصئونیت خبرنگاران افغان گفته است که 83 درصد (87 نفر) قربانی این خشونت‌ها مردان و 17 درصد (18 نفر) نیز زنان می‌باشند.
همچنان بیشترین قضیه‌ی خشونت علیه خبرنگاران در حوزه‌ی جنوب‌شرق کشور به ثبت رسیده است و کم‌ترین آن هم در حوزه‌ی شرق کشور به ثبت رسیده است. از مجموع 105 قضیه، 30 قضیه‌ی آن در حوزه‌ی جنوب‌شرق، 21 قضیه در حوزه‌ی پایتخت و کابل، 17 قضیه در حوزه‌ی جنوب، 9 قضیه در حوزه‌ی غرب و هشت هشت قضیه هم در حوزه‌های شمال، شمال‌شرق و مرکزی به ثبت رسیده است. همچنان چهار قضیه هم در حوزه‌ی شرق کشور به ثبت رسیده است.
این نهاد براساس تفکیک ولایات نیز تصریح کرده که بیشترین این قضایا در ولایت کابل با رقم 19 مورد به ثبت رسیده است. کم‌ترین قضایای خشونت علیه خبرنگاران و کارمندان رسانه‌ای با رقم یک یک مورد در ولایت‌های قندوز، غور، فراه و کنر به ثبت رسیده است. گفتنی است که از جمع 34 ولایت کشور در 15 ولایت هیچ قضیه‌ی خشونت علیه خبرنگاران توسط کمیته‌ی خبرنگاران افغان به ثبت نرسیده است.
دلایل کاهش 13 درصدی خشونت‌ها
در گزارش کمیته‌ی مصئونیت خبرنگاران افغان با اشاره به دلایل کاهش خشونت‌ها علیه خبرنگاران در افغانستان گفته است که جریان مذاکرات صلح، تضعیف گروه داعش در افغانستان، مجهزشدن خبرنگاران به وسایل محافظتی و کاهش حضور خبرنگازران خارجی در افغانستان خوانده است.
رییس کمیته‌ی مصئونیت خبرنگاران افغان با اشاره به عامل مذاکرات صلح در کاهش خشونت‌ها علیه خبرنگاران گفت که گروه طالبان در جریان سال 2019 در تلاش بوده است تا به‌عنوان یک گروه سیاسی عرض اندام کنند: «با وصف اینکه طالبان جنگ و خشونت را تشدید بخشیدند، مگر در میدان سیاسی بیشتر تلاش کردند که تصویر نظامی این گروه را به تصویر سیاسی مبدل کنند. به همین دلیل طالبان تلاش کردند که از حملات صریح بر خبرنگاران و رسانه‌ها خودداری کنند.» به گفته‌ی او، حمله‌ی طالبان بر رسانه‌ها و خبرنگاران سبب تحریم پوشش برنامه‌های این گروه توسط رسانه‌ها می‌شد.
نجیب‌الله شریفی در مورد تضعیف گروه داعش نیز گفت که این گروه با حمله‌ی نیروهای دولتی آسیب جدی دید و به همین خاطر توانمندی‌های عملیاتی و تروریستی‌اش شدیدا کاهش یافته بود.
متوقف‌شدن فعالیت 40 رسانه
کمیته‌ی مصئونیت خبرنگاران افغان همچنان در این گزارش خود گفته است که در جریان سال 2019 میلادی در حدود 40 رسانه از فعالیت باز مانده است. عمده‌ترین دلیل این موضوع هم مشکلات مالی و بعد از آن وجود خشونت‌ها علیه رسانه‌ها و خبرنگاران خوانده شده است.
در گزارش با ابراز نگرانی از ادامه‌ی این روند آمده است، محدودیت‌های مالی رسانه‌ها در سال 2019 به گونه‌ی قابل توجه افزایش یافته بود که «اگر وضعیت به همین منوال ادامه یابد، ممکن در جریان سال جاری میلادی، رسانه‌های بیشتری از فعالیت باز ماند». در همین حال رییس این کمیته تأکید کرد که این محدودیت مالی برای رسانه‌های که در حومه‌های شهرها فعالیت دارند، جدی‌تر است.
در همین حال نجیب‌الله شریفی از دولت افغانستان و جامعه‌ی جهانی خواست که حمایت از رسانه‌ها را در اولویت‌های کاری‌شان قرار دهند و در حمایت از کار رسانه‌ای و آزادی بیان نقش فعال ایفا کنند. در گزارش کمیته‌ی مصئونیت خبرنگاران افغان نیز از حکومت افغانستان خواسته شده است: «برای حمایت مالی از رسانه‌ها، اعلانات حکومتی به‌گونه‌ی مساویانه بین تمام رسانه‌های ملی، دولتی و خصوصی تقسیم شود. حکومت باید در این زمینه مقرره‌ای ایجاد کند.»
این نهاد تأکید کرده است که در صورت رسیدن به یک توافق صلح، باید دولت افغانستان و جامعه‌ی جهانی از فعالیت رسانه‌ها و آزادی رسانه‌ها به گونه‌ی جدی حمایت کنند. در گزارش همچنان گفته شده که حکومتی که قرار است در نتیجه‌ی انتخابات ریاست‌جمهوری سال 1398، روی کار آید، باید در مشورت با خبرنگاران و جامعه‌ی رسانه‌ای با جدیت روی میکانیزم برای حمایت از رسانه‌ها و آزادی بیان کار کند.
با این حال این نهاد گفته است که در جریان سال 2019، 25 رسانه‌ی دیگر نیز آغاز به فعالیت کرده است.