واجد روحانی
مسوولان اداره‌ی محیط زیست فراه به روزنامه اطلاعات روز گفته اند نسل چندین گونه‌ی از حیوانات و پرندگان کمیاب در این ولایت منقرض شده یا در معرض نابودی قرار دارد. محمد فاضل نوری رییس اداره‌ی محیط زیست فراه می‌گوید سال‌ها است شکار غیرقانونی حیوانات کمیاب در این ولایت ادامه دارد و تا کنون نسل باز و شاهین در فراه منقرض شده و بز کوهی، آهو، خرگوش، پلنگ برفی و پرنده‌ی توغ‌دارو در حالت انقراض قرار دارند.
به گفته‌ی آقای نوری بسیاری از حیوانات که در حال حاضر در فراه شکار می‌شوند، جزء از حیوانات حفاظت‌شده‌ی افغانستان هستند.
نگرانی از افزایش شکار حیوانات کمیاب در فراه در حالی افزایش یافته که اخیرا ویدیویی از شکار چندین آهو خبرساز شده که گفته می‌شود مربوط به ولایت فراه است. باشندگان فراه با هم‌رسانی این ویدیو که نشان میدهد یک مرد سوار بر موتر با سلاح کلاشینکف چندین آهو را شکار می‌کند، مدعی هستند که این رویداد در یکی از دشت‌های ولایت فراه اتفاق افتاده است.
محمد فاضل نوری، رییس اداره محیط زیست فراه به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که در مورد صحت این ویدیو، اداره‌ی محلی حفاظت از محیط زیست و اداره‌ی محلی فراه تحقیق می‌کنند. او می‌افزاید: «من کلیپ شکار آهو را دیدم. این موضوع را با هیات رهبری مقام ولایت در میان گذاشتیم. مشخص نیست که ویدیو مربوط فراه است یا ولایت دیگر و یا هم کشوری غیر از افغانستان. تماسی با اداره‌ی محلی حفاظت از محیط زیست داشتم، تا از دریچه قانون بررسی کنند. این‌که چه کسی و در کجا این کار را انجام داده.»
حدود دو سال پیش نیز عکسی از یک پلنگ زخمی که او را در اسارت شکارچیان مسلح نشان می‌داد در فراه خبرساز شد. انتشار این عکس واکنش‌های گسترده را در آن زمان در شبکه‌های اجتماعی در پی داشت و کاربران با دست به دست کردن عکس، از مقام‌های فراه خواستند تا برای نجات و برگرداندن این پلنگ به حیات وحش اقدام کنند. بعدا روشن شد این پلنگ در فراه در یک شکار غیرقانونی زخمی شده است. پلنگی کمیاب که به گفته‌ی مسوولان شمار آن‌ها در این منطقه از شمار انگشتان یک دست هم تجاوز نمی‌کند.
طی سالیان متمادی شکار غیرقانونی حیوانات و پرندگان وحشی در فراه به مقیاس کلان صورت گرفته است و به همین خاطر چندین گونه‌ی کمیاب حیوانات و پرندگان در فراه در معرض انقراض قرار دارد. اداره‌ی حفاظت از محیط زیست فراه می‌گوید بارها از مقام‌های محلی خواسته شده تا جلو شکار حیوانات کمیاب را بگیرند اما کمتر اقدامی در این زمینه دیده شده است.
شکار حیوانات کمیاب در جهان و افغانستان غیرقانونی است ولی دلایل مختلف از جمله تجارت غیرقانونی جهانی پوست حیوانات، موجب شده که شکارچیان در نقاط مختلف جهان به سراغ این حیوان کمیاب بروند.
به گفته‌ی کارشناسان محیط زیست، حیوانات کمیاب در فراه با شرایط سخت‌تری مواجه اند. جنگ، خشک‌سالی و شکار زیاد، نسل بسیاری از حیوانات کمیاب را در فراه در معرض نابودی کشانده است.
دست‌خالی اداره‌ی محیط زیست
در حال نگرانی از نابودی نسل بسیاری از حیوانات کمیاب در فراه وجود دارد که رییس محیط زیست فراه می‌گوید حکومت هیچ بودجه‌ای برای احیای حیات وحش در این ولایت اختصاص نداده است. به گفته‌ی این اداره این در نبود بودجه‌ی مشخص و تداوم شکار غیرقانونی، حیات وحش فراه بیشتر زیان‌مند خواهد شد.
خیر محمد نورزی، عضو شورای ولایتی فراه به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که باید حکومت بودجه‌ی زیاد برای نسل‌گیری گونه‌های کمیاب اختصاص دهد تا بیشتر از این حیات وحش این ولایت صدمه نبیند. او می‌افزاید: «حکومت باید به حیات وحش توجه کند. زیرا شکار ادامه دارد و حیوانات و پرندگان شکار می‌شوند.»
بر بنیاد اطلاعات مسوولان محیط زیست فراه، محل زیست بیشتر گونه‌های حیات وحش این ولایت ولسوالی‌های پرچمن، گلستان، اناردره و پشت کوه است، اما آمار دقیقی از شمار این گونه‌ها وجود ندارد. نبود آمار، بررسی دقیق میزان شکار پرندگان و حیوانات کمیاب را دشوار کرده است.
دست پر شکارچیان
در سال‌های اخیر شکار حیوانات کمیاب، غیرقانونی و ممنوع اعلام شده اما از شکار آن‌ها جلوگیری نشده است. هر چند مقام‌های محلی فراه تاکید دارند که با عاملان شکار غیرقانونی حیوانات و پرندگان برخورد جدی خواهند کرد، اما کار عملی در این بخش صورت نگرفته است. رییس محیط زیست فراه می‌گوید که طی یک سال گذشته هیچ شکارچی در سطح شهر و ولسوالی‌های این ولایت بازداشت نشده‌اند و حتا کسی گزارشی نیز در این مورد به آن‌ها ارایه نکرده است.
عبدالناصر فراهی، یک تن از فعالان مدنی فراه به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که بازداشت نشدن شکارچیان گونه‌های حیوانات کمیاب ، دست آن‌ها را باز گذاشته که بیشتر از این به انقراض حیوانات نایاب بپردازند .او می‌افزاید: «مگر امکان دارد که شکار در فراه صورت نگیرد، اما نمی‌فهمم که چرا فردی به خاطر شکار غیرقانونی بازداشت نشده. شکار در فراه وجود دارد.»
دسترسی آسان مردم فراه به سلاح و حاکمیت گروه طالبان بر بخش‌های وسیعی از این ولایت مبارزه با شکار غیرقانونی حیوانات کمیاب را بیش از پیش سخت‌تر کرده است.
اعضای شورای ولایتی فراه می‌گویند که بیشتر شکار غیرقانونی در مناطق تحت تسلط طالبان صورت می‌گیرد. دادالله قانع، عضو شورای ولایتی فراه به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید: «در مناطق طالبان شکار می‌شود. نیروهای امنیتی دسترسی ندارند، این نگرانی خود را بارها با حکومت مرکزی مطرح کرده‌ایم اما هیچ کاری نکرده‌اند‌ناندخنمیتنتکیتکمیمتیب.»
او می‌افزاید: «بزکوهی در فراه بسیار کم شده، بیشتر حیوانات و پرندگان نایاب در ولسوالی پرچمن است. شکارچیان بیشتر پرندگان مهاجر را که در فصل زمستان از فراه رد می‌شوند، شکار می‌کنند.»
به گفته‌ی این عضو شورای ولایتی فراه، باید آگاهی‌رسانی صورت بگیرد تا جلو شکار غیرقانونی در فراه گرفته شود.
عبدالناصر فراهی، از فعالان مدنی فراه به روزنامه اطلاعات روز می‌گوید که برخی از حیوانات و پرندگان فراه به‌دلیل ناامنی‌ها به کشورهای هسمایه قاچاق می‌شود. او می‌افزاید: «تنها مرکز ولسوالی‌های جوین، انار دره و پشت‌کوه، به دست حکومت است و دیگر مناطق آن در کنترل طالبان است. افراد این گروه که در دشت‌ها و کوه‌ها هستند، حیوانات و پرندگان را شکار می‌کنند.»
در کنارقاچاق حیوانات کمیاب که یکی از بزرگترین عوامل نابودی حیات وحش در فراه است، نگرانی دیگری نیز وجود دارد؛ حضور شکارچیان عرب که پیش از این سروصدا‌های زیادی برانگیخته بود. حدود دو سال قبل حکومت افغانستان مجوز شکار شمار محدودی از پرندگان را به شرط نسل‌گیری از آن‌ها، به شهروندان قطری داده بود.
باشندگان فراه می‌گویند در مناطقی از فراه که ناامنی بیشتر است، بسیاری از حیوانات مجبور به ترک منطقه شده‌اند. به گفته‌ی باشندگان فراه این وضعیت در ولسوالی‌های لاش‌وجوین، اناردره، پشت کوه و شیب کوه بیشتر از هر جای دیگر فراه است.
عبدالناصر فراهی می‌گوید که هر چند طی دو سال اخیر خشک‌سالی در فراه کم شده است، اما با آن‌هم مهاجرت حیوانات و پرندگان از فراه ادامه دارد: «وقتی حیوانات و پرندگان به ایران مهاجر می‌شوند، دوباره ایران اجازه نمی‌دهد که این حیوانات و پرندگان به افغانستان بیایند. همه ساله این روند ادامه دارد و ما شاهد کم شدن این حیوانات هستیم. حکومت هم که هیچ توجهی برای احیای حیات وحش ندارد.»
با این همه، هم اکنون کار روی برنامه‌ی پنج ساله برای احیای حیات وحش در فراه جریان دارد. رییس محیط زیست فراه می‌گوید که در حدود 100 هزار هکتار زمین در هامون «صابری» و هامون «پوزک» هم‌مرز با ایران و ولایت نیمروز ساحه‌ی حفاظت شده ایجاد خواهد شد، تا جلو شکار و انقراض گونه‌های حیات وحش گرفته شود. او می‌افزاید که با راه‌اندازی برنامه‌های آگاهی‌دهی در سطح شهر و ولسوالی‌ها به بزرگان قوم، در تلاش جلوگیری از انقراض پرندگان و حیوانات هستند.
کارشناسان محیط زیست از حکومت می‌خواهند که باید خرید و فروش تفنگ شکاری ممنوع اعلام شود و در تطبیق قوانین حمایت از محیط زیست نیز جدی اقدام شود، تا از میزان شکار گونه‌های حیات وحش کاسته شود.